محمدحسین جعفری سمیع دبیر گروه سیاسی یکی از شاخصه های جریان های سیاسی در جهان معاصر، در اختیار داشتن تریبونی اختصاصی با هدف بیان دیدگاه ها و نظرات سران آن جریان سیاسی است. این جریان ها بر اساس ساختار کشورها در هر جای دنیا می تواند متفاوت بوده و به صورت احزاب، گروه ها، سندیکاها […]
محمدحسین جعفری سمیع دبیر گروه سیاسی
یکی از شاخصه های جریان های سیاسی در جهان معاصر، در اختیار داشتن تریبونی اختصاصی با هدف بیان دیدگاه ها و نظرات سران آن جریان سیاسی است. این جریان ها بر اساس ساختار کشورها در هر جای دنیا می تواند متفاوت بوده و به صورت احزاب، گروه ها، سندیکاها و یا حامیان یک تفکر و ایدئولوژی خاص اعلام وجود کنند. در کشور ما نیز از دیرباز، گروه ها و احزاب دارای رسانه هایی بودند که گاه شامل هفته نامه ای مختصر و گاه در حد یک رسانه همگانی فعالیت می کردند. اما با گذشت زمان برخی از گروه های سیاسی قدرتمند با در اختیار داشتن اهرم های فشار اقدام به خاموش کردن صدای جریان های رقیب کرده، تا خود تنها صدای واحد در کشور باشند.
به گزارش «جمله» در هفته ای که گذشت و در میان بگو مگو های روز چهارشنبه مجلس میان علی لاریجانی رئیس مجلس و نصرا… پژمانفر نماینده مردم مشهد چند کلید واژه رد و بدل شد که بسیار مورد توجه رسانه ها قرار گرفت.
پژمانفر خطاب به لاریجانی می‌گفت «شما دیکتاتوری و تریبون یکطرفه راه انداخته‌اید.» و لاریجانی پاسخ می‌داد که «تریبون یکطرفه شما هستید که هر چه خواسته‌اید گفته‌اید. در حالی که همه تریبون‌ها دست شماست. مملکت اینجوری شده که هر چه دلتان خواست به همه می‌گویید و کسی هم چیزی به شما نمی‌گوید. عادت کردید با فریاد کار خودتان را پیش ببرید. دیکتاتور شمایید که هر کاری و هر حرفی دلتان میخواهد در کشور می‌زنید و کسی هم چیزی به شما نمی‌گوید و کاری هم با شما ندارند.»
موضوعی که اینجا مورد توجه قرار می گیرد این است که در واقع کدام جریان سیاسی در کشور صاحب “تریبون های اختصاصی” است و در واقع تکصدایی را در کشور هدایت می کند؟
رسانه در اختیار قدرت
بسیاری از صاحبنظران حوزه ارتباطات بر این عقیده اند یکی از شاخصه های قدرت در جهان معاصر، غیر از منابع مالی و سلاح، در اختیار داشتن رسانه است. از این رو تمامی گروه ها و آحزاب در سراسر جهان، حتی در بدوی ترین حالت ممکن تلاش می کنند از اهرم رسانه برای رسیدن به اهداف خود بهر مند شوند.
با نگاهی به عملکرد کشورهای توسعه یافته، اولین شاخصه ای که نظرها را به سوی خود جلب می کند، عملکرد رسانه های این کشورهاست. به طور نمونه بالاترین قدرت رسانه ای جهان در انحصار ایالات متحده قرار دارد که به واسطه آن اهداف خود را در کشورهای هدف دنبال می کند.
رسانه‌های جهانی امروز نقش و جایگاه بی‌سابقه‌ای در کنترل و هدایت افکار عمومی یافته‌اند به همین دلیل است که صاحبان قدرت هرگز از نقش رسانه ها بر کنترل افکار و تسلط بر اذهان عمومی غافل نشده و در تصاحب آن با یکدیگر رقابت می کنند.
در کشور ما نیز از آغاز اولین جرقه های روشنفکری و مقابله با استبداد در دوران مشروطه، یکی از ابزارهای مرود استفاده رسانه های مکتوب بوده است. با پیشرفت تکنولوژی گروه ها و جریان های سیاسی برای رساندن صدای خود به مخاطبانشان از همه رسانه های نوظهور بهره برداری کرده و می کنند. اما در این میان برخی رسانه ها هستند که به هیچ طیف یا گروه سیاسی تعلق نداشته بلکه جبنه ای ملی دارند. تریبون هایی همچون نمازجمعه و یا صدا و سیما.
دوران طلایی رسانه های اصلاح طلب
همانطور که اشاره شد، همه طیف های سیاسی دارای تریبون هایی هستند که مواضع آنان را برای مردم تشریح می کنند. اما در سال های گذشته طی یک برنامه دقیق، اصولگرایان با استفاده از اهرم های قدرت توانستند صدای رقیب را تا حد زیادی خاموش کنند.
