برای یافتن سرنخ‌هایی که شاید پاسخ سوالات پیچیده‌مان را در دل خود نهفته داشته باشند، من به بررسی میانگین صنعتی داوجونز (DJIA) پرداختم. این تحلیل، همانند یک سفر پرهیجان در دل تاریخ بازار، نه‌تنها به ما کمک می‌کند تا الگوهای تکرارشونده را شناسایی کنیم، بلکه به ما اجازه می‌دهد تا تاثیر عوامل قدرتمند بر رفتار بازار را بهتر درک کنیم. همچون لارا کرافت در فیلم Tomb Raider که هر سرنخ را در دل معبدهای باستانی دنبال می‌کند، ما نیز در پی جستجو برای کشف رازهای بازار در دل داده‌های تاریخی هستیم.
نوساناتی که گاهی به نظر تصادفی می‌آیند، در واقع به شدت تحت تأثیر سیاست‌های کلان اقتصادی، تحولات ژئوپلیتیکی، تغییرات نرخ بهره و حتی احساسات سرمایه‌گذاران قرار دارند. درست همانطور که در فیلم های ایندیانا جونز هر قدم دکتر هنری والتر در مسیر اکتشاف، با دقت و توجه به جزئیات کوچک هدایت می‌شود، در دنیای واقعی نیز هر تغییر کوچک در این عوامل می‌تواند مسیر بازار را به طور غیرمنتظره‌ای تغییر دهد. حالا، با مرور داده‌های تاریخی، به ما این امکان داده می‌شود تا رفتار بازار را در برابر بحران‌های گذشته، دوران رونق اقتصادی و تحولات سیاست‌های پولی شبیه‌سازی کنیم و ببینیم که بازار چگونه به آنها واکنش نشان داده است.
اما این تحلیل صرفاً نگاهی به گذشته نیست؛ بلکه این یک سفر به دنیای احتمالات است. هدف ما نه تنها درک دقیق‌تر آنچه که اتفاق افتاده، بلکه یافتن نشانه‌هایی است که به ما در پیش‌بینی مسیر احتمالی بازار در آینده کمک می‌کند. در این مسیر، همچون هرکول، قهرمان اسطوره‌ای یونان باستان که وارد هزارتوی تاریک می‌شود تا هیولای منی‌تائور را شکست دهد، ما نیز وارد دنیای پیچیده و ناپیدای بازار شده‌ایم. هرکول، که به دنبال رهایی از تاریکی و کشف حقیقت در دل معماهای پیچیده بود، با اراده و قدرت بر ترس‌ها و چالش‌های موجود غلبه می‌کند. به همین ترتیب، ما نیز در این تحلیل به جستجوی روشنایی در دل نوسانات و بحران‌های اقتصادی می‌رویم، به امید یافتن راه‌حل‌هایی برای پیش‌بینی و هدایت بازار در مسیرهای آینده.
عملکرد داوجونز در دوره‌های مختلف ریاست جمهوری آمریکا
در این روش تحقیق داده‌های قیمت پایانی روزانه DJIA را برای ۵۰ سال گذشته (از آگوست ۱۹۷۴ تا ژانویه ۲۰۲۵) بررسی کردم. این دوره شامل ۹ رئیس‌جمهور و ۱۳ دوره چهار ساله ریاست جمهوری است.
برای همه روسای جمهور، تاریخ ۲۰ ژانویه (روز تحلیف) به عنوان روز شروع در نظر گرفته شده است، و پایان دوره در ۱۹ ژانویه چهار سال بعد قرار دارد. تغییرات قیمت بسته شدن DJIA از آغاز تا پایان هر دوره چهار ساله مقایسه شده است.
استثنائات: جرالد فورد که پس از استعفای ریچارد نیکسون در ۹ آگوست ۱۹۷۴ آغاز به کار کرد و جو بایدن که آخرین روز معاملاتی ۱۵ ژانویه برای او در نظر گرفته شده است.
