نیلوفر منصوری- دبیر گروه گردشگری/ «۱۰۰میراث ایران» عنوان کتابی است که گلچینی از انواع میراث ملموس، ناملموس و طبیعی ایران را دربردارد. این کتاب که نخستین نسخه فارسی از مجموعه ۱۰ جلدی ایران ۱۰۰۱ است، قصد دارد ۱۰۰۱ دلیل برای دوست داشتن ایران برای سفر گردشگران ایرانی و خارجی به ایران را بیان […]
نیلوفر منصوری-
دبیر گروه گردشگری/
«۱۰۰میراث ایران» عنوان کتابی است که گلچینی از انواع میراث ملموس، ناملموس و طبیعی ایران را دربردارد. این کتاب که نخستین نسخه فارسی از مجموعه ۱۰ جلدی ایران ۱۰۰۱ است، قصد دارد ۱۰۰۱ دلیل برای دوست داشتن ایران برای سفر گردشگران ایرانی و خارجی به ایران را بیان کند. «۱۰۰میراث ایران» بعد از سه کتاب «نگاهی به سفر در ایران»، «مهمان‌داری و مهمان‌نوازی ایرانی» و «راهنمای سفر به ایران» چاپ و منتشر شد، که از پیامدهای میزبانی ایران برای برگزاری هفدهمین کنوانسیون جهانی راهنمایان گردشگری است. در این کنوانسیون تالیف و ترجمه چهار کتاب برای تولید محتوا توسط راهنمایان گردشگری مورد توجه قرار گرفت. با اتمام کنوانسیون، این گروه همچنان اهداف مورد نظر را دنبال کردند، حتی با وجود تغییر مدیران پروژه تا نویسندگان کتاب.
ایران، سرزمینی با جاذبه‌های متنوع فرهنگی، اجتماعی، تاریخی و طبیعی فراوان است، اما آنگونه که باید و شاید به جهانیان و حتی خود ایرانیان شناسانده نشده است. بیشتر سفرهایی که در ایران توسط ایرانیان و گردشگران خارجی صورت می گیرد به بناهای تاریخی ایران محدود می‌شود. به اعتقاد کارشناسان یکی از دلایل این موضوع می‌تواند کمبود کتابهای جامع و مرجع در صنعت گردشگری توسط ایرانیان باشد. موضوعی که دغدغه آرش نورآقایی نیز بوده است. ایدهپرداز کتاب «۱۰۰ میراث ایران» در این خصوص به «جمله» میگوید: امروزه، صنعت گردشگری ایران، با کمبود کتابهای جامع گردشگری با ادبیات روز گردشگری و کاربرپسند مواجه است. هدف ما از تهیه این کتاب، شناخت جاذبه‌ها و پتانسیل‌های گردشگردی توسط نویسندگان ایرانی است که با ادبیات روز گردشگری آشنایی کامل دارند.
پیش از این کتابهایی توسط نویسندگان خارجی از انتشارات لونی پلنت تا انتشارات برت چاپ و منتشر شده کتابهایی هم در دهه‌های اخیر توسط نویسندگان ایرانی به رشته تحریر درآمده است؛ اما تعداد آنها به انگشتان یک دست هم نمی‌رسد. نورآقایی معتقد است؛ باید در زمینه گردشگری کشورمان نه فقط درخصوص شهرها و استان‌های مختلف کتاب کاربرپسند و به روز و به زبان فارسی یا انگلیسی برای هموطنان داخل و یا گردشگران خارجی داشته باشیم؛ بلکه نیاز به کتابی با محتوای کلی در مورد ایران داشته باشیم که بتواند ایران را به خوبی معرفی کند.
این کارشناس گردشگری به ایده اولیه انتشار این کتاب اشاره می‌کند و می افزاید: زمانی که در فضای مجازی و در مرورگرهای مختلف از هشتک #whay_iran استفاده می‌کنیم، مطالبی که از ایران نمایش داده می‌شود که ارتباطی با فرهنگ، آداب، رسوم، موسیقی و هر آنچیزی که برای گردشگر جذاب است نشان داده نمی‌شود، بلکه در بیشتر موارد فضاهای سیاسی ایران به نمایش درمیآید؛ بنابراین ما به این فکر کردیم که مطالبی تولید کنیم که با هشتکهای #why_iran، بتواند ایران را از ابعاد دیگر فرهنگی و مرتبط با توریسم و میراث فرهنگی معرفی کند.
