نیلوفر منصوری دبیر گروه اجتماعی تابستان امسال، تابستانی متفاوت برای پایتخت بود. تهرانی ها تابستان خود را در خیابان های شهر با تغییر جدیدی آغاز کردند. اجرای «محدوده کنترل آلودگی هوا» و جایگزین شدن آن به جای« طرح زوج و فرد» مهمترین تغییر در رفت و آمد مردم بود. طرحی که ۱۴ سال از عمر […]
نیلوفر منصوری
دبیر گروه اجتماعی
تابستان امسال، تابستانی متفاوت برای پایتخت بود. تهرانی ها تابستان خود را در خیابان های شهر با تغییر جدیدی آغاز کردند. اجرای «محدوده کنترل آلودگی هوا» و جایگزین شدن آن به جای« طرح زوج و فرد» مهمترین تغییر در رفت و آمد مردم بود. طرحی که ۱۴ سال از عمر آن می گذشت با اعلام معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران منقضی اعلام شد و بر اساس طرح جدید، دیگر زوج یا فرد بودن پلاک خودرو ملاک مجوز تردد در حلقه دوم طرح ترافیک نبود. طرحی که انتقادهای زیادی به دنبال داشت و با مخالفت بسیاری از کارشناسان و مسئولان و مردم مواجه شد و به رسانه ها و فضای مجازی کشید.
طرح «محدوده کنترل آلودگی هوا» با «طرح زوج و فرد» از نظر محدوده عملیاتی و ساعات اجرایی تفاوت چندانی ندارد. این محدوده طرح از ۶:۳۰ صبح تا ۱۹ عصر در سمت شمال به بزرگراه همت (از تقاطع امام علی (ع) تا تقاطع چمران) از سمت جنوب به بزرگراه بعثت(از تقاطع امام علی (ع) تا تقاطع نواب) از سمت شرق به بزرگراه امام علی (ع) (از تقاطع همت تا تقاطع بعثت) و از سمت غرب به بزرگراه نواب(از تقاطع بعثت تا تقاطع آزادی) و در ادامه به بزرگراه چمران(از تقاطع آزادی تا تقاطع همت) تعیین شده است.
طرحی که به عقیده برخی کارآمدی چندانی در کاهش آلودگی هوای تهران نداشته و ندارد و باید بررسیهای کارشناسی دقیقتری در این باره صورت گیرد. از انتقادات دیگری که به این طرح وارد شد، بحث درآمدزایی از طریق دریافت عوارض از مردم بود به طوری که برخی آن را طرح کاسبکارانه عنوان کردند.
طرح قابل انتقاد
با گذشت یک فصل از اجرای طرح محدوده کنترل آلودگی هوا، انتقادها همچنان به این طرح باقی است و به عقیده کارشناسان این طرح نه تنها در کاهش آلودگی هوا و ترافیک تاثیری نداشته، بلکه به مراتب تراکم ترافیک را بالا برده و محیطزیست را آلوده تر کرده است. براساس گفته کارشناسان، برخی از شهروندان اقدام به خرید خودروهایی با پلاک مخالف کردهاند تا هم در روزهای زوج و هم در روزهای فرد بتوانند در محدوده زوج و فرد تردد کنند.
یک استاد دانشگاه با بیان اینکه حلقه دوم طرح ترافیک بار ترافیکی شهر را کم نمیکند، اظهار کرد: در طرح زوج و فرد که ایراداتی به آن وارد بود و در کاهش آلودگی هوا هم تاثیری نداشت؛ حداقل امکان تردد برای همه خودروها اعم از فرسوده و نو به صورت یکسان و مساوی وجود داشت اما در طرح جدید افراد متمکن که احتمالا خودروی پیشرفتهتری هم دارند میتوانند از حلقه دوم طرح ترافیک که پولی هم است، عبور کنند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه در این طرح مسائل اجتماعی لحاظ نشده است، گفت: در محدوده طرح زوج و فرد یا همان حلقه دوم طرح ترافیک، تفاوتهای طبقاتی آن هم در شهری مثل تهران، محسوستر خواهد شد.