نتایج تحلیل:
جرالد فورد (آگوست ۱۹۷۴ – ژانویه ۱۹۷۷): داوجونز ۱۸۱.۷ واحد رشد کرد (+۲۳.۴٪)
جیمی کارتر (ژانویه ۱۹۷۷ – ژانویه ۱۹۸۱): کاهش ۸.۴ واحدی( -۰.۹٪ )
رونالد ریگان (ژانویه ۱۹۸۱ – ژانویه ۱۹۸۹): افزایش ۱۲۸۸.۱ واحد +(۱۳۵.۵٪)
۶۸.۶٪ در دوره اول
۴۵.۷٪ در دوره دوم
جورج اچ. دابلیو. بوش (ژانویه ۱۹۸۹ – ژانویه ۱۹۹۳): رشد ۱۰۲۰.۶ واحد +(۴۵.۷٪)
بیل کلینتون (ژانویه ۱۹۹۳ – ژانویه ۲۰۰۱): افزایش ۷۳۴۵.۶ واحد +(۲۲۶.۶٪)
۱۱۰.۸٪ در چهار سال اول
۵۴.۷٪ در چهار سال دوم
جورج بوش پسر (ژانویه ۲۰۰۱ – ژانویه ۲۰۰۹): کاهش ۲۳۰۶.۴ واحد -(۲۱.۸٪)
-۰.۴٪ در دوره اول
-۲۰.۹٪ در دوره دوم
باراک اوباما (ژانویه ۲۰۰۹ – ژانویه ۲۰۱۷): رشد ۱۱۷۸۳.۳ واحد +(۱۴۸.۲٪)
۷۱.۷٪ در دوره اول
۴۴.۶٪ در دوره دوم
دونالد ترامپ (ژانویه ۲۰۱۷ – ژانویه ۲۰۲۱): افزایش ۱۱۰۶۰.۲ واحد +(۵۵.۸٪)
جو بایدن (ژانویه ۲۰۲۱ – ژانویه ۲۰۲۵): رشد ۱۲۲۰۲.۸ واحد +(۳۹.۵٪)
جمع‌بندی:
بیشترین رشد امتیازی داوجونز در دوره بایدن (+۱۲,۲۰۳ واحد) رخ داده است و اوباما در رتبه دوم (+۱۱,۷۸۳ واحد)قرار دارد.
بیشترین رشد درصدی متعلق به بیل کلینتون (+۲۲۶٪)است.
از بین ۹ رئیس‌جمهور، شاخص داوجونز در دوران ۷ رئیس‌جمهور صعودی، در دوران ۱ رئیس‌جمهور بدون تغییر و در دوران ۱ رئیس‌جمهور نزولی بوده است.
عوامل استثنایی مانند حمله ۱۱ سپتامبر و بحران مالی ۲۰۰۸ می‌توانند بر تحلیل تأثیر بگذارند. به‌علاوه، بحران‌های دیگری مانند پاندمی کرونا نیز تأثیرات عمیقی بر بازارهای مالی و شاخص داوجونز داشتند.
پاندمی کرونا که در اوایل سال ۲۰۲۰ آغاز شد، به‌طور بی‌سابقه‌ای بازارهای مالی را تحت فشار قرار داد. در روزهای ابتدایی شیوع ویروس، شاخص داوجونز با سقوط شدید روبرو شد، زیرا نگرانی‌ها از رکود اقتصادی جهانی و بسته شدن فعالیت‌های تجاری و صنعتی باعث ترس سرمایه‌گذاران شد. این بحران جهانی موجب شد که شاخص داوجونز به شدت کاهش یابد و رکوردهای منفی جدیدی ثبت کند. اما با اجرای بسته‌های حمایتی عظیم اقتصادی توسط دولت‌ها و بانک‌های مرکزی، بازارهای مالی و به‌ویژه شاخص داوجونز توانستند به سرعت بهبود یابند و رشد قابل توجهی را تجربه کنند.
علاوه بر پاندمی کرونا، بحران‌های اقتصادی دیگری مانند بحران نفت و جنگ‌های تجاری نیز تأثیرات مشابهی بر شاخص داوجونز داشتند. در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، به‌ویژه جنگ تجاری با چین و تنش‌های اقتصادی، موجب نوسانات شدید در بازارهای مالی شد. این جنگ تجاری که با افزایش تعرفه‌ها و محدودیت‌های تجاری همراه بود، در کوتاه‌مدت تأثیر منفی بر شاخص‌ها داشت، اما در بلندمدت، تغییرات در سیاست‌های تجاری باعث ایجاد فرصت‌های جدید برای رشد اقتصادی و بهبود شاخص‌ها شد.
به‌طور کلی، بحران‌ها و اتفاقات جهانی همیشه تأثیر قابل توجهی بر شاخص‌های مالی دارند و شاخص داوجونز نیز از این قاعده مستثنی نیست.
از زمان روی کار آمدن جرالد فورد تا آخرین هفته دولت بایدن، شاخص داوجونز از ۷۷۷ به ۴۳,۱۳۳ افزایش یافته است، یعنی ۵,۴۴۹٪ رشد!
