شهلا منصوریه دبیر گروه اجتماعی گروهی از افراد هستند که به زعم بسیاری از مردم جامعه، معلول یا بیمار محسوب می شوند؛ اما از دید پزشکان، آنها فقط طیفی از اختلال دارند که هنوز منبع و ریشه آن مشخص نیست. به همین خاطر است که در دنیای خود غرق می شوند و جز چرخش اجسام […]
شهلا منصوریه
دبیر گروه اجتماعی
گروهی از افراد هستند که به زعم بسیاری از مردم جامعه، معلول یا بیمار محسوب می شوند؛ اما از دید پزشکان، آنها فقط طیفی از اختلال دارند که هنوز منبع و ریشه آن مشخص نیست. به همین خاطر است که در دنیای خود غرق می شوند و جز چرخش اجسام چیزی را نمی بینند؛ شاید هم نمی خواهند که با دنیایی که دنیایشان را درک نمی کنند ارتباط برقرار کنند. مردمانی که تا چشمشان به چشم آنها می افتد در گوش یکدیگر پچ پچ می کنند و تمام درکشان از دیدن این افراد، اظهار تاسف و افسوس برای خانواده شان است. اما در این میان پای افراد دیگری به میان می آید؛ افرادی که از تفکری جدا از تفکر جامعه دارند؛ آنها تمام تلاششان برای سلامتی و تندرستی معلولان است. کاردرمانگرها.
کاردرمانی چیست؟
ارائه تعریفی دقیق از کاردرمانی کار دشواری است چرا که حیطه های مختلف و گستره زیادی از فعالیت ها را دربر می گیرد. شاید به شکل بسیار ساده و ابتدایی بتوان کاردرمانی را اینطور تعریف کرد: رشته ای است که رویکرد های درمانی را در ۳ سطح «جسم، ذهن و روان» در قالب فعالیت هدفمند و معنادار ارائه می دهد. یعنی درمان بوسیله کار و فعالیت!
به گفته متخصصان، کاردرمانی یکی از شاخه های توانبخشی است که به عنوان یک رشته کل نگر تمامی ابعاد روحی، روانی و جسمی یک بیماری و تاثیرات جانبی مختلفی که بر روی عملکرد فردی و اجتماعی بیمار می گذارد را در نظر می گیرد. با ارائه تکنیک های درمانی مناسب، ضمن توجه به علائق مراجع به درمان اختلالات در حیطه های جسمانی و روانی در مقاطع سنی مختلف می پردازد. فرد را از وابستگی خارج کرده و به سوی انجام فعالیت های مستقل روزانه یاری می دهد. پس در درمان های ارائه شده توسط کاردرمانگر، به استقلال رساندن مراجع یکی از اهداف نهایی درمان است.
به عنوان مثال فردی که دچار سکته مغزی می شود با توجه به سطح ضایعه ای که در مغز اتفاق می افتد برخی مهارت های حرکتی و کلامی اش را از دست می دهد. این اختلالات باعث می شود فرد در انجام فعالیت های روزانه اش و همچنین در زمینه شغلی که دارد و ارتباطات روزمره خانوادگی و اجتماعی دچارمحدودیت و وابستگی شود. مجموعه این عوامل می تواند باعث بروز مشکلاتی دیگر از جمله از دست دادن اعتماد به نفس و افسردگی در فرد شود.
به گفته متخصصان، از لحاظ استانداردهای علمی وضعیت کاردرمانی در ایران نسبت به کشورهای پیشرفته فاصله چندانی ندارد، به همین دلیل بسیاری از متخصصان این حوزه بعد از خروج از کشور به سرعت در مراکز پیشرفته دنیا جذب می‌شود. این در حالیست که این رشته در حال حاضر جایگاه خود را در سیستم بهداشت و درمان پیدا نکرده است. به عبارت دیگر نظام سلامت و سیستم بهداشت و درمان کشور همچنان متوجه اهمیت این رشته نشده‌اند و به همین دلیل وضعیت ایران از این لحاظ با وضعیت جهانی رشته تفاوت‌هایی دارد.
تنها ۱۳۰ کاردرمانگر در بهزیستی استخدام هستند
در حال حاضر معلولان ۱۳ تا ۱۵ درصد افراد هر جامعه را تشکیل می‌دهد و نیازمند دریافت خدمات مستمر از این رشته هستند. این معلولان در طیف‌های مختلف، از خفیف تا شدید هستند اما تنها بخش محدودی از آنها تحت پوشش بهزیستی قرار می‌گیرد. نایب رئیس انجمن کاردرمانی با بیان این مطلب معتقد است کاردرمانی به کل سلامت فرد ارتباط دارد و تنها جسمی نیست، سلامت روان فرد نیز در کاردرمانی توجه قرار می‌گیرد.
محمدرضا اسدی، با بیان اینکه در حال حاضر حدود یک میلیون و ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار نفر معلول در کشور وجود دارد و این افراد نیازمند خدمات توانبخشی هستند، اظهار کرد: این افراد باید به شکل مستمر خدمات توانبخشی را دریافت کنند و این فرایند نیازمند نظام ارجاع دقیق، آگاه‌سازی کافی و نظام ارجاع اولیه صحیح است.
معاون سابق توانبخشی بهزیستی استان تهران با بیان اینکه تنها در ۱۳ دانشکده کشور رشته کاردرمانی تدریس می‌شود و تنها در ۸ تا ۹ استان کاردرمانگران در حال فعالیت هستند، اظهار کرد: تا زمانی که افراد با این رشته ناآشنا باشند، در زمان طلایی نیز به متخصص کاردرمانگر مراجعه نمی‌کنند. در حال حاضر در سازمان بهزیستی تنها ۱۳۰ نفر در حوزه کاردرمانی استخدام هستند. این در حالیست که حتی در بیمارستان های تحت پوشش نظام سلامت، مجوز استخدامی برای کاردرمانگران وجود ندارد. در استان‌هایی که کاردرمانگران فعال هستند نیز آنها در همه بیمارستان‌ها حضور ندارند.
