قسمت اول/ شبكه راه‌های كشور به عنوان بازوی شبكه حملونقل از زیر بناهای موثر و عمده در رشد و توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی محسوب می‌شود و به عنوان شریان‌های حیاتی و اقتصادی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. اگر چه توسعه و گسترش شبكه راه ها یكی از شاخص‌های اساسی رشد اقتصادی كشور […]
قسمت اول/
شبكه راه‌های كشور به عنوان بازوی شبكه حملونقل از زیر بناهای موثر و عمده در رشد و توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی محسوب می‌شود و به عنوان شریان‌های حیاتی و اقتصادی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. اگر چه توسعه و گسترش شبكه راه ها یكی از شاخص‌های اساسی رشد اقتصادی كشور به شمار می‌رود ولی لازمه بهره‌گیری از پتانسیل راه‌های موجود، حفظ و نگهداری از آنهاست.
نگهداری راهها بر اساس اهداف حفظ و حراست از سرمایه گذاری های كلان گذشته و سرمایه های امروز، افزایش دارایی های سرمایه‌ای از طریق بهینه‌سازی راه‌های موجود، تسهیل تردد وسائط نقلیه و امكان برقراری ارتباط جاده‌ای مستمر، تامین ایمنی عبور و مرور، تقلیل زمان و هزینه سفر و کاهش استهلاك وسائط نقلیه دنبال می‌شود. حصول به اهداف فوق الذكر مستلزم همكاری و مساعدت آحاد مردم با متولیان دولتی امر راهداری و نگهداری راهها است كه در هر شرایطی ( گرما و سرما ) و به صورت شبانه روز در طول راهها در تلاش و خدمت‌رسانی هستند، تا راه را برای تردد ایمن و روان وسائط نقلیه و استفاده مردم همواره باز نگهدارند. تمامی هزینه‌های گزاف ناشی از عدم رسیدگی به موقع به راهها و عدم اجرای عملیات راهداری مستمر و متناوب و همچنین بی توجهی مسئولین اقتصادی كشورها به فعالیت‌ها و نیازهای مالی حوزه است. جبران این نقیصه‌ها مستلزم توجه به مدیریت نگهداری راهها و برنامه‌ریزی در سرمایه گذاری مستمر در این بخش از فعالیت‌ها است. بی شك وجود ساختار تشكیلاتی مناسب، نیروی انسانی متخصص، تعداد كافی ماشین آلات با كیفیت و مدرن، تأمین و توزیع عادلانه منابع مالی، بكار گیری قوانین و مقررات فراگیر و نافذ، تفویض اختیار، ارتقای كیفی و كمی عملیات نگهداری شبكه راهها و البته بررسی و ایجاد ارتباط موثر و هدفمند با سایر سیستم‌های مرتبط ( نظیر خودروسازان و شركت های حمل و نقل) و نهایتا» حداكثر رضایت مندی كاربران راه، لازمه بدنه راهداری و فعالیت‌های مرتبط با حوزه نگهداری راه‌های كشور برای ایجاد یك راهداری پویاست. مدیریت كلان و سیاست‌گذاری این وظیفه خطیر در سطح ستاد وزارت راه و شهرسازی بر عهده سازمان راهداری و حملونقل جاده‌ای است. تصمیم‌سازان این بخش عرصه راهداری كشور ادارات كل راهداری و حملونقل جاده‌ای استان‌ها و به طور خاص ادارات راهداری و حملونقل جاده‌ای شهرستان‌های كشور هستند. كه در صورت تحقق نیازهای مالی برآورد شده، آمادگی دارند تا با بهره‌گیری از مدیران و كارشناسان با تجربه و كارآمد، زمینه اجرای یك راهداری نوین و به دنبال آن ایجاد جاده‌هایی ایمن برای كاربران را تحقق بخشند.
راه زیر بنای عمده توسعه اقتصادی و اجتماعی در كشور است، سابقه راه ( راهسازی و راهداری ) در ایران به قریب یك قرن می‌رسد، در این مدت شبكه راه‌های موجود شكل گرفته و كیفیت آن ارتقاء یافته است. جهت گیری فعلی و اصلی متولیان راه بر گسترش عرضی راهها به منظور توسعه بزرگراه‌ها و همچنین توسعه شبكه آزاد‌راهی كشور است. در حال حاضر طول شبكه راهها حدود ۲۲۱ هزار كیلومتر از انواع راهها است. شبكه راه‌های ایران كلیه نقاط كشور را پوشش داده است و به جرات می‌توان ادعا كرد كه كلیه سكونتگاه‌ها اعم از روستا، بخش و شهرستان در كلیه استان‌ها و در مجموع در پهنه كشور بهم مرتبط هستند. در طول این شبكه بالغ بر ۳۶۵هزار دستگاه پل و ۱۷۱كیلومتر تونل به عنوان نقاط حساس راهها نیازمند توجه ویژه هستند. شبكه راهها نیز متشكل از ۲۴۰۱ كیلومتر آزاد‌راه، ۱۸۱۲۲ كیلومتر بزرگراه، ۲۵۸۱۴ كیلومتر راه اصلی، ۴۲۹۲۶ كیلومتر راه فرعی و حدود ۱۳۲۴۸۰ كیلومتر راه‌های روستایی است. این شبكه منسجم بالغ بر چهارصد هزار میلیارد تومان نرخ روز ارزش دارد كه سرمایه قابل توجهی محسوب می‌شود. بر اساس گزارشات مجمع جهانی راه «پیارك» متوسط میزان هزینه نگهداری راه در جهان بین ۲ تا ۶ درصد ارزش ریالی آن راه است. حال با در نظر گرفتن میانگین ۴ درصدی می‌توان گفت میزان اعتبار مورد نیاز جهت نگهداری راه‌های كشور بالغ ۱۶۰ میلیارد ریال است.
