نیلوفر منصوری- دبیر گروه اجتماعی/ حدود سه میلیون معتاد مستمر و نزدیک به دو میلیون مصرف کننده تفننی در کشور وجود دارد. اگرچه ماده ۱۵قانون مبارزه با مواد مخدر، مصرف مواد مخدر در کشور را جرم می‌داند اما اصلاحیه این ماده عنوان می‌کند که معتاد درحال درمان از تعقیب و پیگرد قانونی معاف است، […]
نیلوفر منصوری-
دبیر گروه اجتماعی/
حدود سه میلیون معتاد مستمر و نزدیک به دو میلیون مصرف کننده تفننی در کشور وجود دارد. اگرچه ماده ۱۵قانون مبارزه با مواد مخدر، مصرف مواد مخدر در کشور را جرم می‌داند اما اصلاحیه این ماده عنوان می‌کند که معتاد درحال درمان از تعقیب و پیگرد قانونی معاف است، با این وجود تعداد زیادی از این معتادان به چرخه اعتیاد برمی‌گردند و یا تمایلی به درمان که بر اساس قانون باید برای نیازمندان رایگان انجام شود، ندارند. براساس تبصره ۱۵قانون مبارزه با مواد مخدر دولت موظف است برای افراد معتاد به اندازه کافی و در انواع و الگوهای مختلف، مرکز درمانی راه‌اندازی کند. همچنین موظف است برای کسانی که بضاعت کافی و تمکن مالی برای تأمین هزینه‌های درمان ندارند، کلیه هزینه درمان را در قالب پوشش بیمه پایه و بستری تأمین کند.
معتاد متجاهر پدیده‌ای که از سال‌ها قبل نه تنها ایران بلکه کشورهای دیگر نیز با آن روبه رو بوده اند. پدیده‌ای که رنگ و لعاب شهرهای یک کشور را تغییر می‌دهد و حسی همراه با آشوب و ناامنی برای شهروندان ایجاد می‌کند. در کشور ما سالهاست که همه دستگاه‌های مرتبط مثل ستا مبارزه بامواد مخدر، بهزیستی، نیروی انتظامی وشهرداری فعالیت‌های گسترده‌ای را آغاز کرده اند شاید بتوانند راه حلی در مواجه با معتادان متجاهر پیدا کنند، وجود شلتر‌ها، مراکز دی آ سی، گرمخانه‌ها و… از این دست اقداماتی است که برای ساماندهی این قشر از جامعه که گویا هر روز به تعداد آنها نیز اضافه می‌شود انجام شده است.
تهران و متجاهرانش
تقریبا هیچ آمار دقیقی از تعداد معتادان متجاهر در سراسر کشور وجود ندارد، اما مدیرکل پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی گفت: طبق آمار ۶۶ هزار معتاد متجاهر در مراکز مختلف نگهداری می‌شوند.
فرید براتی اظهار کرد: طرح نجات از سال ۷۱ در ایران اجرا می‌شد و جمع آوری معتادان موضوع جدیدی نیست.
وی گفت: یک زمانی به بهزیستی گفتند با بیماران سردرگم برخورد کنیم و ما ظرفیتی ایجاد کردیم به اندازه ۲۸ هزار نفر و بیماران روانی که سرگردان در شهر بودند را جمع آوری و ساماندهی کردیم و حتی بعضاً برای آنها یارانه هم از دولت می‌گرفتیم.
سوال اصلی اینجاست که چرا این موضوع برای معتادان اجرا نمی‌شود. مدیرکل پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی گفت: شهرداراسبق تهران در دوره مدیریتشان گفتند اگر به من اختیار صد درصدی بدهید می‌توانم دره فرحزاد و مشکلاتش را حل کنم و این مکان را مثل فلان پارک کنم. اما متأسفانه به او این اختیار داده نشد و وضعیت دره فرحزاد همانطور که می‌بینید از آن سال تا کنون مانده است.
براتی افزود: موضوع اصلی این است که همان موقع گفتند به این کارها اعتیاد جمع نمی‌شود. باید موضوعات دیگری را هم در این زمینه در نظر بگیریم.
وی ادامه داد: طبق آمار ۷ هزار معتاد متجاهر در مرکز فشافویه، ۶۰۰ نفر در مرکز سروش و ۵۰۰ نفر در مرکز ضیائیان نگهداری می‌شوند. آیا معتادان متجاهر تمام شده‌اند؟ طبق آمار ۶۶ هزار معتاد متجاهر در مراکز مختلف نگهداری می‌شوند.
