عزت الله انتظامی مشهور به «آقای بازیگر» در طول حیات هنری خود در ۵۶ فیلم سینمایی و بیش از ۷۰ نمایش تلویزیونی به عنوان بازیگر یا کارگردان به ایفای نقش پرداخته است. از برجسته‌ترین کارهای او می‌توان به بازی در فیلم «گاو» ساخته داریوش مهرجویی، همچنین ایفای نقش در فیلم‌های آقای هالو، ستارخان، حاجی واشنگتن، […]
عزت الله انتظامی مشهور به «آقای بازیگر» در طول حیات هنری خود در ۵۶ فیلم سینمایی و بیش از ۷۰ نمایش تلویزیونی به عنوان بازیگر یا کارگردان به ایفای نقش پرداخته است. از برجسته‌ترین کارهای او می‌توان به بازی در فیلم «گاو» ساخته داریوش مهرجویی، همچنین ایفای نقش در فیلم‌های آقای هالو، ستارخان، حاجی واشنگتن، ناصرالدین شاه آکتور سینما و روز واقعه اشاره کرد.
عزت الله انتظامی متولد ۳۱ خرداد ۱۳۰۳ خورشیدی در سنگلج تهران است. او پس از گذراندن دوره تحصیلات مقدماتی در رشته برق هنرستان صنعتی تهران به تحصیل پرداخت. در ۱۳۲۶ خورشیدی وارد عرصه هنر شد و با اندک دست مایه‌های هنر نمایش و تئاتر به آلمان سفر کرد و در شهر هانوفر آلمان به یک مدرسه شبانه آموزش سینما و تئاتر رفت.
انتظامی با گذراندن دوره‌های آموزشی تئاتر به ایران بازگشت و به دلیل فضای نامناسب سینمای ایران از نظر اخلاقی به کار دوبله فیلم، اجرای نمایش و حضور در تلویزیون روی آورد. در سال ۱۳۴۷ خورشیدی با بازی در فیلم «گاو» به کارگردانی داریوش مهرجویی به عرصه سینما گام نهاد.
انتظامی در ۱۳۴۸ خورشیدی تصمیم به کسب تجربه آکادمیک گرفت و توانست بدون کنکور وارد دانشگاه هنرهای زیبای دانشگاه تهران در رشته تئاتر شود. پس از فراغت از تحصیلات دانشگاهی در حدود سال‌های ۱۳۵۳-۱۳۵۲ خورشیدی به تدریس رشته تئاتر در دانشکده هنرهای زیبا و دانشگاه الزهرا (س) کنونی پرداخت.
وی در دانشگاه هنرهای زیبا دانشگاه تهران نزد استادانی همچون حمید سمندریان و اسماعیل شنگله دانش خود را با آموخته‌های آکادمیک روزآمد کرد. انتظامی در هنرستان صنعتی همراه با هوشنگ بهشتی، نصرت‌الله کریمی، حمید قنبری و محمدعلی جعفری فعالیت هنری می‌کرد. انتظامی پدر مجید انتظامی آهنگساز است. او که کارمند رسمی وزارت بهداری بود در ۱۳۳۸ خورشیدی به همت رییس اداره هنرهای زیبای وقت به آن اداره منتقل شد و همزمان کار تولید تئاترهای تلویزیونی را به عنوان بازیگر و کارگردان آغاز کرد.
فیلمشناسی انتظامی
نخستین حضور آقای بازیگر در سینما به ۱۳۲۸ خورشیدی و نقش آفرینی در فیلم واریته بهاری ساخته پرویز خطیبی بازمی‌گردد. حضور جدی او در سینما اما به سال ۱۳۴۸ خورشیدی مربوط می شود؛ جایی که او برای نخستین بار جلوی دوربین داریوش مهرجویی قرار گرفت. فیلم «گاو» در ۱۳۴۸ خورشیدی به کارگردانی داریوش مهرجویی و بازی عزت الله انتظامی ساخته شد. او در این فیلم که از روی کتاب دسته عزاداران بیل ساخته شده بود، با جمشید مشایخی و علی نصیریان همبازی بود. فیلم «گاو» یکی از تاثیرگذارترین فیلم‌های سینمای ایران لقب گرفت. این فیلم تا کنون سه بار با رای منتقدان به عنوان بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران انتخاب شده است.
او یک سال بعد برای دومین بار با داریوش مهرجویی همکاری کرد و این‌بار اجرای نقش‌های آقای محمدپور و فتح‌الله خان را در فیلم آقای هالو برعهده داشت. سال ۱۳۵۱ خورشیدی نوبت به همکاری با هژیر داریوش برای بازی در فیلم «بی تا» رسیده بود. او در ۱۳۵۱ خورشیدی برای سومین بار جلوی دوربین داریوش مهرجویی قرار گرفت و نقش نیت‌الله خان را در فیلم پستچی بازی کرد. سال ۱۳۵۱ خورشیدی سالی بود که آقای بازیگر برای نخستین بار جلوی دوربین ناصر تقوایی قرار گرفت. او برای بازی در فیلم صادق کُرده ساخته ناصر تقوایی با سعید راد و محمد علی کشاورز همکاری کرد.
زنده‌یاد انتظامی که به شهرت رسیده بود، در سال ۱۳۵۲ خورشیدی با یکی دیگر از کارگردانان نام‌آشنای سینمای ایران یعنی علی حاتمی همکاری کرد. نخستین همکاری انتظامی و حاتمی در فیلم ستارخان و حضور انتظامی در نقش حیدرخان عمواوغلی اتفاق افتاد. او در این فیلم هم با علی نصیریان همبازی بود. پس از ستارخان و در همان سال ۱۳۵۲ خورشیدی عزت‌الله انتظامی در فیلم قیامت عشق ساخته هوشنگ حسامی حضور داشت.
