بدون نگرانی شیر بخورید
بدون نگرانی شیر بخورید

  نیلوفر منصوری: دبیر گروه اجتماعی/ چندی پیش در یک برنامه تلویزیونی صبحگاهی، بازرس انجمن بهداشت و ایمنی موادغذایی از آلودگی یک سوم شیرهای پاستوریزه خبر داد و مدعی شد؛ شیرهای پاستوریزه‌ای که از سوپرمارکت‌ها تهیه می‌شود مقدار زیادی آلودگی به سم افلاتوکسین دارند. سمی که به منجر به سرطان کبد می‌شود. انتشار این خبر […]

 

نیلوفر منصوری:
دبیر گروه اجتماعی/
چندی پیش در یک برنامه تلویزیونی صبحگاهی، بازرس انجمن بهداشت و ایمنی موادغذایی از آلودگی یک سوم شیرهای پاستوریزه خبر داد و مدعی شد؛ شیرهای پاستوریزه‌ای که از سوپرمارکت‌ها تهیه می‌شود مقدار زیادی آلودگی به سم افلاتوکسین دارند. سمی که به منجر به سرطان کبد می‌شود. انتشار این خبر از سوی رسانه ملی منجر به تشویش اذهان عمومی شد و اعتراض بسیاری از فعالان صنایع غذایی به ویژه صنعت لبنیات و مراجع بهداشتی را به همراه داشت. کارشناسان معتقدند که این نحوه اطلاع رسانی و رسانه ای شدن موضوعی با این میزان اهمیت، قبل از تایید صحت و سقم آن، گلایه بسیاری از متولیان سلامت جامعه از جمله معاون وزرات بهداشت را به دنبال داشت. به گفته ایرج حریرچی حتی در کشورهای اروپایی که سختگیرانه‌ترین کدکس‌ها را دارند هم آفلاتوکسین در لبنیات وجود دارد. همچنین باید توجه داشت میانگین این سم حدود ۵۰ تا ۶۰ نانوگرم در لیتر در تمام شیرهای کشور است.

موضوع وجود سموم مختلف و آلودگی در مواد غذایی صنعتی همواره از مهمترین مسائل مورد توجه جامعه محسوب می‌شود. بخصوص این موضوع در حوزه لبنیات از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرابه خاطر فسادپذیری و استعداد بالا در میکروبی شدن و همچنین گستردگی جامعه مصرف ‌کننده، نظارت و حساسیت بر آن بسیار بالاست. در سال های گذشته نیز مسائلی مثل وجود وایتکس در شیر و روغن پالم در محصولات لبنی در صدر اخبار اجتماعی کشور بود. هفته گذشته بازرس انجمن علمی بهداشت و ایمنی مواد غذایی ایران در برنامه زنده اعلام کرد که وجود روغن پالم در لبنیات رسوایی بود که توسط وزیر بهداشت وقت تایید شد اما درباره وجود وایتکس در شیر جای نگرانی نیست و در صورتی که این امر مشاهده شده باشد، به صورت موردی است. بهادر حاجی محمدی افزود: به جای نگرانی و توجه به روغن پالم و وایتکس در فراورده های لبنی، مسئولان باید به سموم دیگری مانند آفلاتوکسین توجه کنند.بازرس انجمن علمی بهداشت و ایمنی مواد غذایی ایران با اشاره به جنجال ورود چند صد هزار تن ذرت آلوده به کشور گفت: در صورتی که دام از ذرت یا هر گونه علوفه آلوده به آفلاتوکسین استفاده کند، این ماده وارد شیر حیوان می شود.

واکنش های مسئولان به آفلاتوکسین
این در حالی است که معاون وزارت بهداشت معتقد است: اگر مقیاس، کدکس اروپا باشد، خود عدد تقریباً بالا است چون عدد کدکس اروپا ۵۰ نانوگرم در لیتر است. اگر کدکس ایران باشد حدود ۱۰۰ است که قابل قبول و اگر کدکس امریکا باشد که میزان آن ۵۰۰ نانوگرم است، با این معیار، تقریباً تمام نمونه‌ها قابل قبول هستند. به گفته حریرچی بررسی ۵۰ مطالعه در ایران در چند سال اخیر نشان می‌دهد طی ۱۰ سال گذشته میزان این سم در شیر رو به کاهش است؛ اگرچه هنوز با محصولات کشورهای اروپایی، قابل مقایسه نیست و حداقل ۳۰ تا ۴۰ نانوگرم در لیتر بیشتر است.
همین موضوع، واکنش سخنگوی سازمان غذا و دارو را هم به دنبال داشت. به گفته کیانوش جهانپور آفلاتوکسین موضوعی است که از سال‌ها قبل محل تمرکز و توجه سازمان بهداشت جهانی و فائو و بالطبع نظام سلامت و نهادهای نظارتی کشور بوده و موضوع جدیدی نیست که انگار یک کشف جدید باشد و در یک برنامه زنده تلویزیونی افکار عمومی را با آن بمباران کنند، به طوری‌که گویی بلایی یک شبه آن هم بر سر مردم ایران نازل شده است.
به گفته وی، موضوع آفلاتوکسین در مواد غذایی موضوعی جهانی است که حداقل چهار دهه نقل محافل علمی و فنی است و بررسی روند آن در ایران نشان می‌دهد در همه سال‌های اخیر میزان آفلاتوکسین در مواد غذایی از جمله لبنیات و خشکبار روند کاهشی داشته است. سازمان دامپزشکی کشور هم در پی انتشار اخبار ضد و نقیض درخصوص توزیع شیرهای پاستوریزه آلوده به سم «آفلاتوکسین» اعلام کرد که «متأسفانه در روزهایی که هموطنان کشورمان به دلیل رویدادهای ناگوار هفته‌های اخیر در کشور در غم و نگرانی خاطر به سر می‌برند، ادعاهای شخصی بعنوان کارشناس در برنامه شبکه ۳ صبح بخیر ایران در مورخ ۲۸/۱۰/۱۳۹۸ موجب تشویش اذهان عمومی بینندگان این برنامه و متعاقب آن افرادی شده و می‌شود که به تدریج از طریق ماهیت ذاتی رسانه‌های اجتماعی در جریان این اظهارات کذب قرار می‌گیرند؛ آن هم بدون آنکه متولیان پخش چنین برنامه‌هایی در یک پخش زنده و آن هم یکجانبه تبعات چنین ادعاهای بی‌پایه و اساس را برای سلامتی عمومی بدانند و این ضعف را هر فرد متخصصی به وضوح می‌تواند از قسمت‌های مختلف این مصاحبه متوجه شود.»

