سرویس اجتماعی
معاون امور جنگل سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ایران، در تازه‌ترین اظهارات خود گفته است:«وضعیت جنگل‌های زاگرس به قدری بحرانی است که در صورت تداوم این روند تا ۵۰ سال آینده کوه‌های زاگرس بدون درخت خواهند شد.»
جنگل‌های زاگرس با گستردگی در یازده استان کشور ۶ میلیون هکتار مساحت دارد و ۴۰ درصد جنگل‌های ایران را تشکیل می‌دهد، آب ۴۰٪ ایران را تامین می‌کند و ریه غرب کشور محسوب می‌شود.
این ریه‌ها امروز اما حال خوشی ندارد. آفت «پروانه برگ‌خوار سفید بلوط» سطح وسیعی از جنگل‌های زاگرس را مورد حمله قرار داده و سبزینه‌هایشان را به رنگ خزان درآورده است.
این پروانه به حدود ۷۵ هزار هکتار از جنگل‌های بلوط خسارت زده و همچنان در حال گسترش است. سال گذشته هم آتش به جان این جنگل‌ها افتاد و بخش زیادی از این زیست بوم حیاتی را به خاکستر تبدیل کرد. در زمان آتش سوزی، نیروهای مردمی تلاش زیادی برای کنترل آتش کردند. حالا هم خبرها نشان می‌دهد نیروهای مردمی توسط سم‌پاش‌های دستی، در حال مبارزه با این آفت هستند.
رییس مجلس که به استان کهگیلویه و بویراحمد رفته درخصوص معضل آفات جنگل‌های بلوط زاگرس گفت: موضوعات محیط زیست مورد توجه است و این بحث آفت پروانه سفیدِ بلوط‌‌خوارِ زاگرس نیز یکی از دغدغه‌های ماست که حتما به آن توجه می‌کنیم.
محمدباقر قالیباف در عین حال با اشاره به کاهش پوشش جنگلی زاگرس در دهه‌های گذشته و نبود امکانات برای رفع مشکلات این منطقه افزود:«ما در مجموع در نگهداری از محیط زیست زاگرس کارنامه قابل قبولی نداریم.»
به گفته کارشناسان به‌جز تأمین آب، ایستادگی در برابر گرد و غبار و کاهش غلظت آن و جلوگیری از افزایش دمای هوا از دیگر کارکردهای کلان زاگرس است که به کمک کوه‌های کشیده و جنگل‌های عموماً بلوط حاصل شده‌است. هر هکتار جنگل دست‌کم ۶۸ تن گرد و غبار را در خود نگه می‌دارد. جنگل‌های زاگرس، اگر چه نسبت به جنگل‌های هیرکانی و بارانی متراکم نیستند ولی برای کشوری با آب‌وهوای گرم و خشک بسیار حیاتی هستند.
سرپرست سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور می‌گوید:«آفت برگ خوار بلوط به علت افزایش درجه حرارت و کاهش رطوبت، طغیان کرده است.»
پروانه برگ‌خوار که این روزها تهاجم گسترده‌ای را به درختان زاگرس آغاز کرده، خسارت‌های زیادی به جنگل وارد کرده است. این‌گونه مهاجم در اسفند و ماه‌های بهار در سطح جنگل شروع به فعالیت می‌کند. این حشره با تغذیه بی‌رویه از جوانه و برگ‌های بلوط ظاهر درخت را زرد و عاری از برگ می‌کند. با از بین رفتن سبزینگی و برگ درختان، درخت به‌مرور ضعیف می‌شود، این گونه‌های مهاجم، اگر کنترل نشود، خزان تبدیل به مرگ دائمی درخت‌ها می‌شود، مرگی دردآور و تدریجی برای سرمایه‌های ملی یک ملت.
نبود یک زمستان سرد در مناطق زاگرسی فلات مرکزی باعث طغیان آفت پروانه برگ‌خوارسفید و جوانه‌خوار بر تن بلوط‌ها شود. محلول‌پاشی در۱۲هزار هکتار سال قبل که به اعتقاد عده‌ای در زمان نامناسب صورت گرفت، مانع از طغیان این حشره برگ‌خوار نشد.
