کاوه ایرانی روزنامه نگار این روزها بار دیگرحال لبنان،عروس خاورمیانه، خوشایند نیست. البته بر خلاف دفعات گذشته، اینبار آشفتگی لبنان نه به دلیل تجاوز نظامی ارتش رژیمصهیونیستی است و نه به دلیل اختلاف میان گروه های شبه نظامی داخل لبنان. بلکه اعتراضات چند روز گذشته ابتدا به دلیل تصمیم دولت حریری برای مالیات بستن بر […]
کاوه ایرانی
روزنامه نگار
این روزها بار دیگرحال لبنان،عروس خاورمیانه، خوشایند نیست. البته بر خلاف دفعات گذشته، اینبار آشفتگی لبنان نه به دلیل تجاوز نظامی ارتش رژیمصهیونیستی است و نه به دلیل اختلاف میان گروه های شبه نظامی داخل لبنان. بلکه اعتراضات چند روز گذشته ابتدا به دلیل تصمیم دولت حریری برای مالیات بستن بر روی مکالمات با پیام‌رسان واتس‌اپ و برخی اپلیکیشن‌های اینترنتی دیگر آغاز شد و در مدت زمان کوتاهی به یک اعتراض همگانی علیه فساد در این کشور کوچک خاورمیانه تبدیل شد. اعتراضاتی که می رود تا بار دیگر خاطرات بهار عربی را در این کشور زنده کند.
به گزارش «جمله» راهپیمایی ده‌ها هزاران تن از شهروندان خشمگین لبنانی در پایتخت، بیروت و شهرهای دیگر این کشور از روز پنج شنبه در اعتراض به تصمیم تازه دولت برای مالیات بستن بر روی مکالمات با پیام‌رسان واتس‌اپ و برخی اپلیکیشن‌های اینترنتی دیگر آغاز شد. این راهپیمایی‌ها رفته رفته به اعتراض سراسری علیه فساد در کشور بدل گشت و رنگ خشونت به خود گرفت و دولت در واکنشی انفعالی، از تصمیم تازه خود عقب‌نشینی کرد.
سعد حریری در یک سخنرانی که شامگاه جمعه ۲۶ مهر از شبکه‌های تلویزیونی پخش شد، با دفاع مجدد از طرح اصلاحات اقتصادی خود و ضمن انتقاد از برخی اعضا حاضر در کابینه ائتلافی گفت که آنها مانع تلاش‌های او برای اجرای اصلاحات می‌شوند. او با لحنی جدی و تهدیدآمیز گفت: «آن چه از دیروز تاکنون شاهد بودیم، لبنان را به درد آورده است. دوستان ما در دولت باید درباره اصلاحاتی که همه ما برایش کوشش کرده‌ایم، به ما پاسخی شفاف و قطعی بدهند. در غیر این صورت من پس از یک مهلت بسیار کوتاه ۷۲ ساعته، سخنرانی کاملا متفاوتی خواهم کرد.»جمعه شب راهپیمایان در خیابان‌های مرکزی بیروت در نزدیکی مقر دولت لاستیک و سطل زباله آتش زدند و خواستار کناره گیری دولت شدند. نیروهای پلیس نیز در مواجهه با معترضان از گاز اشک‌آور استفاده کردند. گروه‌هایی از معترضان نیز بسیاری از جاده‌ها و خیابان‌ها در نقاط مختلف کشور را بستند. جاده اصلی منتهی به فرودگاه بین‌المللی بیروت نیز برای دومین روز متوالی با ترافیک سنگین روبرو بود. یکی دیگر از دلایل نارضایتی مردم لبنان از دولت به رهبری حریری و میشل عون، بالا رفتن قیمت ارز و کمیاب شدن آن در بازار در هفته‌های اخیر بوده است. این در حالی است که دولت لبنان از آوریل سال ۲۰۱۸ قول داده است که اصلاحات اقتصادی تازه‌ای را در کشور اعمال کند. دولت همچنین متعهد شده است که به کمک این اصلاحات بدهی خارجی ۱۱.۶ میلیارد دلاری خود را پرداخت کند. بدهی‌های عمومی دولت نیز به ۸۶ میلیارد دلار می‌رسد که معادل ۱۵۰ درصد ارزش کل تولید ناخالص ملی کشور است.
واکنش رهبران سیاسی لبنان
به نظر می‌رسد تمام رهبران سیاسی لبنان از مسلمان گرفته تا مسیحی، هدف اعتراض راهپیمایان خشمگین این کشور بوده‌اند. سیاستمداران نیز واکنش‌های متفاوتی به اعتراض‌های اخیر در این کشور داشته‌اند. جبران باسیل، وزیر امور خارجه لبنان که فرزند ناتنی میشل عون، رئیس جمهور است احزاب منتقد دولت را به مانع‌تراشی بر سر اصلاحات اقتصادی متهم کرد. وی با این حال خواستار آن شد که دولت وضع عوارض و مالیات جدید را متوقف کرده و با فساد مالی و اداری مبارزه کند.
از سوی دیگر همزمان با بالا گرفتن اعتراض‌ها، سمیر جعجع، سیاستمدار مسیحی و از رهبران ائتلاف ۱۴ مارس و نیز ولید جنبلاط از دروزی‌های لبنان و رهبر حزب سوسیالیست ترقی‌خواه، هر دو خواستار استعفای دولت شده‌اند. این در حالی است که چند وزیر از احزاب متبوع هر دوی این سیاستمداران در کابینه ائتلافی حاکم حضور دارند. تقریبا تمام احزاب سیاسی اصلی لبنان در ائتلاف حاکم حضور دارند، اما با وجود این دولت ماه‌هاست که موفق به اعمال اصلاحات مورد نظر خود برای حل مشکلات اقتصادی نمی‌شود.