افزایش سرانه مالکیت خودروهای شخصی
فعالان محیط زیست از دیگر صاحبنظران تأثیر مثبت یا منفی اجرای کاهش آلودگی هوا هستند، که بارها بسیاری از این قشر اعلام کرده بودند طرح زوج و فرد سبب تمایل کمتر مردم به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی شده است. یک فعال محیط زیست که منتقد این طرح است با تاکید بر اینکه طرح زوج و فرد افزایش دهنده سرانه مالکیت خودرو شخصی بوده است تصریح کرد: با اجرای طرح زوج و فرد برخی خانواده ها دو خودرو با پلاک فرد و زوج داشتند تا برای تردد در محدوده ترافیکی راحت باشند. همین امر باعث افزایش خودرو و عدم استفاده از حمل و نقل عمومی شده بود. ازدیاد سرانه مالکان خودرو هم موجب افزایش ترافیک، آلودگیهای زیست محیطی، آلودگیهای صوتی و … شد و کیفیت زیست در تهران را برای شهروندان کاهش داد.
اصلاح طرح ترافیک
در همین زمینه رییس پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا از درخواست رسمی پلیس برای اصلاح طرح ترافیکی «کاهش» در پایتخت خبر داد. به گفته سردار سید کمال هادیانفر، پس از اجرای طرح ترافیک جدید تهران که در محدوده طرح زوج یا فرد به اجرا درآمده و به طرح کاهش معروف است، پلیس راهور بررسی های خود را در این خصوص انجام داده و مشخص شد که این طرح تاثیری در دو هدف اصلی خود یعنی کاهش آلودگی هوا و کاهش ترافیک نداشته است و علاوه بر آن مشکلاتی را هم بر مردم ایجاد کرده و باعث نارضایتی برخی از آنان هم شده است.
وی با بیان اینکه در همین راستا مقرر شد تا پلیس در نامهای رسمی به شهرداری این موارد را مطرح کند، به ایسنا گفت: با دستور فرمانده ناجا بنا شد تا نامهای در این خصوص با امضای رییس پلیس پایتخت به آقای حناچی شهردار تهران ارسال شود که طی هفتههای گذشته این نامه نگارش و برای ایشان ارسال شد.
رییس پلیس راهور ناجا ادامه داد: در آن نامه صراحتا از شهرداری تهران در خواست کردیم که این طرح را متوقف کند، چرا که همانطور که گفتم به زیان مردم و ترافیک بوده و منجر به کاهش آلودگی هوا نیز نشده است.
هادیانفر با بیان اینکه طرح کاهش مشکلاتی را در رینگ دوم ترافیک در مرکز تهران ایجاد کرده بود، درباره اینکه آیا پلیس طرح جایگزین این طرح را نیز به شهرداری پیشنهاد داده یا خیر، گفت: در همان نامه طرح و پیشنهادات جایگزین را نیز به شهرداری ارائه کردهایم.
وی در مورد جزئیات بیشتر از این طرح نیز گفت: در این طرح در طول هفته مردم یک و نیم روز می توانند وارد محدوده طرح کاهش شوند و برای مابقی روزها نیز اگر پول بدهند هیچ محدودیتی برایشان وجود نخواهد داشت و این یعنی مدیریتی در این خصوص وجود ندارد و بیشتر بحث درآمد مطرح است. ما در طرح پیشنهادی تعداد چهار میلیون خودرو در تهران را را به یک سوم تقسیم کردیم و زمان حضور مجاز خودروها در محدوده طرح کاهش را از یک و نیم روز طرح فعلی به دو روز در هفته افزایش دادیم. برای تردد بیشتر از آن نیز خواستار اعمال ماده ۱۸ شدیم، یعنی اگر فردی بیشتر از حد مجاز وارد این محدوده شد باید جریمه شود.
رییس پلیس راهور ناجا ادامه داد: در همین راستا نیز در نامه صراحتا تاکید شده که این طرح نیاز تهران برای کاهش ترافیک را مرتفع نکرده است و علاوه بر آن منجر به افزایش درخواست سفر و ایجاد گرده ترافیکی شده و بار مالی را نیز بر مردم اضافه کرده است. ما منتظر پاسخ شهردار تهران به درخواست پلیس هستیم و اگر در جلسه شورای ترافیک به این موارد توجه نشده و در ایفای حق و حقوق مردم اقدام نشود، موضوع را در جلسه شورایعالی ترافیک خواهیم برد و در آنجا بررسی خواهیم کرد.