اما حالا که ترامپ برگشته، آینده داوجونز چه خواهد شد؟
نخستین ماه ریاست‌جمهوری دوم دونالد ترامپ در ۲۰۲۴، آبستن طوفانی از تصمیمات اقتصادی بود. کاهش مالیات بر شرکت‌ها، تقابل مجدد با چین، بازگرداندن برخی تعرفه‌های گمرکی، و تهدید به خروج دوباره از توافقات اقتصادی بین‌المللی، همه دست به دست هم داد تا شاخص داوجونز وارد فاز پرنوسان شود.
در سه هفته نخست، ابتدا شاهد رشد هیجانی بازارها بودیم؛ گویا وال‌استریت بوی دلارهای آزادشده و مالیات‌های کمتر را شنیده بود. اما طولی نکشید که برخوردهای تجاری با چین و نگرانی از تورم، جرقه‌ای شد بر انبار باروت.
روند داوجونز در این مدت نه تنها نوسانی، بلکه نشانه‌ای از بی‌ثباتی روانی بازار هم بود. همان بازارهایی که چهار سال پیش به‌خوبی می‌دانستند وعده‌های پرزرق و برق ترامپ گاهی با فاکتور واقعیت همخوانی ندارد. گزارش بیکاری پایین آمد، اما بازار مسکن و بدهی دولتی در حالت آماده‌باش قرار گرفت.
این یعنی چه؟ یعنی داوجونز، که حالا درگیر تصمیمات عجیب و پیش‌بینی‌ناپذیر کاخ سفید است، ممکن است نه‌تنها با رشد مواجه نشود، بلکه وارد یک سیکل اصلاحی بلندمدت شود. و این، تنها مختص آمریکا نخواهد بود. اثرات روانی و اقتصادی تصمیمات ترامپ، مثل دومینویی خاموش، می‌تواند بازارهای جهانی را نیز تحت تأثیر قرار دهد. بورس ژاپن با افت روبرو شده، شاخص DAX آلمان در حالت بلاتکلیف است، و سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های امن مثل طلا و فرانک سوییس کوچ کرده‌اند.
وقتی کسی برای سقوط بازار انتخاب شد.
از نگاه من، آنچه پیش روی داوجونز است، نه یک مسیر هموار، بلکه نبردی‌ست میان سیاست و بازار. اگر ترامپ در این چهار سال، به جای نمایش‌های رسانه‌ای، به زیرساخت‌های واقعی اقتصادی بپردازد، شاید بازارها بتوانند نفسی تازه کنند. اما اگر تاریخ تکرار شود، باید منتظر یک سناریوی پرتنش، پرریسک، و حتی سقوط‌های زنجیروار در اقتصاد جهانی باشیم.
جیم کرامر (Jim Cramer)، مجری شبکه CNBC، هشدار داد که اگر برنامه تعرفه‌ای ترامپ کاهش نیابد، ممکن است بازار با سقوطی مشابه “دوشنبه سیاه” سال ۱۹۸۷ مواجه شود. او اشاره کرد که این تعرفه‌ها باعث افت شدید شاخص‌های داوجونز، S&P 500 و نزدک شده‌اند و بازارها را به وضعیت بحرانی کشانده‌اند.
همچنین تورستن اسلاک (Torsten Slok)، اقتصاددان ارشد شرکت آپولو، هشدار داد که ادامه این تعرفه‌ها می‌تواند منجر به رکود جهانی شود. او تأکید کرد که این سیاست‌ها تأثیرات منفی بر رشد اقتصادی جهانی خواهند داشت.
در پایان تا پیش از این، بازارهای جهانی به‌شدت از سیاست‌های ترامپ حمایت می‌کردند. او با شعار «اقتصاد قوی» و «کسب‌وکارهای پررونق» وارد کاخ سفید شد و وعده‌های بزرگ داد. اما اکنون که بحران‌های تجاری پیچیده‌تر از همیشه در حال پیشروی هستند، باید بداند که اگر این جنگ تجاری به ضرر سهامداران تمام شود، حمایت آنها از او ممکن است به سرعت رنگ ببازد. بازارها همیشه در حال تغییرند و این تغییرات می‌تواند به راحتی، کفه ترازوی قدرت را برعکس کند.
اکنون پرسش اصلی این است:
آیا ترامپ در حال دفاع از منافع آمریکا است؟
یا او در حال سوق دادن اقتصاد و بازارها به یک بحران جدید است؟
و این، تنها آغاز فصل اول سریالی است که عنوانش می‌تواند این باشد:
” نبرد بازار و ریاست‌جمهوری”
- نویسنده : سید علیرضا قیومی کارشناس ارشد علوم ارتباطات و رسانه - تحلیل گر بازارهای مالی