این مدرس گردشگری ادامه می‌دهد: کتاب «۱۰۰ میراث ایران» کتابی در زمینه گردشگری است که کمی با اصول کتاب مرجع متفاوت است. کتاب کامل در زمینه گردشگری باید بتواند بیشینه آن چیزی که یک گردشگر به عنوان یک بازدیدکننده وارد کشور ما می‌شود را به گردشگر بشناساند تا بتواند در مورد آن ارزیابی کند.
به گفته نورآقایی؛ زمانی که به تاریخ گردشگری این سرزمین فکر می‌کنیم، متوجه میشویم که امروزه از لحاظ تولید محتوا اعم از فضاهای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در عصر دیجیتال، محتواها گونهای دیگر تولید می‌شوند که شامل صوت، تصویر، مالتی مدیا، کلیپ و یا به صورت سنتی یا هاردکپی است. هرچند برخی معتقدند که دوران تولید کتاب و بروشور به سر آمده است، اما باید بگویم که اتفاقا اینگونه نیست؛ در واقع هنوز مجلات زیادی در رابطه با مقاصد گردشگری مطالب مختلف مینویسند و هنوز هم نقشههای زیادی در پذیرش هتل‌ها و راهنمایان گردشگری و مواردی از این قبیل یافت می‌شود.
وی با بیان اینکه اساسا تولید محتوای ما ضعف دارد میافزاید: چه بسا این تولید محتوا فقط به نقشه، کتاب، فیلم یا غیره منوط نمیباشد، بلکه در زمینه بازاریابی مثل گردشگری فیلم هم کاری صورت نگرفته است. هرچند به لحاظ دانش فرهنگ ایران کتابهای مرجعی وجود دارد اما زیاد نیست. مثل کتاب «از آستارا تا استارباد» نوشته منوچهر ستوده، یا «یادگارهای یزد» نوشته آقای ایرج افشار یا نوشتههای آقای باستانی پاریزی و آقای احمد اقتداری در بخشهای مختلف ایران زمین. اما این مطالب و متون هرچند جایگاه علمی و فنی خودشان را دارند اما با رویکرد میراثی نوشته شده اند و رویکرد گردشگری ندارند و مطابق با تولید محتواهای امروزی نیستند. بنابراین مشکل ما مطالب کاربرپسند امروزی است که باید در اختیار گردشگر قرار گیرد.
وی به چند ویژگی این کتاب اشاره می‌کند و میافزاید: یکی از ویژگی‌های این کتاب شناساندن ابعاد و انواع مختلف میراث است. بسیاری از مردم واژه میراث را به میراث فرهنگی نسبت می‌دهند، در حالیکه میراث انواع مختلف منقول و غیرمنقول، ملموس و ناملموس، طبیعی و فرهنگی یا ترکیبی دارد. ضمن اینکه ما میتوانیم از منابع طبیعی مثل گون و زعفران به مثابه تخت جمشید به عنوان ارزآوری یا شگفتی به عنوان میراث طبیعی استفاده کنیم. به عبارتی، جنگلهای حرا و ژئوگرافی قشم به عنوان میراث طبیعی یک سو، اما گیاهان منحصر به فرد مثل انار، زعفران، گون، گل سوسن چلچراغ و سرو ابرقو هم می‌توانند برای ما ماهیت تنوع طبیعی و میراث طبیعی را مشخص کنند و حتی می‌توانند به شیوههای مختلف ارزآور باشند.
