چهل سال پیش اواخر فصل پاییز یک جت گلف استریم سفید بر روی فرودگاه شهر فورت لادردیل در ایالت فلوریدا فرود آمد. این هواپیما حامل مسافر سلطنتی مریض حالی بود که هیچ کس انتظارش را نداشت. مسافران جت شامل یک عامل اطلاعاتی حزب جمهوری خواه آمریکا، گروهی از افسران ارتش ایران و همچنین […]
چهل سال پیش اواخر فصل پاییز یک جت گلف استریم سفید بر روی فرودگاه شهر فورت لادردیل در ایالت فلوریدا فرود آمد. این هواپیما حامل مسافر سلطنتی مریض حالی بود که هیچ کس انتظارش را نداشت.
مسافران جت شامل یک عامل اطلاعاتی حزب جمهوری خواه آمریکا، گروهی از افسران ارتش ایران و همچنین محمد رضا پهلوی، شاه ایران بودند.
اما در زمان فرود هواپیما تنها یکی از مدیران ارشد بانک «چیس» منهتن منتظر شاه ایران بود. او نه تنها برای پناه دادن به شاه با مقامات کاخ سفید مذاکره کرد، بلکه از هفته ها قبل اقدامات لازم برای تایید ویزای همراهان محمد رضا شاه، پیدا کردن ویلا و مدارس خصوصی برای خانواده شاه و اعزام جت گلف استریم به ایران را انجام داده بود.
روز بعد آقای دیوید راکفلر، رئیس بانک چیس در مراسمی به مناسبت ورود شاه ایران به آمریکا گفت : «عقاب فرود آمده است».
اما ورود شاه ایران به آمریکا موجب خشم بسیاری از ایرانی ها شد. کمتر از دو هفته بعد در تاریخ ۴ نوامبر سال ۱۹۷۹ گروهی از دانشجویان انقلابی سفارت آمریکا در تهران را اشغال و بیش از ۵۰ شهروند آمریکایی را برای مدت ۴۴۴ روز زندانی کردند.
محمد رضا شاه به عنوان نزدیک ترین متحد واشنگتن در خلیج فارس در نظر گرفته میشد. اما او در نهایت بعد از تشدید شورش ها علیه پادشاهی پهلوی در ژانویه ۱۹۷۹ مجبور به ترک تهران شد. لیبرال ها، چپ گراها و محافظه کاران مذهبی علیه نظام پهلوی با یکدیگر متحد شده بودند. اعتصابات و تظاهرات سراسری تهران را تا آستانه تعطیلی کامل کشانده بود و نیروهای امنیتی کنترل اوضاع را از دست داده بودند.
محمد رضاه شاه از دولت آمریکا درخواست پناهندگی کرد. اما جیمی کارتر، رئیس جمهور آمریکا نگران امنیت سفارت کشورش در تهران بود و قصد داشت که روابط خوبی با دولت جدید برقرار کند. به همین خاطر محمد رضا شاه در طول ده ماه اول دوران تبعید خود نتوانست مجوز ورود به آمریکا را دریافت کند. در نهایت کاخ سفید علیرغم میل خود به محمد رضا پهلوی اجازه داد برای درمان بیماری خود به آمریکا سفر کند.
اما اسناد به دست آمده از دفتر رئیس بانک چیس بانک منهتن نشان می دهند که آقای راکفلر چگونه از نفوذ خود برای قانع کردن کاخ سفید استفاده کرد. محمد رضا شاه یکی از مهم ترین مشتری های این بانک محسوب می شد.
بحران گروگان گیری به انقلاب اجازه داد که جایگاه نظام نوپای خود در ایران را تثبیت کند. در ادامه شاهد شروع مناقشه درازمدتی بین تهران و واشنگتن بودیم که هنوز در حال شعله ور شدن در منطقه خاورمیانه است. علاوه بر این، تصمیم سرنوشت ساز جیمی کارتر نقش مهمی در شکست او در انتخابات بعدی و به قدرت رسیدن رونالد ریگان داشت.
تیم آقای راکفلر برای رسیدن به هدف خود شبکه ای قدرتمند از منابع نزدیک به کاخ سفید شامل هنری کیسینجر، وزیر امور خارجه سابق آمریکا و عضو هیئت مدیره بانک و آرچیبالد روزولت، افسر سابق سیا و یکی از مدیران بانک چیس را به کار گرفت.
دولت کارتر تلاش های زیادی برای نجات دادن گروگان های آمریکایی انجام داد. در نهایت بحران گروگان گیری سرنوشت شومی برای ریاست جمهوری جیمی کارتر به ارمغان آورد. تیم آقای راکفلر در ماه های منتهی به انتخابات ریاست جمهوری همکاری نزدیکی با کمپین انتخاباتی رونالد ریگان داشت. افراد نزدیک به آقای ریگان نگران بودند که تهران پیش از برگزاری انتخابات گروگان های آمریکایی را آزاد کند. به همین خاطر آن ها برای جلوگیری از موفقیت مذاکرات بین دولت کارتر و جمهوری اسلامی شایعات و دروغ هایی را در مورد باج دادن کارتر به ایرانی ها منتشر کردند.
