مستند «داستان یک جدایی» به کارگردانی و تهیه کنندگی احمد شفیعی ساعت ۲۳ شامگاه یکشنبه، ۶ آذر ماه از شبکه یک سیما پخش شد. این مستند به صورت تحقیق و پژوهش و طی گفت و گو با شاهدان و مسئولان، به روایت ماجرای جدایی استان بحرین از خاک ایران در دوران پهلوی پرداخته است. «داستان […]
مستند «داستان یک جدایی» به کارگردانی و تهیه کنندگی احمد شفیعی ساعت ۲۳ شامگاه یکشنبه، ۶ آذر ماه از شبکه یک سیما پخش شد. این مستند به صورت تحقیق و پژوهش و طی گفت و گو با شاهدان و مسئولان، به روایت ماجرای جدایی استان بحرین از خاک ایران در دوران پهلوی پرداخته است. «داستان یک جدایی» محصول سازمان هنری رسانه ای اوج است که در خانه مستند انقلاب اسلامی تولید شده است.
احمد شفیعی، کارگردان و تهیه کننده «داستان یک جدایی» در گفت و گو با ایسنا درباره چگونگی آغاز ساخت این مستند توضیح داد: سال ۱۳۹۰ بود که با حسین افشار و محمد شکیبانیا تصمیم گرفتیم یک مستند تحقیقاتی درباره جزایر سه گانه و حاکمیت ایران بر این
جزایر بسازیم.
تحقیقات کتابخانه‌ای را آغاز کردیم و سپس با دوربین سراغ کارشناسان، پژوهشگران مسلط در این حوزه و کسانی که بی‌واسطه درباره این موضوع اطلاعات داشتند و در جریان مذاکرات بودند، رفتیم و به سختی توانستیم با کسانی ارتباط برقرار کنیم که در دوره مذاکرات خروج بریتانیا از خلیج فارس و جدایی بحرین نقش داشتند.
وی خاطرنشان کرد: برخی از آنها داخل ایران بودند و برخی دیگر خارج از کشور زندگی می‌کردند و در همین مراحل بودیم که موضوع جدایی بحرین برای ما بسیار جالب‌تر شد. مخصوصا وقتی سراغ کسانی همچون اردشیر زاهدی، داماد شاه که وزیر امور خارجه آن دوران بود رفتیم. او اطلاعات خوبی در این زمینه به عنوان کسی که در همان زمان مخالف جدایی بحرین از ایران بود، در اختیار ما قرار داد.
وقتی محمدرضا پهلوی با جدایی بحرین از ایران موافقت کرد
شفیعی با تاکید بر اینکه آثار مستند با روایت های دست اول اعتبار پیدا می کنند، اظهار کرد: معمولا در مستندهای تاریخی، تاریخ نگاران و سیاست مداران به نقد و بررسی موضوعات می‌پردازند اما در این مستند ما سراغ کسانی رفتیم که سیاستمدار آن دوره بودند و خودشان درباره همان زمان صحبت کرده‌اند. اواخر دوره پهلوی به خاطر ضعف دولت مرکزی و شخص محمدرضا پهلوی که احساس کرده بود نمی‌تواند در مقابل خواسته‌هایی که از سمت غرب و برخی از حکام منطقه به او تحمیل می‌شد، ایستادگی کند با جدایی بحرین از ایران موافقت می‌کند. به طوری که به سمت ظاهرسازی روی آورد و به لحاظ رسانه‌ای و مطبوعاتی تلاش کرد تا موضع‌گیری‌ها در زمینه جدایی بحرین از ایران را توجیه کند و در نهایت منجر به جدا شدن بحرین از ایران شد.
این مستندساز در همین زمینه اضافه کرد: بر اساس اطلاعات و مستندات به دست آمده قرار شد تا مستندی دقیق و موشکافانه در این زمینه آماده شود و همین مسائل باعث شد تا دقیق‌تر به این موضوع پرداخته و برای بررسی دقیق‌تر به سراغ آرشیوها و مصاحبه‌هایی رفتیم که برای اولین بار از آنها رونمایی می‌شد. آرشیوهایی که نشان می‌داد چه عوامل و زمینه‌ها و ترفندها و ظاهرسازی‌هایی در مجامع بین‌المللی باعث شد تا بحرین از ایران اعلام
استقلال کند.
وی با بیان اینکه کسانی هم بودند که تمایل به گفت و گو نداشتند توضیح داد: لیست بالا بلندی از کسانی داریم که نتوانستیم با آنها صحبت کنیم. موضوع خلیج فارس و جزایر سه گانه بعد از انقلاب اسلامی و دوران جنگ نیز ادامه پیدا کرده بود اما بسیاری قبول نکردند تا در این زمینه صحبت کنند. با این وجود با صرف وقت فراوان و پیگیری توانستیم نظر تعداد قابل توجهی از افراد را جلب کنیم اما کسانی که بعد از انقلاب در وزارت خارجه مشغول به کار بودند یا کسانی که مسئولیت نظامی داشتند حاضر نشدند صحبت کنند. علت آن هم به حساسیت موضوع برمی گردد. کسانی که دیگر مسئولیتی نداشتند یا خارج از ایران زندگی می‌کردند راحت‌تر قبول کردند تا برای پیشبرد این مستند همکاری داشته باشند. شفیعی گفت: از جمله کسانی که نتوانستیم با او گفت و گو کنیم، مرحوم آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی است. ایشان اشراف کاملی به موضوع داشتند اما به هر حال موضوع حساسی بود و جنبه‌های حقوقی و تاریخی زیادی داشته و لذا حق دادیم هرچقدر هم اصرار کنیم ایشان نپذیرند. کارگردان مستند «داستان یک جدایی» همچنین درباره طولانی شدن ساخت این اثر هم توضیح داد: دسترسی به آرشیوها و جمع آوری آنها از یک سو و تلاش برای به دست آوردن یک روایت منسجم با حداقل ایرادات ممکن تا بتوان یک قصه تاریخی جذاب را روایت کرد، از سوی دیگر از جمله مهم‌ترین دلایلی بود که باعث شد تا برای ساخت این مستند زمان زیادی صرف شود. برای آنکه مستند برای مخاطب‌هایی فراتر از پژوهشگران و تاریخ دانان جذاب باشد، با کمک نویسندگان و پژوهشگران کار تلاش کردیم روایتی روان و قصه‌ای تازه انتخاب کنیم. از طرف دیگر به دست آوردن اسناد کار بسیار دشواری بود و باید سراغ اسناد بریتانیا و آرشیو مرکزی آن می‌رفتیم و چون این کار برای اولین بار بود، مراحل
سختی پیش رو داشتیم.
