علیرضا زارع پور / روزنامه نگار / روز گذشته کنفرانس امنیتی مونیخ در حالی به کار خود پایان داد که موضوعات فراوانی در خصوص امنیت جهان همچنان بدون بررسی به حال خود رها شدند. پیش از این نیز وولفگانگ ایشینگر»، رئیس کنفرانس امنیتی مونیخ در این خصوص گفته بود که با توجه به حجم […]
علیرضا زارع پور / روزنامه نگار /
روز گذشته کنفرانس امنیتی مونیخ در حالی به کار خود پایان داد که موضوعات فراوانی در خصوص امنیت جهان همچنان بدون بررسی به حال خود رها شدند. پیش از این نیز وولفگانگ ایشینگر»، رئیس کنفرانس امنیتی مونیخ در این خصوص گفته بود که با توجه به حجم بحران های کنونی جهان، برگزاری کنفرانس مونیخ در ۳ روز ناکافی خواهد بود. اما از نکات قابل توجه این کنفرانس حاشیه هایی بود که بر متن تاثیرگذار بودند. از جمله این حواشی پرونده سانحه هواپیمای مسافربری اوکراین بود که توجه رسانه های بین المللی را متوجه خود کرده بود.
به گزارش «جمله» در آستانه چهلمین روز سانحه هواپیمای مسافربری خطوط هوایی اوکراین، دیپلمات‌های پنج کشور که شهروندانشان در سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراین کشته شدند در بیانیه‌ای بار دیگر از ایران خواستند جعبه‌های سیاه هواپیما را به کشوری ثالث و ترجیحاً فرانسه تحویل دهد تا اطلاعات آنها بازخوانی شود. این در حالی بود که یک روز قبل از آن محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان اعلام کرده بود به رغم عدم توانایی در بازخوانی جعبه سیاه این هواپیما، آن را به کشور دیگری نیز نخواهیم داد. ظریف گفته بود برای بازخوانی جعبه سیاه نرم افزار های لازم را درخواست کرده ایم اما تا کنون پاسخی دریافت نکردهایم.
نمایندگان پنج کشوری که اتباع آنها در جریان سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراین توسط سپاه پاسداران جان خود را از دست دادند، روز شنبه ۲۶ بهمن در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ نشستی برگزار کردند. در این نشست وزیران امور خارجه کانادا، اوکراین، سوئد و افغانستان و یکی از معاونان وزرات امور خارجه بریتانیا شرکت داشتند. آنها از محمدجواد ظریف نیز برای حضور در این جمع دعوت کرده بودند. نمایندگان این پنج کشور در پایان نشست خود با انتشار بیانیه‌ای از دولت ایران خواستند که به مسئولیت بین‌المللی عمل کرده و هر چه زودتر جعبه‌های سیاه هواپیمای اوکراینی را برای بازیافت اطلاعات آن به کشوری ثالث تحویل دهد. وزیر خارجه کانادا که بیانیه پنج کشور را برای خبرنگاران می‌خواند، بر لزوم همکاری ایران برای انجام تحقیقات کامل درباره سرنگونی هواپیمای مسافری طبق معاهده هوانوردی غیرنظامی بین‌المللی تأکید کرد. وزیر خارجه کانادا همچنین یادآور شد که نمایندگان پنج کشور شرکت‌کننده در نشست روز شنبه با محمدجواد ظریف نیز گفت‌وگوی مختصری داشته‌اند و در این گفت‌وگو بر شفافیت و مسئولیت‌پذیری کامل از سوی ایران تأکید کرده‌اند. دور نخست نشست مقام‌های پنج کشور برای گفتگو در مورد سرنگونی هواپیمای اوکراینی روز ۱۶ ژانویه گذشته در لندن برگزار شده بود.
اوکراین: در حال تصمیم‌گیری با ایرانیم
روز شنبه همچنین وزیر خارجه اوکراین اعلام کرد، کشورش در حال تصمیم‌گیری با ایران بر سر محل رمزگشایی جعبه‌های سیاه هواپیمای اوکراین است. به گزارش خبرگزاری اینترفکس اوکراین، وادیم پریستایکو وزیر خارجه اوکراین گفت: «ما در حال حاضر با ایرانی‌ها در حال تصمیم‌گیری بر سر این هستیم که در چه محل خاصی و با کمک کدام یک از شرکایمان این کار انجام شود. می‌دانید که فرانسه به عنوان محلی پیشنهادی مطرح است.» او تجهیزات لازم برای این کار را «بسیار پیچیده» و انتقال آن را «سخت» خواند و افزود: «بنابراین ما باید به دیدگاهی مشترک درباره زمان انجام شدن آن برسیم. از آن‌جا که این موضوع حساس است، ما می‌خواهیم فرصتی به ایران بدهیم که بداند چطور می‌خواهد شفافیت کامل این روند را تامین کند.» بوئینگ ۷۳۷ شرکت هواپیمایی اوکراین حدود چهل روز پیش اندکی پس از برخاستن از فرودگاه امام خمینی تهران توسط خطای پدافند هوایی سپاه پاسداران ساقط و همه ۱۷۶ سرنشیین این هواپیما جان خود را از دست دادند. ساعاتی بعد مقا‌مات مسئول علت سقوط هواپیمای اوکراینی را «نقص فنی» اعلام کردند.