وجود سم در شیر صنایع لبنی مازندران کذب است
بازرس انجمن بهداشت و ایمنی مواد غذایی ایران مدعی بود که عرضه شیرهای پاستوریزه‌ آلوده به سم « افلاتوکسین « در کشور و بخصوص استان مازندران از آمار نسبتا بالایی برخوردار است. در همین زمینه رئیس انجمن مهندسی کیفیت صنعت غذای مازندران نیز مانند نمایندگان استاندارد، دانشگاه علوم پزشکی و وزارت بهداشت اظهارنظر بهادر حاجی‌محمدی را غیرکارشناسی و نادرست دانست و به ایرنا گفت: در این که مقداری ذرت تراریخته وارد ایران شده بحثی نیست. اما این که این کارشناس چطور شناسایی کرد این ذرت‌ها در چه نقاطی از کشور توزیع شده و به مصرف دام رسیده برای ما هم سئوال است.
به گفته محمد رزاقی؛ تردیدی نداریم در این اظهارنظر و اطلاعات مطرح شده اشکالاتی وجود دارد. به ویژه این که گفته شده بیشتر آلودگی به این سم در شیرهای صنایع لبنی مازندران وجود دارد از اساس کذب است. وی با تاکید بر این که شیر تولید شده در صنایع لبنی مازندران به هیچ عنوان آلوده نیست، اظهار کرد: بیشتر شیرهای دریافتی کارخانجات لبنی مازندران شیر صنعتی است و از شیرهای سنتی هم شیر با کیفیت بالا دریافت می‌شود.
در همین زمینه سازمان ملی استاندارد ملی هم اظهار کارشناس میهمان در صدا و سیما را درخصوص آلودگی شیر پاستوریزه به سم آفلاتوکسین تکذیب کرد و طی بیانیه ای اعلام کرد: «در کشور ما تولید شیر و فرآورده لبنی به صورت صنعتی در سال ۱۳۳۳ در کارخانه شیر تهران شروع و این کارخانه در سال ۱۳۳۶ با ظرفیت ۴۵ تن در روز مورد بهره برداری قرار گرفت به تدریج و با افزایش جمعیت بر تعداد واحدهای تولیدکننده نیز افزوده شد. در حال حاضر ۴۶۹ واحد تولیدی در زمینه تولید شیر پاستوریزه فعالیت دارند که از این تعداد ۴۵۱ واحد تولیدی (۹۵ درصد ) موفق به دریافت پروانه کاربرد علامت استاندارد ملی ایران شده‌اند و ۱۸ واحد تولیدی نیز در مراحل دریافت پروانه نشان استاندارد هستند. لازم به ذکر است، برای واگذاری پروانه، کل فرآیند تولید از مواد اولیه تا محصول نهایی تحت کنترل و بازرسی سازمان ملی استاندارد ایران قرار می‌گیرد و در صورت وجود هر گونه آلودگی و یا سم، بطور حتم با آن برخورد شده و از چرخه مصرف خارج می‌شود. علاوه بر آن با اجرای طرح کنترل بازار، صدها نمونه از سطح بازار در سراسر کشور خریداری و آزمایش می‌شود، لذا آماری که توسط فرد به اصطلاح کارشناس داده شده، واقعیت ندارد.»

نکته پایانی
لازم به ذکر است؛ اظهارات کارشناس میهمان برنامه زنده تلویزیونی در مورد وجود این آلودگی در شیر پاستوریزه استان‌های مختلف بود و صرفا به مازندران محدود نشد. موضوعی که سبب شد بسیاری از مسئولان مربوطه و حتی دامداران و فعالان صنعت لبنیات در استان‌های مختلف به این موضوع معترض شوند. این موضوع، موجی از نگرانی را در شبکه‌های اجتماعی به راه انداخت که به این سادگی ها برطرف نمی شود، مگر این که مخالفان این اظهارنظر استنادات علمی و دقیق خود را گردآوری کنند و به آن‌ها نیز فرصت مناسبی و مشابه در رسانه داده شود تا بخشی از باور ایجاد شده مبنی بر ناسالم بودن شیرهای پاستوریزه را ترمیم کنند.