او از ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۷ خورشیدی در فیلم‌هایی مانند شیرخفته، ملکوت و این گروه محکومین حضور داشت. تا اینکه سال ۱۳۵۷ خورشیدی نوبت به فیلم دایره مینا ساخته داریوش مهرجویی رسید. این فیلم یکی از جنجالی‌ترین فیلم‌های زمان خودش بود و عزت‌الله انتظامی در این فیلم در نقش یک دلال خون حضور پیدا کرد. فیلم دایره مینا زمینه تاسیس سازمان انتقال خون را به وجود آورد.
انتظامی در ۱۳۵۹ خورشیدی برای فیلم مدرسه‌ای که می‌رفتیم باز هم جلوی دوربین داریوش مهرجویی قرار گرفت و یک بار دیگر با علی نصیریان همکاری کرد.
سال ۱۳۶۱ نوبت به نقش آفرینی او در یکی از ماندگارترین نقش‌هایش رسیده بود. او در این سال برای بازی در فیلم حاجی واشنگتن جلوی دوربین علی حاتمی قرار گرفت. این فیلم که راوی ماجرای حسینقلی خان صدرالسلطنه، نخستین سفیر ایران در امریکا است پس از نمایش در جشنواره فجر ۱۳۶۱خورشیدی توقیف شد و پس از سال‌ها، در ۱۳۷۷ خورشیدی به نمایش درآمد. انتظامی در این فیلم در نقش حسینقلی خان بازی می‌کرد. دیالوگ مشهور او یعنی «آیینِ چراغ خاموشی نیست» همچنان در تاریخ سینمای ایران ماندگار است.
او یک سال بعد جلوی دوربین علیرضا داوود نژاد قرار گرفت و در فیلم خانه عنکبوت نقش آفرینی کرد. انتظامی در ۱۳۶۳ خورشیدی دریکی از مهمترین فیلم‌های آن دوران حاضر شد. او این بار برای بازی در فیلم کمال الملک جلوی دوربین علی حاتمی قرار گرفت و در نقش ناصرالدین شاه حاضر شد. از همبازی‌های او در این فیلم می‌توان به جمشید مشایخی در نقش کمال الملک، داوود رشیدی در نقش رضا شاه و علی نصیریان در نقش مظفرالدین شاه اشاره کرد.
انتظامی در ۱۳۶۵ خورشیدی برای چندمین بار با داریوش مهرجویی همکاری کرد. این‌بار نوبت فیلم اجاره نشین‌ها و بازی در نقش عباس آقا بود. او پس از اجاره نشین‌ها در فیلم‌های شیر سنگی، شیرک، جعفرخان از فرنگ برگشته، درمسیر تندباد، کشتی آنجلیکا و گراند سینما حضور داشت.
اما در ۱۳۶۸ خورشیدی بود که عزت الله انتظامی در فیلم هامون بازی کرد. او در این فیلم که ساخته داریوش مهرجویی بود و یکی از معروف‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران است، با خسرو شکیبایی و بیتا فرهی همبازی بود. او ۲ سال بعد و پس از بازی در فیلم سایه خیال باز هم سراغ همکاری با داریوش مهرجویی رفت و این بار در فیلم بانو با تیم بازیگری شبیه به هامون حضور داشت. او پس از بانو در فیلم خانه خلوت ساخته مهدی صباغ‌زاده نقش آفرینی کرد.
آقای بازیگر پس از خانه خلوت در فیلم‌های مختلفی هنرنمایی کرد؛ فیلم‌هایی مانند ناصرالدین شاه آکتور سینما، روز واقعه، پروژه ناتمام جهان پهلوان تختی، سایه روشن، میکس، «گاو»خونی، حکم و زادبوم فیلم‌هایی بودند که زنده‌یاد عزت الله انتظامی در آنها به نقش‌آفرینی پرداخته است. او برای آخرین بار در ۱۳۸۹ خورشیدی برای فیلم راه آبی ابریشم جلوی دوربین سینما رفت.
آقای بازیگر سینمای ایران از عرصه تلویزیون هم دور نماند. با اینکه او بیشتر در تئاترهای تلویزیونی حضور داشت اما نمی‌توان نقش آفرینی او را در نقش خان مظفر در سریال هزاردستان فراموش کرد. او در مصاحبه با ماهنامه فیلم در شهریور ۱۳۶۷ خورشیدی اعلام کرد که در بیش از ۴۰۰ نمایش تلویزیونی به عنوان بازیگر و کارگردان حضور داشته است.
درگذشت آقای بازیگر
عزت‌الله انتظامی از سه ماه پیش از مرگ، بر اثر زمین‌خوردن در منزل دچار مشکلات جسمی شد و از آن موقع تحت درمان بود اما سرانجام در بامداد ۲۶ مرداد ۱۳۹۷ خورشیدی در بیمارستان باهنر تهران بر اثر سکته مغزی و کهولت سن در ۹۴ سالگی درگذشت. مراسم تشییع پیکر او در ۲۸ مرداد ۱۳۹۷خورشیدی مقابل تالار وحدت برگزار شد و پیکر او در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد. پس از درگذشت انتظامی در افتتاحیه سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر از او یاد و تقدیر شد و در ۱۳۹۸ خورشیدی در نخستین سالگرد درگذشت انتظامی از سردیس وی رونمایی شد.
