سرزمینی که روزی با مهمان‌نوازی‌اش شناخته می‌شد، حالا در سایه مهاجرت‌های بی‌ضابطه و جنایات سازمان‌یافته، امنیت و آرامشش را از دست داده است.
ورود بدون کنترل مهاجران غیرقانونی نه‌تنها ساختار اجتماعی منطقه را تحت تأثیر قرار داده بلکه بستری برای رشد باند‌های قاچاق و شبکه‌های جنایت‌کار فراهم کرده است.
این افراد اغلب در حاشیه شهر‌ها زندگی می‌کنند، جایی که قانون کمتر حضور دارد و فقر و محرومیت بستر مناسبی برای جنایت ایجاد کرده است. امروز مرز‌های ما نه‌تنها گذرگاهی برای عبور مهاجران، بلکه شاهراهی برای قاچاق مواد مخدر و انسان شده‌اند.
اما این تنها یک سوی ماجراست، فقر و بی‌توجهی به توسعه اقتصادی در این استان باعث شده است که بسیاری از جوانان، به جای آرزوهای بزرگ، در دام شبکه‌های غیرقانونی گرفتار شوند.
ناامیدی از آینده و نبود فرصت‌های شغلی، آنان را به سوی خشونت و جرم سوق می‌دهد. آدم‌ربایی‌هایی که تنها برای چند میلیون تومان انجام می‌شود، نمونه تلخی از این واقعیت است.
از سوی دیگر، تنش‌های قومی و قبیله‌ای که گاه از سوی عوامل خارجی تقویت می‌شوند، مانند زخمی بر پیکر این جامعه عمل می‌کنند. وقتی زبان و فرهنگ بومی در سایه ورود فرهنگ‌های غریبه کم‌رنگ می‌شود، هویت مردم تهدید می‌شود و این تنش‌ها عمیق‌تر می‌گردد.
درس‌هایی از تاریخ در مقابله با جرم و جنایت وجود دارد که می‌تواند سرمشق متولیان امنیت قرارگیرد، این تجربه‌های جهانی نشان می‌دهند که امنیت با ترکیبی از قانون‌مداری و توسعه اجتماعی بازمی‌گردد.
ایتالیا مافیا را با محاکمه‌های بزرگ و اصلاحات قضایی سرکوب کرد، کلمبیا با توسعه اقتصادی توانست نفوذ کارتل‌ها را کاهش دهد، سنگاپور با قوانین سختگیرانه و آموزش عمومی به یکی از امن‌ترین کشور‌ها تبدیل شد و نیویورک با سیاست “تحمل صفر ” و بازسازی مناطق پرخطر، جرم را کاهش داد.
تجربه‌های موفق جهانی نشان می‌دهند که مبارزه با جرم و جنایت نه‌تنها نیازمند قوانین قاطع و حضور قدرتمند پلیس است، بلکه به برنامه‌های اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای نیاز دارد که بستر وقوع جرم را از بین ببرد.
در سیستان و بلوچستان نیز باید چنین اصول و مکانیزمی را به‌کار گرفت، نظارت قوی‌تر بر مرز‌ها، برخورد قاطع با شبکه‌های قاچاق، توسعه آموزشی و اقتصادی پایدار، تقویت هویت فرهنگی مردم می‌تواند به بازگرداندن امنیت کمک کند.
این منطقه شایسته آن است که با تلفیقی از عدالت و توسعه، بار دیگر به مکانی امن و آباد و قابل قبول برای زندگی تبدیل شود.
- نویسنده : دکتر عظیم شه بخش/استادیار دانشگاه سیستان و بلوچستان
