اشاره ماه‌بانو صالح‌نژاد «مبادی سواد بصری» نوشته «دونیس ا.دانیس» با ترجمه «مسعود سپهر» توسط انتشارات «سروش» به چاپ رسیده و به‌دلیل تناسبی که با روش‌های آموزشی در دانشکده‌های هنری دارد، با استقبال شدید اساتید رشته‌های هنری مواجه و بیش از ۴۰بار تجدید چاپ شده است. دلیل اینکه این کتاب برای معرفی در روزنامه انتخاب شده، […]
اشاره
ماه‌بانو صالح‌نژاد
«مبادی سواد بصری» نوشته «دونیس ا.دانیس» با ترجمه «مسعود سپهر» توسط انتشارات «سروش» به چاپ رسیده و به‌دلیل تناسبی که با روش‌های آموزشی در دانشکده‌های هنری دارد، با استقبال شدید اساتید رشته‌های هنری مواجه و بیش از ۴۰بار تجدید چاپ شده است.
دلیل اینکه این کتاب برای معرفی در روزنامه انتخاب شده، نه تازگی چاپ و نه اتفاقی خاص در مورد کتاب بلکه لزوم آشنایی تمام هم‌وطنان با اصول اولیه و مقدماتی نگاه و درک هنری است. در دورانی که اخبار و پیام‌های مختلف تصویری در سطح جهانی انتقال داده می‌شوند و هر روز بیش از گذشته رونق می‌یابند، اهمیت و ارزش تصویرپردازی و تصویرشناسی، درک و دریافت آگاهانه و توانایی تالیف معانی در قالب عکس، نقاشی، طرح و فیلم هم هر روز بیشتر می‌شود. بسیاری از این اتفاقات تصویری به‌صورت ناخودآگاه احساس متناسبی به ما می‌دهند، شاد یا غمگین‌مان می‌کنند، اما انتخاب عاقلانه این است که با به دست آوردن سواد بصری بتوانیم پیام‌های تصاویری که به دست ما می‌رسند را تمام و کمال درک کنیم و همین‌طوراین توانایی را داشته باشیم که پیام مورد نظر خود را از طریق تصویر منتقل کنیم.
«مبادی سواد بصری» به‌نوعی آموزشی اولیه بر زبان هنر است؛ زبانی که پس از فراگرفتنش چشم‌مان به بسیاری از حقایق بینا می‌شود که هنرمندان این واقعیت‌ها را حکایت به حکایت در آثارشان تصویر کرده‌اند. این درست است که همه ما به‌نوعی زیبایی را می‌شناسیم و از طریق همان احساس ناخودآگاه جهان هنر را درمی‌یابیم، اما کسی که زبان هنر بداند آگاه است که دقیقا چه کلمات و چه مفاهیمی در طرح، احساس او را قلقلک می‌دهند. در آثار هنری تصویری همچون قواعد چینش کلمات در عبارات با توجه به معنا و نقش آنها، اصولی برای ساخت قاب تصویر وجود دارند که برخی از این اصول برای عام مردم نام آشنایی دارند اما بدون تعریف درستی برای ذهن آنها، مثل «تقارن» و «تکرار». بعضی از عبارات زبان هنر هم شاید برای اذهان عموم کاملا غریب و گه‌گاه عجیب باشند همچون «امتیاز پایین سمت چپ».
یکی از دلایل ارزشمندی این کتاب و آموزه‌هایش روشی است که برای انتقال و فهم آنها انتخاب کرده است. نویسنده در مباحث این کتاب به مقایسه منطقی بین دو مسیر متفاوت و عمده ارتباط بین آدم‌ها اشاره می‌کند؛ «کلام» و «تصویر». به همان روش که برای یادگیری و فهم یک زبان جدید، قواعد آن را فرامی‌گیریم، «دستور زبان بصری» برای یک هنرمند که بیش از کلام از تصاویر برای انتقال مفاهیم استفاده می‌کند یک آموختنی بسیار ضروری است. برای خلق یک اثر هنری در کنار ذوق و علاقه، نیاز به اندیشه با نظم و انضباط همراه با رعایت اصول و فنون دستور زبان بصری است.
در کنار تمام این آموزش‌های اولیه در این کتاب با ارتباط بین رشته‌های متنوع هنرهای بصری آشنا می‌شویم و می‌فهمیم سبک‌های هنری چگونه شکل گرفته‌اند و در هنرهای متفاوت چه جلوه‌هایی دارند، همچنین چند سبک مهم هنر بصری نیز به شما معرفی می‌شود.
شاید در سال‌های انقلاب صنعتی در جهان، هنر از تولیدات کاربردی انسان فاصله گرفته بود اما امروز بار دیگر هنرهای زیبا و کاربردی در هم ادغام شده و انسان مشغول زیستن زیبایی‌هاست. در چنین دورانی برای پیشرفت و حتی مصرف‌کنندگی و انتخاب در هر رشته‌ای نیاز به فهم زبان هنر داریم که هنرهای بصری در صدر اهمیت قرار دارند.
