اشاره: برای اولین‌بار در سامانه نیما از کانال ۱۵ هزار تومانی عبور کرد و وارد کانال ۱۶ هزار تومانی شد. آخرین قیمت اعلامی دلار در سامانه نیما ۱۶ هزار و ۱۴۸ تومان ثبت شد که ۵۳۱ تومان از قیمت قبلی بیشتر بود. قیمت دلار تنها در سامانه نیما رکوردشکنی نکرد که در بازار […]
اشاره: برای اولین‌بار در سامانه نیما از کانال ۱۵ هزار تومانی عبور کرد و وارد کانال ۱۶ هزار تومانی شد. آخرین قیمت اعلامی دلار در سامانه نیما ۱۶ هزار و ۱۴۸ تومان ثبت شد که ۵۳۱ تومان از قیمت قبلی بیشتر بود. قیمت دلار تنها در سامانه نیما رکوردشکنی نکرد که در بازار آزاد نیز توانست از سد کانال ۱۶ هزار تومانی گذر کند و به کانال ۱۷ هزارتومانی برسد.
به گزارش «جمله» بانک مرکزی روز یکشنبه نرخ فروش دلار آمریکا را در سامانه رسمی تحت مدیریت خود(سنا) به سطح بی‌سابقه ۱۷ هزار و ۲۰ تومان افزایش داد. در پی این اقدام، فاصله ۴۵۰ تومانی نرخ رسمی و آزاد به ۵۵۰ تومان افزایش یافت. این بانک بهای رسمی عرضه هر یورو را نیز روز یکشنبه به بالاترین رقم تاریخی خود یعنی ۱۸ هزار و ۴۲۰ تومان رساند. در مقابل هر یورو در بازار آزاد تهران بیش از ۱۹ هزار تومان مبادله شد.
بدین ترتیب متوسط قیمت دلار و یورو در اردیبهشت جاری به ترتیب به ۱۶ هزار و ۴۰۰ و ۱۷ هزار و ۸۳۰ تومان رسید که بالاترین میانگین ماهانه نرخ ارز در تاریخ اقتصاد ایران به شمار می‌رود. البته بالاترین قیمت روزانه هر دلار آمریکا همچنان مربوط به مبادلات روز ۴ مهرماه ۱۳۹۷ است که نرخ فروش ۱۹ هزار و ۳۵۰ تومان در آن به ثبت رسید.
صعود کم سابقه نرخ ارز در بازار کشور در شرایطی ادامه دارد که عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی کشور هفته گذشته ادعا کرد که میزان ذخایر ارزی ایران به شکل اسکناس در بالاترین سطح تاریخی خود قرار دارد و گشایش‌های ارزی قابل توجهی برای ایران در عرصه بین‌المللی رخ داده و عرضه ارز توسط صادرکنندگان روند صعودی به خود گرفته است.
قیمت دلار به زور کنترل نمی‌شود
جمشید نفر رییس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با اقتصادآنلاین درباره طرح واردات بدون انتقال ارز اظهار کرد: «صادرات و واردات دو بال تجارت هستند و اینکه با این روش واردات در خدمت تولید و صادرات قرار می‌گیرد مثمرثمر خواهد بود، ضمن اینکه این طرح در‌های تجارت را باز خواهد کرد و امیدواریم شروع خوبی برای مشورت با بخش خصوصی باشد».
این فعال بخش خصوصی به تاکید بانک مرکزی برای مشخص بودن منشا ارز اشاره کرد و گفت: «من موافق این موضوع نیستم اما بانک مرکزی معتقد است که در صورت مشخص نبودن منشا ارز قیمت‌ها افزایش خواهد یافت که البته حرف درستی است، اما درواقع ما نمی‌توانیم قیمت دلار را به زور نگه داریم».
رییس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران تصریح کرد: «اگر این ارز صرفا برای واردات مواد اولیه انجام و وارد چرخه تولید شود، منجر به افزایش صادرات و ارز صادراتی خواهد شد؛ بنابراین اگرچه این طرح در کوتاه‌مدت باعث شوک بازار ارز و افزایش قیمت دلار میشود اما در بلندمدت کاهش قیمت دلار را در پی خواهد داشت».
نفر خاطرنشان کرد: «در شرایط تحریمی و کرونایی فعلی سختگیری‌های بیش از حد باعث به گل نشستن اقتصاد کشور خواهد شد، از این رو بهتر است با بعضی مسائل با سهولت برخورد شود».
عوامل دومینویی در افزایش قیمت دلار
در همین رابطه وحید شقاقی شهری اقتصاددان در گفتگو با رویداد۲۴ درباره نوسان عجیب قیمت دلار و طلا گفت: «پنج بازار دارایی و سرمایه‌گذاری با یکدیگر مرتبط هستند و حتما باید برای کنترل بازار ارز و دارایی این ۵ بازار با یکدیگر هماهنگ عمل کنند و با هم پیش بروند. طلا، دلار، مسکن و خودرو و بازار سرمایه روی هم تاثیر می‌گذارند و از هم تاثیر می‌پذیرند. در حال حاضر اتفاقی که در بازار طلا و دلار افتاده و بازار خودرو هم تاثیر داشته این است که از ۵ ماه گذشته بازار بورس رشدی شتابان به خود گرفت و شتاب گرفتن بازار بورس و افزایش‌های بی رویه در این بازار در سایر بازارها هم خود را نشان داد».
