یکشنبه ٢٤ اردیبهشت برابر با ١٤ ماه مى ٢٠٢٣ انتخابات سراسرى ریاست جمهورى در ترکیه برگزار مى شود. انتخاباتى که تبدیل به آزمونى سخت براى نامزد حاکم یعنى رجب طیب اردوغان شده است. رقابت نزدیک بین اردوغان و کمال کلیچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوریخواه خلق، پیش بینى نتیجه انتخابات را دشوار کرده است. طبق قانون […]
یکشنبه ٢٤ اردیبهشت برابر با ١٤ ماه مى ٢٠٢٣ انتخابات سراسرى ریاست جمهورى در ترکیه برگزار مى شود. انتخاباتى که تبدیل به آزمونى سخت براى نامزد حاکم یعنى رجب طیب اردوغان شده است.
رقابت نزدیک بین اردوغان و کمال کلیچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوریخواه خلق، پیش بینى نتیجه انتخابات را دشوار کرده است.
طبق قانون ترکیه، در انتخابات ریاست‌جمهوری فرد برنده باید بیش از ۵۰ درصد آراء را از آن خود کند و اگر هیچ کدام از رقبا نتوانند این میزان رأی را به دست آورند، انتخابات به دور دوم کشیده می‌شود، اما انتخابات پارلمانی فقط یک دور برگزار می‌شود.طبق قرعه‌کشی کمیسیون عالی انتخابات، اسامی نامزدهای ریاست‌جمهوری بر روی برگه رأی از چپ به راست، ابتدا اردوغان، دوم محرم اینچه، سوم قلیچدار اوغلو و چهارم نیز سنان اوغان درج شده است.
«احمد ینر»، رئیس اداره عالی انتخابات، چند روز پیش اعلام کرد که تعداد افراد واجد شرایط شرکت در انتخابات آتی به ۶۴ میلیون و ۱۱۳ هزار و ۹۴۱ رأی دهنده رسیده است که از این تعداد ۴ میلیون و ۹۰۴ هزار و ۶۷۲ شهروند برای اولین بار حق شرکت در انتخابات را دارند.به گفته او تعداد رای دهندگان در داخل ترکیه ۶۰ میلیون و ۶۹۷ هزار و ۸۴۳ نفر و مابقی رای دهندگان خارج از کشور است.همچنین ۱۹۱۸۸۴ صندوق رأی در داخل ترکیه و ۵۰۴۰ صندوق نیز در خارج از این کشور در نظر گرفته شده است. ۶۲۱۵ رأی دهنده نیز می‌توانند در ۴۲۱ صندوق سیار رأی خود را به صندوق بیاندازند.نتیجه انتخابات نه تنها برای ترکیه – که در چهارراه اروپا و خاورمیانه قرار دارد و خانه ۸۵ میلیون نفر از جمله تقریبا ۴ میلیون پناهنده است – بلکه برای برخی از مهمترین مسائل جهانی امروز اهمیت دارد. قلیچداراوغلو می‌گوید که در صورت پیروزی، روابط خود را با ایالات متحده، ناتو و اتحادیه اروپا بازسازی خواهد کرد تا ترکیه را دوباره به بخشی از جهان متمدن تبدیل کند
قلیچداراوغلو، ۷۴ ساله، در مصاحبه‌ای در ۱۰ آوریل به تایمز گفت: «این انتخابات برای کسانی است که می‌خواهند از دموکراسی در برابر حکومت استبدادی دفاع می‌کنند.» پس از دو دهه تحت حکومت اردوغان ۶۹ ساله، میلیون‌ها ترک قلیچداراوغلو را آخرین امید برای پایان دادن به کنترل تقریباً کامل رئیس جمهور بر دولت و بازگرداندن شکل متعادل‌تر حکومت می‌دانند. اما برنده شدن در انتخابات سراسری ۱۴ مه سخت‌تر از پیمودن مسافت ۴۵۰ کیلومتری از آنکارا تا استانبول خواهد بود.