حاشیه های برجامی کنفرانس مونیخ
روز گذشته جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در جریان کنفرانس امنیتی مونیخ گفت «برجام محدود به تعهدات هسته ای ایران در قبال امضاءکنندگان نیست و کشورهای طرف این توافق (بقیه دنیا) هم تعهدات اقتصادی در قبال ایران داشته اند». مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ضمن اذعان به اینکه آمریکا بطور یک جانبه از برجام خارج شده تصریح کرد که« وظیفه او قانع کردن آمریکایی ها نیست بلکه تلاش می کند تا اروپا که مایل به حفظ برجام است از طریق مکانیسم اینستکس که تا کنون نتیجه بخش نبوده این کار را به پیش ببرد». بورل با اشاره به درخواست طرف ایرانی از اروپایی ها در زمان خروج آمریکا از برجام گفت: «آنها از ما خواستند که به تعهداتمان پایبند بمانیم و خودشان دستکم برای چهارده ماه این کار را کردند. اکنون دیگر ادامه نمی دهند ولی ما اروپایی ها باید قبول کنیم که درایفای تعهدات برجامی خود موفق نبوده ایم».
بورل در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به طرح فرانسه برای برقراری تامین و کنترل امنیت تنگه هرمز این طرح را فاقد وجاهت لازم برای رسیدن به اجماع در اتحادیه اروپا دانست و در ادامه یادآور شد: «بنا بر همین دلیل که برخی از کشورهای عضو اتحادیه اصولا فاقد نیروی دریایی برای اعزام نیرو هستند این پیشنهاد پاریس بازبینی شد و عملیات کنترل ترافیک در سطح هفت کشور اروپایی و بدون پرچم اتحادیه اروپا در منطقه مزبور درحال اجراست».
اتحادیه اروپا نفوذ دارد نه قدرت
جوزپ بورل در بخشی از سخنان در جریان کنفرانس امنیتی مونیج گفت :« اتحادیه اروپا توان استفاده از زبان قدرت را ندارد در حالی که ایالات آمریکا از زبان قدرت استفاده می کند چرا که قادر به انجام این کار است».
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: «اتحادیه اروپا نفوذ دارد اما قدرت ندارد». او درباره شورای اروپا گفت: «اگر ۲۶ عضو اتحادیه اروپا مثلا تصمیم بگیرند و برای انجام یک ماموریت دریایی مثلا برای کنترل تحریم‌ها تسلیحاتی لیبی توافق کنند و تنها یک کشور مخالف باشد یا اساسا نیروی دریایی نداشته باشد و اساسا نتواند مشارکت کند بنابراین مابه اجماع در اتحادیه نخواهیم رسید و این ماموریت به نام اتحادیه اروپا انجام نخواهد شد». او لزوم اجماع برای تصمیم در این موارد را «واقعا مسخره» توصیف کرد.
بورل درباره بحران کنونی مرتبط با برجام و با اشاره به اینکه اروپا نتوانست تعهدات اقتصادی اش را در قبال ایران انجام دهد گفت: «همانطور که درباره بحث قدرت و نفوذ گفتم، در بحث برجام نیز اگر ما می توانستیم با تصمیم خودمان تصمیم‌های طرف دیگر را محدود کنیم ما دارای قدرت بودیم اما اگر شما توان این کار را ندارید شما فقط «نفوذ» دارید و رفتار اتحادیه اروپا با استناد به پیمان ها و حقوق بشر، در جهان امروز دیگر کافی نیست».
ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه نیز پس از سخنان جوزپ بورل، در سخنانی با اشاره به حضور چند کشور اروپایی از جمله فرانسه برای حضور در خلیج فارس و کمک به تامین امنیت کشیترانی، اخطار و جمع آوری اطلاعات در این منطقه گفت که فرهنگ استراتژیک اتحادیه اروپا در حال پیشرفت است.
لودریان گفت: « اتحادیه اروپا نمی تواند تنها ناظر اتفاقات جهان باشد و با توجه به خطرات تازه‌ای که جهان با آنها روبروست اتحادیه اروپا باید به سمت فرهنگ استراتژیک مشترکی برای مواجه با این تهدیدات پیش برود».
اروپا کمکی به حل مشکلات نمی کند
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان در دیدار با ژان ایو لودریان همتای فرانسوی خود با تکرار گلایه‌های خود از اروپا تاکید کرد: «مسیری که اروپا در پیش گرفته کمکی به حل مشکلات نمی‌کند.» ظریف افزود: «مسیری که اروپا پیش گرفته کمکی به حل مشکلات نمی‌کند و تنها راه درست، بازگشت اروپا به انجام تعهدات ذیل برجام است.» وزیر امور خارجه فرانسه نیز با ابراز نگرانی از نقض توافق هسته از سوی ایران گفت: «به ظریف تصمیم فرانسه درباره ادامه کاهش تنش در منطقه خلیج فارس را ابلاغ کردیم.»
دستگاه دیپلماسی فرانسه نیز در توئیتی درباره این دیدار به دو محور بحث شده، اشاره کرد و نوشت:« قصد فرانسه برای تنش‌زدایی در خلیج فارس و نگرانی این کشور از نقض برجام از سوی ایران در این دیدار مطرح شد». محمد جواد ظریف پیش از دیدار با لودریان در حاشیه این نشست با وزرای خارجه چین، آلمان و روسیه که طرف‌های دیگر توافق هسته‌ای هستند، دیدار کرده بود.