این اقتصاددان می‌گوید: «آنچه باعث شد این بازارها در کنار هم ملتهب شوند، اثرات تاخیری بازار سرمایه بر این بازارها بود. البته عوامل دیگری هم به این موضوع کمک کرد؛ به عنوان مثال از ابتدای اسفند ماه مرز‌های صادراتی ما به کشورهای همجوار مسدود شد و صادرات با کندی صورت گرفت و آمار صادرات ما به این کشورها هنوز هم به آمار قبل از دوران شیوع کرونا نرسیده و به دلیل این پیشامد هم مرز‌های ایران بسته شد، هم مرز‌های کشورهای همسایه».
او ادامه می‌دهد: «با توجه به مشکلات به‌وجود آمده در خصوص ممنوعیت فروش نفت، میزان صادرات غیرنفتی ایران بسیار حائز اهمیت است و زمانی که صادرات غیرنفتی ایران هم با مشکل مواجه شود این اوضاع را پیچیده‌تر می‌کند. عامل سوم افزایش نرخ دلار هم این بود که صادرات غیرنفتی و مشتقات نفتی ایران مانند محصولات پتروشیمی‌ها به دلیل تحریم‌های گسترده آمریکایی‌ها محدودتر شد و عملا صادرات پتروشیمی ما هم با مشکلاتی همراه شدند که همین موضوع نیز بر افزایش نرخ ارز بی‌تاثیر نبود».
شقاقی می‌گوید: «موضوع دیگری که به تبع کرونا ایجاد شد کاهش قیمت فلزات و مشتقات نفتی بود که به دلیل رکود جهانی رخ داد و صادرات غیرنفتی ما را هم تحت تاثیر خود قرار داد. کلیه این عوامل باعث شد قیمت دلار صعودی شود و نرخ آن حدود ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ تومان نسبت به اوایل سال افزایش پیدا کند و از حدود ۱۴۰۰۰ به حدود ۱۷۰۰۰ تومان برسد»
دسترسی ایران به ارز‌های جهان از راه‌های مختلفی انجام میشود که از اصلی‌ترین آنها، استفاده از ذخایری است که شکل یوآن دارند و به همین دلیل، با توجه به محدودیت‌هایی که در داخل چین به‌خاطر شیوع ویروس کرونا پیش آمده است، تجارت خارجی این کشور کُند و فرایند تبدیل ذخایر یوآنی به اشکال دیگر ارز، نیز با کندی مواجه شده است. این مسئله سبب کندی تبدیل ذخایر ارزی یوآن ایران به سایر اشکال ارز شده که این موضوع، خود را به‌صورت وقوع برخی تلاطمات در بازار ارز نشان داده است؛ به این معنا که وقتی نرخ یوآن افزایش می‌یابد، نرخ درهم را هم با خود افزایش می‌دهد و پس از آن، بر قیمت دلار در بازار آزاد نیز می‌افزاید.
بهار؛ فصل صعود دلار
البته درکنار مسئله شیوع کرونا باید درنظر داشت که بررسی روند قیمت دلار در بهار پنج سال اخیر نشان می‌دهد که تغییرات قیمت دلار تقریبا صعودی بوده است. میانگین تغییرات قیمت دلار در بهار پنج سال اخیر، معادل رشد ۸/۱۰ درصدی قیمت بوده است. در بازه زمانی یادشده، قیمت دلار در سال‌های۱۳۹۴ و ۱۳۹۶ با کاهش و در سال‌های ۱۳۹۵، ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ با افزایش همراه بوده است. بیشترین افزایش قیمت دلار در فصل بهار مربوط به سال۱۳۹۷ بوده، به‌طوری‌که قیمت دلار با حدود ۵۳درصد افزایش از ۴۹۰۰تومان در ابتدای بهار به حدود ۷۵۰۰تومان در انتهای این فصل رسید. بیشترین کاهش قیمت دلار در بهار پنج سال اخیر، مربوط به سال۱۳۹۴ بوده است، به‌طوری‌که دلار در بهار این سال با افت تقریبا ۲ درصدی قیمت همراه شده بود. در سال گذشته نیز دلار با رشد ۳/۲ درصدی از ۱۲هزار و ۸۰۰تومان در ابتدای سال به ۱۳هزار و ۲۰۰تومان در پایان بهار رسید. براین اساس، پیش‌بینی میشود که قیمت دلار تا آخر بهار امسال افزایشی باشد.
دلار برای نزدیک شدن به مرز مقاومتی ۱۸ هزار تومانی، نیاز دارد که در ابتدا از سطح مقاومتی ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومانی عبور کند. این ارز روز شنبه نیز ۳۰۰ تومان افزایش را به ثبت رسانده بود تا در مجموع در ۲ روز ابتدایی هفته ۵۸۰ تومان رشد را ثبت کرده باشد.
چنین میزان افزایشی برای ارزی که در ۴۰ روز ابتدایی سال حداقل نوسان خاصی نداشت، برای بسیاری از معامله گران هیجان انگیز است و می تواند زمینه ساز ورود تقاضای جدید آن ها به بازار شود.