آینده‌نگری با تولید محتوا
کشور ما با توجه به پتانسیل‌هایی که دارد اما از وضعیت خوب گردشگری برخوردار نیست. کارشناسان این امر را به ناشناخته ماندن این جاذبه‌ها ربط می‌دهند. آنان معتقدند که در راستان شناخت هرچه بیشتر این سرزمین باید تبلیغات مستمر و قوی صورت بگیرد. نورآقایی نیز در این زمینه معتقد است که با چاپ کتاب ۱۰ جلدی «ایران ۱۰۰۱»، سعی در شناسایی هرچه بیشتر ایران هم به لحاظ معرفی جاذبه‌ها و هم به لحاظ معنا و مفهوم دارد. این کارشناس ادامه می‌دهد: در واقع به همراه تیمی که در این زمینه فعالیت می‌کنیم، قصد داریم به این مهم توجه کنیم که چگونه بتوانیم هم توانایی کسانی که در صنعت گردشگری فعال هستند را با استفاده از واژگان انگلیسی برای معرفی ایران ملموس کنیم و هم بتوانیم کارهایی را برای تولید محتوای خوب در فرایند هاردکپی انجام دهیم.
وی ادامه می‌دهد: افرادی هم که در فضاهای مجازی محتوا تولید می‌کنند، می‌توانند با رعایت پروتکلها و قراردادها از محتوایی که در مجله انگلیسیمان تولید می‌کنیم، استفاده کنند.
به گفته نورآقایی؛ فارغ از این مسائل، کتابهایی در زمینه معرفی برخی مقاصد داخل ایران برای گردشگران خارجی و برخی مقاصد خارجی برای گردشگران ایرانی که به خارج سفر می‌کنند، در دستور کارمان قرار دادهایم.
این کارشناس گردشگری با بیان اینکه ما باید یاد بگیریم که چگونه تولید محتوا انجام دهیم تا به بازاریابی محتوا برسیم میافزاید: گفته می‌شود در سال ۲۰۲۱ حدود ۴۲۰ میلیارد دلار حجم معاملات روی بازاریابی محتوا وجود دارد. هرچند همه این مبالغ در زمینه گردشگری نیست اما آنچه که مهم است بحث گردشگری است که سهم عمدهای در این خصوص دارد. بهرحال بازاریابی محتوایی موضوع مهمی است که ما میتوانیم در این زمینه فعالیت کنیم و با تولید محتوا به مهارتهای خاصی دست یابیم که به روز و قابل تامل هستند و می‌توانند مخاطب جذب کنند.
لازم به ذکر است؛ ایران ۱۰۰۱ مجموعه ۱۰ جلدی درباره ایران است. هر جلد از این ۱۰ کتاب به یک موضوع خاص اشاره دارد. اما وقتی کنار هم قرار می گیرند برای ما ایرانیان از ۱۰۰۱ دلیل برای دوست داشتن ایران حکایت می کنند و برای غیر ایرانیان از ۱۰۰۱ دلیل برای دیدار از ایران می گویند. هر جلد از این مجموعه گوشه های ناآشنا و ناشناخته فرهنگ سرزمین کهن و زیبای ایران با متن هایی کوتاه، ساده، پرمایه و تصویرهایی چشم نواز و کمتر دیده شده به خوانندگان معرفی می شوند. میراث، مسیرهای سفر، خوراک و نوشیدنی ها، جلوه های معماری، آئین ها، اشیای موزه ای، مشاهیر و شخصیت ها، هنرها و صنایع دستی، شهرها، پایتخت ها و تپه های باستانی، از موضوعات این مجموعه هستند. «۱۰۰میراث ایران»، میراث ملموس، ناملموس و طبیعی ایران را از نگاهی نو به تصویر می کشد. کتاب «۱۰۰میراث ایران» زیرنظر آرش نورآقایی و به کوشش گروهی از نویسندگان و در قالب پروژه پژوهشی در مجله میراث و گردشگری گیلگمش توسط انتشارات اگر در ۲۵۰ صفحه منتشر شده است. این کتاب به فارسی و انگلیسی است که کتاب فارسی منتشر و در اختیار علاقمندان قرار گرفته و کتاب انگلیسی هم در مرحله گرفتن مجوز است که به زودی در اختیار فعالان صنعت توریسم داخلی و خارجی قرار میگیرد.
