۹۶ سال پيش در تیر ماه ۱۳۰۳ علی اكبر نفيسی در تهران درگذشت. او برای دسترسی به فرهنگ‌های خارجی در ۵۵ سالگی انگليسی آموخت. ميرزا علی اكبر خان نفيسی ناظم‌الاطبا در سال ۱۲۲۶ خ. در كرمان زاده شد. مادرش از خانواده ای روحانی و پدرش پزشک بود. در اصل به فلسفه و حكمت […]
۹۶ سال پيش در تیر ماه ۱۳۰۳ علی اكبر نفيسی در تهران درگذشت. او برای دسترسی به فرهنگ‌های خارجی در ۵۵ سالگی انگليسی آموخت. ميرزا علی اكبر خان نفيسی ناظم‌الاطبا در سال ۱۲۲۶ خ. در كرمان زاده شد. مادرش از خانواده ای روحانی و پدرش پزشک بود.
در اصل به فلسفه و حكمت گرايش داشت و در اين رشته آموزش‌ها ديد، اما به خواست پدر مقدمات دانش پزشكی را آموخت و راه پدر را ادامه داد. ۱۹ ساله بود كه به تهران رفت و شش سال در دارالفنون پزشكی خواند، ولی از آنجا كه شوق و استعداد سرشاری داشت و شهر دچار قحطی و بيماری‌های واگير شده بود، پيش از پايان تحصيل به درمان، به ويژه درمان نيازمندان می‌پرداخت.
۳۰ ساله بود كه به فرمان ناصرالدین شاه نخستين بيمارستان نوين دولتی ايران (بيمارستان سينای كنونی) را بنيان نهاد و تا سال‌ها سرپرستی آن را به عهده داشت. ۳۵ ساله بود كه در تشكیل نخستین «مجلس حفظ الصحه» (اداره بهداشت) در تهران نقش برجسته‌ای داشت و ديری نپاييد كه به همراه فرمانروای خراسان به مشهد رفت و در آنجا بیمارستان رضوی را كه رو به ویرانی می‌رفت، با اصول و اسلوب اروپایی بازسازی و راه‌اندازی كرد. ۴۶ ساله بود كه ناصرالدين شاه او را پزشک دربار ساخت و از آن پس پزشک ويژه او و مظفرالدين شاه بود، ولی همزمان به درمان نيازمندان شهر هم ادامه داد و با وجود كار بسيار، آثار ارزنده آموزشی در زمينه پزشكی ترجمه و تأليف كرد كه مطرح‌ترين آنها «پزشكی‌نامه» (داروشناسی) بود. او در هم‌رأی ساختن مظفرالدين شاه با مشروطه‌خواهان بسيار كوشيد، در تأسيس كتابخانه ملی و مدرسه‌های نوين نقش برجسته داشت و خود «مدرسه شرف» را بنيان نهاد. افزون بر اين آثار ارزنده‌ای هم در زمينه‌های غير پزشكی از خود به جا گذاشت كه در ميان آنها از «زبان‌آموز» (دستور زبان فارسی) و «تعليمات» كتاب كلاس‌های اول و دوم سال‌ها بهره می‌گرفتند. ماندگارترين اثر او «فرهنگ نفیسی» است كه فرزندش سعيد نفيسی در پنج جلد منتشر كرد. در اين فرهنگ كه آميخته‌ای از واژه‌نامه و دانشنامه است، ۱۰۰ هزار واژه پارسی و ۶۰ هزار كلمه و مفهوم عربی معنی شده‌اند و نگارنده بيش از ۳۰ سال به گردآوری و تدوين آن مشغول بوده است. ميرزا علی اكبر نفيسی ناظم‌الاطبا در ۷۷ سالگی در تهران درگذشت.
اشیاء و اضطراب مرگ
شاید منطقاً بتوان از معادله ای ساده سخن گفت: «کاهش ارزش پول به افزایش ارزش اشیاء منجر می¬شود». در نتیجهِ این معادله ، نسبت ما با اشیاء تغییر می کند؛ تصور ما از هستی شان، نقشی که در زندگی ما دارند و مهم تر تصوری که از نبودنشان پیدا می کنیم دگرگون می شود؛ تا جایی که نوعی «اضطراب شی» به وجود می آید. در این اضطراب، در نتیجه عواملی همچون تورم و کاهش ارزش پول، اشیا بتدریج غیرقابل جایگزین می شوند. تصور کنید لپ تاپی دارید چندسال کارکرده. از قیمت روزافزون آن هم خبر دارید و احتمالاً از پسِ خرید لپ تاپی جدید بر نمی آیید. همه این ها معنایی متفاوت به لپ تاپ فعلی و حتی لپ تاپ به مثابه شی می بخشد. تو گویی از کارافتادن لپ تاپِ موجود، نه به معنای جایگزینی یکی دیگر، که به معنای لپ تاپ نداشتن می شود. به این ترتیب، و در این فرایند ذهنی، ما خصلتی انسانی[جانداری] را بر شی می افکنیم. مرگ شی هم به مانند مرگ انسان می شود: یک بار و برای همیشه. دائم ترس از دست دادن شی را داریم که در رفتارهایی غیرطبیعی خود را نشان خواهد داد. مثلا تمیزکردن بیش از حد اشیا و حتی نوازش کردن آن ها. پس اضطرابِ مرگ آدمی، به اشیا هم سرایت می کند. اضطراب از مرگ آن ها و از دست دادن شان برای همیشه. و همه این ها برآمده از اقتصادی است بی سامان، که گویا قطاری است با ترمزی کنده شده.