اما در این میان دبیرکل حزب ا… لبنان روز شنبه در واکنش به ناآرامی‌های این کشور از دولت سعد حریری حمایت کرد. وی گفت که در صورت کناره‌گیری دولت «یک یا دو سال طول می‌کشد تا دولت جدید تشکیل شود و ما انقدر زمان نداریم.»
وی در بخش دیگری از سخنانش گفت که اگر حزب ا… به این مساله ورود کند «تا آرام نشدن اوضاع در خیابان‌ها خواهد ماند.»
حسن نصرا… ادامه داد: اعتراض های مردم کاملا خودجوش و مردمی است و هیچ بیگانه و سفارتی در ساماندهی آن دخیل نبوده است. وی مسئولیت ناپذیری حاکمان در بروز معضلات اقتصادی را غیرملی و غیراخلاقی خواند و افزود: دولت باید برای حل مشکلات مردم راهکار ارائه دهد و نیروهای امنیتی نیز باید با آرامش با معترضان برخورد کنند.
شبکه خبری الجزیره بامداد یکشنبه گزارش داد: «سمیر جعجع هرگونه توافق با نخست وزیر درباره استعفای وزیران این حزب را از کابینه تکذیب کرد و گفت که از وزیران حزب نیروهای لبنانی خواسته‌ام از دولت استعفا کنند». مقام لبنانی افزود: «هیچ قصد و اراده ای جدی از سوی مسئولان لبنانی برای رفع بحران‌های کنونی مشاهده نمی‌کنیم». جعجع گفت: «دیگر اعتمادی به این نداریم که دولت کنونی توان تصمیم گیری‌های مناسب را داشته باشد».در حالی که بسیاری از محافل سیاسی لبنان استعفای سعد حریری نخست وزیر لبنان را در این شرایط، موجب بدتر شدن اوضاع می‌دانند، ولید جنبلاط رئیس حزب سوسیالست ترقی‌خواه و سمیر جعجع رهبر حزب نیروهای لبنانی بر استعفای حریری تاکید دارند.
تداوم اعتراضات مردمی
روز گذشته نیز به‌رغم تلاش سعد حریری و اعلام کناره‌گیری شماری از وزیران دولت لبنان، اعتراضات در بیروت و همچنین در جنوب کشور ادامه داشت. معترضان خواستار برکناری دولت و تجدید انتخابات هستند. خبرگزاری آلمان در گزارشی که از بیروت منتشر کرده، خبر از اعتراض هزاران نفر از مردم این شهر داده است. شرکتکنندگان در این اعتراضات شعار «انقلاب، انقلاب» سر داده بودند.
خبرگزاری آلمان به نقل از شرکتکنندگان در این اعتراضات نوشته است که مردم به این باور رسیده‌اند که تنها از طریق آمدن به خیابان‌ها و تظاهرات می‌توانند صدای خود را به مسئولان حکومتی برسانند. معترضان نه تنها خواستار لغو این مالیات‌ها هستند، بلکه نسبت به فساد مالی و به هدر دادن اموال عمومی اعتراض دارند. سید حسن نصرا…، رهبر حزب‌ا… لبنان نیز تاکید کرده بود که با وضع مالیات‌های جدید در لبنان مخالف است. لبنان با بحران مالی و اقتصادی شدیدی روبه‌رو است. میزان بدهی‌های مالی دولت این کشور را حدود ۸۶ میلیارد دلار تخمین می‌زنند. به این ترتیب میزان بدهی‌های دولتی این کشور ۱۵۰ درصد تولید ناخالص ملی این کشور است و از این منظر، دولت لبنان در شمار مقروض‌ترین کشورهای جهان به حساب می‌آید. سعد حریری، نخست‌وزیر لبنان اعلام کرده بود با در پیش گرفتن سیاست‌های ریاضتی و اصلاحات گسترده، در راستای کاهش میزان بدهی‌های دولتی این کشور تلاش خواهد کرد. پیش‌بینی مالیات‌های جدید در همین رابطه صورت گفته بود. این در حالی است که به باور معترضان بار اصلی این مالیات‌ها بر دوش اقشار کم‌درآمد لبنان سنگینی می‌کند. در نهایت باید به این نکته توجه داشت که لبنان به رغم آنکه کشوری کوچک در خاورمیانه است اما به دلیل قرار گرفتن در منطقه ای استراتژیک، تاثیرگذاری زیادی بر کشورهای همجوار خود دارد.
حدود دو هفته گذشته بود که شاهد اعتراضات مردمی در عراق علیه فساد حاکم بر اقتصاد و سیاست این کشور بودیم و حالا همین اعتراضات را در لبنان مشاهده می کنیم. این در حالی است که لبنان برخلاف عراق از ذخایر ارزشمند نفتی بی بهره است و تنها منبع درآمد ارزی این کشور صنعت توریسم و کمک هایی است که از کشورهایی همچون آمریکا، عربستان سعودی، فرانسه به او پرداخت می شود، است. با اینحال در چهل سال اخیر این کشور درگیر انواع اختلافات فرقه ای داخلی ، تجاوزات خارجی و همچنین با مشکلات شدید سیاسی مواجه بوده است. از این رو مردم این کشور دیگر تحمل فساد اقتصادی و سیاسی را نداشته و خواهان یک حکومت مقتدر و کارآمد می باشند. حکومتی که تحت تاثیر قدرتهای خارجی نبوده و به منافع ملت خود بیاندیشد. بنابراین نمی توان خوش بین بود در روزهای آینده شاهد بهبود حال عروس خاورمیانه باشیم. عروسی که در طی چهل سال جنگ و خون ریزی به تدریج تبدیل به عجوزه ای می شود که از دوران شکوه خود فاصله زیادی دارد.
