کاوه ایرانی- روزنامه نگار/ روز گذشته خبرگزاری ها در حالی از آرامش نسبی در منطقه ادلب خبر دادند که اردوغان و پوتین بر سر آتش بس به توافق رسیده بودند. اما این آتش بس بسیار شکننده ارزیابی شده است. از سوی دیگر رئیس جمهور ترکیه همچنان از موضع تجاوزکارانه خود کوتاه نیامده و برای […]
کاوه ایرانی-
روزنامه نگار/
روز گذشته خبرگزاری ها در حالی از آرامش نسبی در منطقه ادلب خبر دادند که اردوغان و پوتین بر سر آتش بس به توافق رسیده بودند. اما این آتش بس بسیار شکننده ارزیابی شده است. از سوی دیگر رئیس جمهور ترکیه همچنان از موضع تجاوزکارانه خود کوتاه نیامده و برای تحت فشار قرار دادن اتحادیه اروپا از اهرم پناهجویان استفاده کرده است. پناهجویانی که برای فرار جنگ و خشونت راهی اروپا شدند اما اکنون در منطقه حائل میان ترکیه و یونان در بدترین شرایط انسانی به سر می برند.
به گزارش «جمله» در پی امضای توافق آتش‌بس در سوریه میان رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه و ولادمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه، استان ادلب برای اولین طی هفته‌های اخیر روزی بدون حضور جنگنده‌های سوریه و روسیه در آسمان را پشت سر می‌گذارد.
خبرگزاری آسوشیتید پرس به نقل از ساکنان محلی گفته است شرایط در این استان پرتنش اما بطور نسبی آرام گزارش می‌شود.
این در حالی است که دیدبان حقوق بشر سوریه در لندن خبر داده است که دستکم ۱۵ تن در درگیری میان نیروهای ارتش سوریه و متحدینش با گروه‌های تروریستی تحت حمایت ترکیه کشته شده‌اند. به گزارش این نهاد، ۶ سرباز از ارتش سوریه و متحدینش و ۹ شبه‌نظامی از گروه توریست حزب اسلامی ترکستان در جبل‌الزاویه در جنوب غربی ادلب جان خود را از دست دادهاند.
رجب طیب اردوغان روز جمعه همزمان با اولین روز اجرای آتش بس گفت: «ترکیه در ادلب در حالت آماده‌باش خواهد بود تا در صورتی که نیروهای بشار اسد اقدام به حمله به شهر یا تخطی از مفاد آتش‌بس کردند، مداخله کند».
رئیس‌جمهور ترکیه مدعی شد: «هدف آنکارا در سوریه، پایان دادن به جنگ داخلی در این کشور است».
پیشتر در روز پنجشنبه رجب طیب اردوغان و ولادمیر پوتین در پایان گفتگوهای شش ساعته خود اعلام کرده بودند از نیمه شب پنج شنبه آتش بس در استان ادلب سوریه برقرار خواهد شد.
بر اساس مفاد این بیانیه که بخشی از آن توسط سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، قرائت شد نیروهای نظامی روسیه و ترکیه از روز پانزده مارس گشت زنی مشترک در بزرگراه استراتژیک ام ۴ را که از استان ادلب می‌گذرد، آغاز خواهند کرد.
دو کشور همچنین به موجب این بیانیه بر سر ایجاد یک دالان امنیتی به عمق شش کیلومتر در دو سوی بزرگراه که در مجموع منطقه‌ای به عرض دوازده کیلومتر را تشکیل می دهد به توافق رسیدند.
واکنش اتحادیه اروپا به آتش‌بس
همزمان با اولین روز اجرای آتش بس در سوریه جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، امضای این توافق میان ترکیه و روسیه را «خبری خوب» خواند.
آقای بورل اضافه کرد: «باید ببینیم این توافق چطور پیش می‌رود. این توافق پیش‌نیازی بود برای اینکه بتوان کمک انسانی به مردم در ادلب را زیاد کرد.»
وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا روز جمعه برای برگزاری نشستی اضطراری حول موضوع سوریه در زاگرب پایتخت کرواسی گرد هم آمده‌اند.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین گفت در این نشست درباره افزایش کمک مالی به ترکیه بحث خواهد شد. پیش از این کمیسیون اروپا اعلام کرده بود ۵۰۰ میلیون یورو برای کمک به اسکان پناهجویان سوری در ترکیه تدارک می‌بیند. این مبلغ افزون بر کمک ۶ میلیارد یورویی است که در چارچوب توافق سال ۲۰۱۶ برای اجرایی شدن برنامه‌های حمایتی از حدود ۳ میلیون و هفتصد هزار پناهجوی سوری ساکن در ترکیه به این کشور اختصاص داده شده است.
آنکارا در واکنش به رویکرد اروپا در قبال بحران شمال سوریه و نیز کشته شدن ده‌ها تن از نظامیانش در جریان حملات ارتش سوریه به استان ادلب تصمیم گرفته است تا مرزهای خروجی خود را به روی پناهجویان ساکن این کشور باز کند.
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه روز چهارشنبه در تازه‌ترین اظهار نظر در خصوص بحران سوریه گفته بود که اگر کشورهای اروپایی خواهان حل مشکل هستند باید از راه حل‌های سیاسی و انسانی ترکیه در سوریه حمایت کنند.