اردوغان که در سال ۲۰۰۳ پس از زلزله مرگبار ۱۹۹۹ با وعده ایجاد حکومتی کارآمد به قدرت رسید، با اصرار خود بر اینکه نرخ بهره بالا «مادر همه شرارت‌ها» است، یک بحران هزینه‌های زندگی ایجاد کرده است. به جای افزایش آنها همانطور که اکثر اقتصاددانان توصیه می‌کنند، او به کاهش نرخ بهره ادامه داد و تورم را در یک مقطع در سال گذشته به رقم خیره کننده ۸۵ درصد رساند. بدتر از آن، زلزله‌های دوقلوی قدرتمند در ماه فوریه دست‌کم ۵۰،۰۰۰ نفر را کشت و خشم عمومی را از ساخت و سازهای غیر اصولی و معافیت قانونی پیمانکاران برانگیخت و همچنین این که در هنگام فروریختن این ساختمان‌ها، نهادهای دولتی دیر به نجات قربانیان پرداختند.
پس از یک کودتای نظامی نافرجام علیه وی در سال ۲۰۱۶، اردوغان از طریق رفراندوم قانون اساسی در سال ۲۰۱۷ قدرت‌بیشتری را به دست گرفت و ترکیه را از یک سیستم پارلمانی به یک نظام ریاستی تبدیل کرد. این تغییرات اختیارات اردوغان را به عنوان رئیس جمهور به طور فاحشی گسترش داد و اعتراضاتی را برانگیخت و گروه حقوق بشر شورای اروپا آن را برای دموکراسی «خطرناک» خواند. (اردوغان مدعی است که این تغییر، محدودیت دو دوره‌ای را نیز «ریسِت» کرده است و راه را برای او هموار می‌کند تا سومین دوره پنج ساله ریاست جمهوری را در ماه مه امسال به دست آورد؛ او قبلاً از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۴ به عنوان نخست وزیر خدمت می‌کرد و در آن زمان مهمترین مقام کشور بود.) سازمان‌های دولتی و دادگاه‌ها از آن زمان مملو از وفاداران به او بوده‌اند، و منتقدان همچنان در تعدادهای بالا زندانی می‌شوند، گاهی اوقات برای چیزی مانند یک پست تحقیرآمیز در رسانه‌های اجتماعی. اکثر مطبوعات اکنون وابسته به حزب اسلامگرای عدالت و توسعه اردوغان هستند و ترکیه در رده‌بندی سالانه خانه آزادی از «تا حدی آزاد» به «غیرآزاد» تغییر وضعیت پیدا کرده است.
قلیچداراوغلو در اکثر نظرسنجی‌ها پیشتاز است و اولین نامزدی است که شانسی جدی برای پایان دادن به عصر اردوغان دارد. او یک اپوزیسیون متفرق و متنوع از نظر ایدئولوژیک را در پشت تعهد برای بازگرداندن نظام پارلمانی حکومت و احیای حاکمیت قانون متحد کرده است. او قول داده است که پس از محدود کردن اختیارات خود به عنوان رئیس‌جمهور، دفتر را ترک می‌کند تا «یک گوشه بنشینم و با نوه‌هایم بازی کنم. من فردی با جاه‌طلبی سیاسی نیستم.»
از آنجایی که رئیس جمهور فعلی بیشتر قوه قضائیه و سایر نهادهای دولتی را کنترل می‌کند، تحلیلگران می‌گویند که قلیچداراوغلو باید با بیش از یک اختلاف کم برنده شود. در غیر این صورت، اردوغان می‌تواند به عنوان مثال، شورای انتخابات ترکیه را تحت فشار قرار دهد تا نتایج را لغو کند و مجدداً برگزار کند، همان کاری که با پیروزی نزدیک امام اوغلو در انتخابات شهرداری استانبول انجام دادحالا چشم مردم ترکیه و بسیاری از کشورهای منطقه به انتخابات روز یکشنبه دوخته شده است. انتخاباتی که نتیجه آن می‌تواند مثل سونامی بر سیاست های کلی و رویه فعلی غرب آسیا تاثیر بگذارد.