به طور کلی دوران طلایی رسانه های اصلاح طلب، دوران طولانی محسوب نمی شود. با آغاز به کار دولت اصلاحات، طی یک مدت کوتاه فضای باز سیاسی موجب رشد مطبوعات شد و احزاب اصلاح طلب نیز توانستند در این مدت رسانه های مکتوب خود را داشته باشند. اما طولی نکشید که جریان رقیب با استفاده از اهرمی به نام سعید مرتضوی دست به قلع و قمع مطبوعات اصلاح طلب زد تا جایی که تنها در یک شب حکم توقیف ده ها روزنامه و بازداشت بسیاری از روزنامه نگاران از سوی سعید مرتضوی دادستان وقت تهران صادر شد.
در مقابل اصولگرایان نه تنها مطبوعات خود را داشتند بلکه از رسانه های ملی همچون صدا و سیما و تریبون های نماز جمعه به بهترین وجه ممکن استفاده می کردند. استفاده از امکانات ملی در جهت اهداف جناحی از همان دوره به طور رسمی در دستور کار اصولگرایان قرار گرفت که تا امروز نیز ادامه دارد.
صدا و سیما در انحصار رادیکالیسم
یکی از نقدهایی که به ساختار صدا و سیما می شود این است که انحصاری بودن این رسانه موجب شده تا برخی جریان های سیاسی با تسلط بر این رسانه ملی آن را در خدمت اهداف سیاسی خود قرار دهند.
گرایش مدیران انتصابی صدا و سیما به یک طیف سیاسی خاص، سابقه ای طولانی دارد، اما در چند سال اخیر این رسانه به طور فاحش تبدیل به تریبون اصولگرایان شده است.
بر این اساس با نگاهی به تغییرات رخ داده در سطوح مدیریتی سازمان صداوسیما شاهد هستیم که چهره‌هایی از همان جریانی که رئیس این رسانه دستور حمایت از آن را برای حضور در مجلس صادر کرده است تقریباً تمامی ارکان مدیریتی صداوسیمایی که رسانه ملی نامیده می‌شود را در اختیار خود گرفته‌اند.
در حال حاضر کمتر دیده می شود در یک برنامه تلویزیونی نمایندگان اصلاح طلب و یا فعالان سیاسی این طیف به عنوان کارشناس دعوت شوند در حالی که این سازمان به طور تمام قد در اختیار جریان هایی همچون جبهه پایداری و دیگر جریان های رادیکال کشور قرار دارد.
شبکه‌های صدا و سیما نیز به تفکیک در اختیار جریان‌های مختلف قرار دارد. شبکه سوم هماکنون محل قدرت‌نمایی نزدیکان قالیباف است. یاران آیت ا… مصباح بیشتر در شبکه افق فعالیت می‌کنند. موسسه رسانه‌ای اوج نیز از جمله نهادهایی است که اختیار آن با اصولگرایان است. به طور عمده بیشتر سخنرانی های قبل از خطبه های نماز جمعه تهران از میان نیروهای وابسته به جریان پایداری انتخاب شده اند. یکی از این سخنران ها علیرضا پناهیان است که هتاکی او به مجلس در روزهای گذشته با واکنش های زیادی همراه بود.
به نظر می‌رسد در آستانه انتخابات مجلس یازدهم نحوه تقسیم این رسانه‌ها به مشکل جدی اصولگرایان تبدیل شده است
به عقیده برخی، علی لاریجانی همچنان در صدا و سیما دارای جایگاه خوبی است چرا که او همچنان در طیف اصولگرا جای می گیرد و کم نیستند مدیرانی که در این سازمان همچنان به رئیس سابق خود وفادارند.
در مقابل نصرا… پژمانفر و طیف پایداری نیز رسانه های پر قدرتی در اختیار دارند. طیف پایداری چی ها در واقع پشتشان به باندهای قدرتی گرم است.
سایت رجانیوز به عنوان سایت غیر رسمی این مجموعه فعالیت می‌کند و مهمتر از رجانیوز مدیران و خبرنگاران خبرگزاری تسنیم هستند که اکثر آنها با تفکر جبهه پایداری فعالیت می‌کنند. نکته عجیب اینکه سایت‌هایی همچون فارس و تسنیم در ایام انتخابات حتی برای همفکران خود نشست خبری برگزار می‌کرد و کسی هم نتوانسته تا کنون از این روند جلوگیری کند. وظیفه مطبوعاتی این جریان نیز بر عهده روزنامه جوان است.
بسیاری دیگر از شخصیت‌های اصولگرا نیز برای خود رسانه ایجاد کرده‌اند؛ مثل زاکانی نماینده سابق تهران که جهان نیوز را دارد، مصطفی پورمحمدی که ارتباط خوبی با نامه نیوز دارد و سایت الف زیر نظر احمد توکلی که اداره می‌شود. وطن امروز با نگاه نزدیک به جبهه پایداری توسط بذرپاش اداره می‌شود.
در نهایت با توجه به چنین صف آرایی رسانه ای در جریان های سیاسی، شاهد یک کارزار نابرابر رسانه ای میان دو طیف اصولگرا و اصلاح طلب هستیم.