مدیرکل پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی گفت: در روزهای آینده ظرفیتی به اندازه نگهداری ۳۵۰ معتاد متجاهر زن در تهران راه اندازی می‌شود.
توجه به پروژه اکوپارک
حرف از معتاد متجاهر که به میان می‌آید، پایتخت نشینان ناخودآگاه فکر و ذهنشان به مناطقی مثل شوش، هرندی، مولوی ختم می‌شود. مناطقی که از گذشته نه چندان دور تا به امروز محلی برای گردهمایی شبانه و حتی روزانه معتادان متجاهر است. اما فرحزاد یکی از ۷ دره تهران است که متأسفانه تبدیل به مرکز مصرف و خرید و فروش مواد مخدر شده است. به گفته معاون اجتماعی و فرهنگی شهرداری منطقه ۲، توجه به پروژه اکوپارک به آسیب زدایی از دره فرحزاد کمک می‌کند.
یوسف مزارعی افزود: مواد مخدر علناً و در انظار عموم در این محل مصرف می‌شود. افرادی که مواد مخدر را در این مکان به فروش می‌رسانند قطعاً رایگان این کار را نمی‌کنند و همانطور که می‌دانید اغلب معتادان درآمد خوبی ندارند و مجبور به سرقت می‌شود.
وی با اشاره به موضوع پنجره شکسته که در مباحث اجتماعی مطرح است، گفت: در ذهن عموم مردم این ذهنیت ایجاد می‌شود که آن محیط ناامن است و به همین دلیل خودشان هم روی این محیط حساسیتی ندارند و به ناامن‌تر شدن این محیط کمک می‌کند.
مزارعی افزود: در نهایت ناامیدی از این محیط، افراد دیگر حتی به بهداشت این محیط اهمیت نمی‌دهند و بعضاً ما مشاهده کرده‌ایم که افراد از مناطق دیگر به این محل می آیند و زباله‌هایشان را در دره فرحزاد رها می‌کنند. وی تصریح کرد: موضوع بعدی بحث روشنایی و نور آنجا است. اگر محلی دید کافی داشته باشد خلافکاران کمتری به آنجا مراجعه می‌کنند.
مزارعی ادامه داد: بحث جمع آوری دو مبحث است. یک جمع آوری معتادان و دیگری جمع آوری خرده فروشان مواد مخدر است. ما برای فاز اول پاکسازی و امن کردن دره فرحزاد ۱۰ میلیارد تومان تقاضای بودجه داشته‌ایم که البته برای سال آینده باید منابع بیشتری را به ما بدهند.
دره فرحزاد باید از حالت پاتوق خارج شود
در مسئله دره فرحزاد یک موضوعی است که تصمیم جدی می‌خواهد تا این دره از حالت پاتوق خارج شود که امیدوارم این موضوع محقق شود. سرپرست خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری تهران با بیان این مطلب گفت: در مورد دره فرحزاد یک نقطه‌ای مغفول مانده است و آن هم این است که روش اجرای پاکسازی در دره فرحزاد روش خوبی نبود و بدون در نظر گرفتن تبعات اجتماعی، این کار انجام شد.
سید مالک حسینی اظهار کرد: طبق اعلام پلیس فقط در مرحله اول ۷۰ خانم از این دره جمع آوری شدند و در گرمخانه یلدا نگهداری می‌شوند.
حسینی با بیان اینکه نگاه سلبی نگاهی است که در حوزه اجتماعی به جای اینکه کارآمد باشد آسیب می‌زند، ادامه داد: در مسئله دره فرحزاد یک موضوعی است که تصمیم جدی می‌خواهد تا این دره از حالت پاتوق خارج شود که امیدوارم این موضوع محقق شود.
لازم به ذکر است، مسئله گرایش جوانان به مواد مخدر از این نظر اهمیت دارد که پاره ای از عوامل فردی، اجتماعی و… فرد را به سمت اعتیاد سوق می دهد. به بیان دیگر، معتادشدن ارثی نیست، بلکه مجموعه ای از شرایط فوق که دارای ریشه های متفاوتی هستند، زمینه ساز اعتیاد می شوند. در هیچ مواردی کنش اعتیاد از نسل پیشین به نسل پسین به میراث نمی رسد، بلکه فقط گرایش به آن است که می تواند جنبه ارثی داشته باشد. در نتیجه از آنجا که شخصیت فرد معتاد محصول کارکردهای جامعه نیز هست، اهمیت طرح و پرداختن به این مسئله که چرا جوانان به سمت اعتیاد کشیده می شوند و نقش عوامل فردی و اجتماعی در این میان به روشنی هویدا می شود.
