شهلا منصوریه- دبیر گروه اجتماعی / اگر جزو خوانندگان و دنبال کننده های پروپاقرص حوادث در روزنامه ها و شبکه های اجتماعی باشید، حتما اخبار درگیری چند شرور پایتخت یا ماجرای مرگ همسایه بخاطر پنچر کردن آمبولانس و موارد بسیار را این روزها خیلی شنیده اید. موضوعی که روز به روز در میان […]
شهلا منصوریه-
دبیر گروه اجتماعی /
اگر جزو خوانندگان و دنبال کننده های پروپاقرص حوادث در روزنامه ها و شبکه های اجتماعی باشید، حتما اخبار درگیری چند شرور پایتخت یا ماجرای مرگ همسایه بخاطر پنچر کردن آمبولانس و موارد بسیار را این روزها خیلی شنیده اید. موضوعی که روز به روز در میان اخبار حوادث و روانشناسی جایگاهی برای خود باز کرده اند. دیدن و شنیدن این گونه اخبار هر بیننده ای را برای ثانیه ای از این حجم خشونت و خشم و ابراز آن در ملاءعام متحیر می کند؛ موضوعی که به گفته جامعه شناسان و روانشناسان در خلاء نبود مهارت های کنترلی و خویشتنداری، به طور حتم بارها و بارها تکرار می شود.
جامعه شناسان معتقدند که عصبانیت و واکنش های پرخاشگرانه، دعواها و نزاع های خیابانی و خانگی، رفتارهایی ناشی از عوامل بیرونی و درونی است که دست به دست هم داده تا مرزهای اخلاقی کنار گذاشته شود. طبق آمار منتشر شده از سازمان پزشکی قانونی در آبان ماه، در نیمه نخست سال جاری بیش از ۳۳۱ هزار نفر به علت مصدومیت ناشی از نزاع به مراکز پزشکی قانونی ایران مراجعه کرده اند که از این تعداد بیش از ۱۰۷ هزار و ۴۸۳ نفر زن بوده اند. بنابراین گزارش، این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن یعنی ۱۳۹۷ که آمار مراجعان نزاع ۳۲۳ هزار و ۳۴ نفر بود، ۲.۵ درصد بیشتر شده است که در این مدت استان های تهران با ۵۴ هزار و ۹۸۱، خراسان رضوی با ۲۸ هزار و ۱۳۳ و اصفهان با ۲۴ هزار و ۳۶۱ بیشترین و استان های ایلام با هزار و ۵۱۳، بوشهر با ۲ هزار و خراسان جنوبی با ۲هزار و ۱۱۷ نفر کمترین آمار مراجعان نزاع را داشته اند.
خشونت، خشونت می‌آورد
یک جامعه‌شناس معتقد است: «خشونت از خشونت زاییده میشود. به این معنا که خشونت از طریق یادگیری حاصل میشود. وقتی خبرهای خشونت‌بار از طریق رادیو، تلویزیون و مطبوعات منتشر میشود به‌نوعی خشونت پراکنی انجام میشود.»دکتر امان‌الله قرائی مقدم، درخصوص عوامل افزایش میزان نزاع و درگیری های خیابانی گفت: با افزايش فشار زندگي، گراني و تورم، پرخاشگري، خشونت، دعوا و نزاع و در نتيجه انواع جرايم افزايش پيدا كرده است. با توجه به اينكه همه چيز به اقتصاد برمي گردد، بنابراين محدوديت ها و محروميت ها برخوردهاي خياباني و خشونت را در جامعه افزايش داده است. البته اين امر از قبل پيش بيني شده بود كه نبود شرايط مساعد براي زندگي، تامين معاش، آرامش و آسودگي خيال همه زمينه هاي بروز درگيري را به وجود مي آورند.
پرخاشگری ارتباطی
اما رئیس انجمن روانشناسی اجتماعی ایران معتقد است که مهمترین عامل در بروز درگیر و خشونت عدم گفت و گو است. وی می گوید: عوامل متعددی باعث بروز پرخاشگری در گفتوگو میشود. افراد برای به کرسی نشاندن حرف خود به‌طور مستقیم با دیگران دست به یقه نمی شوند بلکه طرف مقابل خود را عصبی کرده و خشم خود را از طریق کلام به دیگری منتقل می کنند، بنابراین برای شکل گیری بسترهای گفت وگو در کشور باید در ابتدا فضایی برای شنیده شدن صداها و حرف ها فراهم شود و بعد گفتوگو شکل خواهد گرفت. مجید صفاری نیا، ادامه داد: تخریب، بلند حرف زدن، عصبانیت، بی اعتمادی، اجازه صحبت به دیگری ندادن و خشم در گفتوگوی متقابل از عوامل «پرخاشگری ارتباطی» است که در جامعه ما از فضاهای کوچک خانوادگی و دوستانه تا فضاهای سیاسی و کلان دیده میشود و باعث شده شاهد گسترش حس بی‌تفاوتی اجتماعی و کاهش رفتارهای همدلانه و نوع‌دوستی بین شهروندان باشیم.به گفته این جامعه شناس، احساس تبعیض اجتماعی، مشکلات اقتصادی، فشار کار و زندگی، ازدحام در شهرهای بزرگ، ترافیک، آلودگی‌های زیست‌محیطی و نبود سلامت اجتماعی و روانی ازجمله مواردی است که می‌تواند باعث بروز پرخاشگری ارتباطی شود.
اما و اگرها…
لازم به ذکر است که در بیشتر این درگیری ها و نزاع های خیابانی، پای یک سلاح سرد و حتی سلاح گرم در میان است؛ از پنجه بوکس و قمه گرفته تا چاقو و شمشیر و… وسیله هایی که درباره حمل آن اما و اگرهای زیادی وجود دارد. دسترسی افراد به آلات جرم نباید آسان باشد. تصویب طرح ممنوعیت حمل و به‌کارگیری سلاح سرد راهکاری است که به عقیده کارشناسان می تواند دسترسی آسان به سلاح های سرد را کاهش دهد.
خشم و عصبانیت های ناگهانی در معابر شهری و اماکن عمومی که به خاطر مسائل مختلفی در طول روز اتفاق می افتد، گاهی موجب خشم و ناراحتی های عمیقی می شود که حوادث ناگوار و تلخی را رقم می زند. این روزها آستانه تحمل شهروندان با کوچکترین موضوعی به شدت پایین می آید و موجب بروز درگیری ها و دعواهای خیابانی می شود. بوق زدن های ممتد خودروها برای تحمل نکردن دقیقه ای انتظار، فریادهای اعتراضی و فحاشی ناشی از احساس عقب ماندن از دیگران یا به حق خود نرسیدن که به طور معمول با برخوردهای فیزیکی خشن میان افراد خاتمه می یابد، این سوال را در ذهن ایجاد می کند که خلا این خویشتنداری و کنترل در کجاست؟ آیا باید از دوران کودکی شرایطی را فراهم ساخت تا فرد با کوچکترین عصبانیت از کوره به در نرود و حوادث تلخی را نیافریند؟ این گونه اتفاقات و حوادث می تواند در کمین خیلی از شهروندان باشد، بنابراین باید به گونه ای مدیریت شود که منجر به درگیری و دعوا نشود.