پناهجویان اسیر بازی های سیاسی
برخی منابع ترک خبر دادهاند که اردوغان در ملاقات با پوتین گفته است که «هیچ تغییری در سیاست باز بودن مرزها نخواهد داشت. به گفته این منابع، مذاکرات با روسیه ربطی به وضعیت پناهجویان ندارد و هیچ تصمیمی به عقب برنمی‌گردد».
شب ۲۷ فوریه بود که حمله‌ای هوایی از سوی نیروهای سوریه با پشتیبانی روسیه در شهر ادلب اتفاق افتاد و دستکم ۳۳ سرباز ترک جان خود را از دست دادند. همین اتفاق باعث شد که ترکیه مرزها را بر روی پناهجویان باز کند و خبر دهد که دیگر قادر به پذیرایی از پناهجویان و مهاجران نیست.
بنا به تخمین سازمان ملل متحد، دستکم ۱۳ هزار نفر پشت مرز زمینی ترکیه و یونان گرفتار ماندند. یونان مرزی باز نکرد و به تعبیر اتحادیه اروپا، «سپر» شد مقابل پناهجویان و تصمیم یک‌طرفه اردوغان. در این میان، تعدادی از پناهجویان زخمی شدند و دستکم دو نفر جان خود را از دست دادند. البته مقامات یونانی این مساله را تکذیب کرده‌اند.
برخی تصاویر و ویدئو های منتشر شده در شبکه های اجتماعی حکایت از برخورد شدید مرزبانی یونان با پناهجویان گرفتار در منطقه دارد. هفته گذشته نیروهای مرزبانی یونان با شلیک گازاشک آور به سمت پناهجویان آنان را متفرق کردند. این در حالی بود که در میان آنان تعداد زیادی زن کودک حضور داشتند. برخی منابع از جان باختن تعدادی از کودکان در اثر استنشاق گاز اشک آور خبر داده اند. فرانچسکو روکا، رئیس فدراسیون سازمان‌های صلیب سرخ و هلال احمر در اطلاعیه‌ای نحوه برخورد با پناهجویان در مرز ترکیه با یونان را تقبیح کرده است. وی با انتقاد شدید از دولت‌های ترکیه و یونان، آنها را به استفاده ابزاری از پناهجویان متهم کرده و گفته است که وضعیت پناهجویان در مرز دو کشور قابل تحمل نیست.
پناهجویان و مهاجرانی که در پی دستور اردوغان به سمت مرز به راه افتاده بودند، انگار که میان دو دیوار مانده باشند. دورتادور آنها حصار کشیده شد و یونان با گاز اشک‌آور، نارنجک‌های صوتی و باطوم جلوی عبور پناهجویان را گرفت.
سران اتحادیه اروپا تصمیم گرفتند به یونان ۷۰۰ میلیون یورو برای محافظت از مرزهای اتحادیه اروپا، کمک مالی ارایه شود؛ مساله‌ای که انگار در طرف مقابل، خشم ترکیه را در برداشت.
اردوغان در پاسخ این تصمیم اتحادیه اروپا گفت: «۱۰ سال می‌شود که ترکیه میزبان چهار میلیون سوری است. آیا تا به حال چنین پشتیبانی به ما ارایه داده‌اید؟ آنها به سادگی می‌توانند تصمیم بگیرند.»
حالا که ترکیه و روسیه به توافق رسیده‌اند و پوتین بابت کشته شدن سربازان ترک ابراز تاسف کرد و گفت که «نمی‌دانستند سربازان ترک در آن منطقه حضور دارند، معلوم نیست چه بر سر پناهجویان در مرز میان ترکیه و یونان خواهد آمد؛ به ویژه که رسانه‌های ترکیه مدام از ادامه روند باز بودن مرزها می‌گویند.
مهاجران اما میان دو کشور، با کندن درخت‌های اطراف‌شان، در سرمای زمستان خود را گرم می‌کنند، برای ساعت‌ها در صف غذا می‌ایستند و همچنان امیدوار هستند که درهای اتحادیه اروپا به روی آنها گشوده شود. خبرهایی مبنی بر حمایت نهادهای حقوق بشری از پناهجویان میان آنها جریان دارد و به امیدواری‌شان دامن می‌زند. اتحادیه اروپا اما با ابراز هم‌دردی با یونان و بلغارستان، اعلام کرد که اجازه نخواهد داد هیچ مهاجری به شکل غیرقانونی از مرزهای این اتحادیه عبور کند.
آژانس مهاجران سازمان ملل هم به هر دو کشور هشدار داد که با پناهجویان با احترام برخورد و حقوق آنها را رعایت کنند. در بیانیه‌ای که این آژانس صادر کرده، آمده است: «بایستی تعهدات حقوقی بین‌المللی رعایت شود؛ به ویژه برای آن‌هایی که ممکن است نیاز به حمایت بین‌المللی داشته باشند.» یونان و اتحادیه اروپا، ترکیه را متهم کرده‌اند که از پناهجویان سوء استفاده کرده است تا بتواند کمک‌های مالی بیشتری بگیرد یا از حمایت اتحادیه اروپا در درگیری‌های سوریه برخوردار شود. ترکیه در حال حاضر پذیرای دستکم سه میلیون و ۶۰۰هزار پناهجوی سوری است و به نظر می‌رسد با افزایش درگیری‌ها در سوریه، شمار بیشتری آواره و به سمت ترکیه رهسپار شوند.