۶۰هزار هکتار از جنگل های زاگرس
گرفتار آفت
حالا وسعت ۶۰هزار هکتار در استان کهگیلویه و بویراحمد به آفت برگ‌خوار بلوط و جوانه‌خوار آلوده شده و قرار است استفاده از روش‌های ترکیبی مقابله با ۵نسل از این آفت‌ها تا آبان‌ماه ادامه داشته باشد، اما هیچ‌کدام از این روش‌ها شیمیایی نخواهد بود.در ۲دهه اخیر جنگل‌های بلوط زاگرس با آفات متعدد مواجه شده‌اند. مهم‌ترین این آفات، قارچ زغالی، لورانتوس (گیاهی نیمه‌انگلی)، پروانه جوانه‌خوار و پروانه برگ‌خوار است. همه این آفت‌ها به مرور بلوط‌های زاگرسی را ضعیف و مستعد آفات دیگر می‌کنند. گرمای زیاد و رطوبت بسیار کم و خاک فقیر منجر به طغیان این‌گونه می‌شود. این آفت دشمنان طبیعی دارد، ولی به‌دلیل سمپاشی‌های گسترده در بخش کشاورزی، جمعیت دشمنان این آفات کم شده است. سمپاشی شیمیایی و هورمونی عواقب قابل پیش‌بینی برای اکوسیستم زنده جنگلی ندارد و متخصصان چندان در مورد آن به اتفاق نظر نمی‌رسند.
طغیان آفت‌ها
امید سجادیان، دبیر شبکه تشکل‌های زیست‌محیطی استان کهگیلویه و بویراحمد در این باره می‌گوید: این آفت برای اولین‌بار در سال ۱۳۵۱در کرمانشاه گزارش شد و کم‌کم در لرستان، ایلام، چهارمحال‌وبختیاری و فارس مشاهده شده و بعضا طغیان کرده است. جنگل یک اکوسیستم زنده با اجزای زنده است و هر بخش از آن کارکردهای مشخص در کنار هم دارد. هرگونه آفت مهاجم یک دشمن طبیعی در طبیعت دارد. در سال‌هایی که غذا زیاد شده و دشمن طبیعی کم، این آفت طغیان می‌کند. سال گذشته درختان بلوط در بخش‌هایی از شهرستان باشت، کهگیلویه و منطقه چهارراه گشین، تلخاب بیدک، تلخاب میرعلی بخش، پنبه‌زار، نارگ موسی، تلچگاه آبدگاه، ملیتم و کوه دهک دچار گونه مهاجم پروانه برگ‌خوار سفید شدند.
این فعال محیط‌زیست منطقه می‌گوید: سمی که استفاده شد روی سیستم گوارش لاروها تأثیر می‌گذارد و فقط مخصوص لاروی این آفت‌ها نیست. بررسی میدانی انجمن‌های محیط‌زیستی منطقه نشان می‌دهد که در مناطق سمپاشی شده هم، گونه مهاجم افزایش یافته است. امسال آفت‌ها به بخش‌هایی از استان فارس هم رسیده است. سمپاشی مثل مسکن عمل می‌کند، ولی چاره کار جمع شدن همه متخصصان از گیاه‌پزشکان تا حشره‌شناسان به‌منظور بررسی علمی یافتن دشمن طبیعی و بیولوژیک این‌گونه است.
او راهکار دفع آفت پروانه برگ‌خوار زاگرس را در محلول‌پاشی نمی‌داند و می‌گوید: محلول سمی، گونه‌های مفید را نیز از بین می‌برد. پروانه برگ‌خوار سفید، بومی منطقه است و فقط در ایران، عراق و همینطور ترکیه گزارش شده است. میزبان این آفت که از اواسط بهار خود را نشان می‌دهد هم بلوط است و ۲٫۵ تا ۳نسل هم در سال تکثیر می‌شود. این حشره با خوردن برگ‌های درخت فرایند فتوسنتز را در گیاه متوقف می‌کند و باعث ضعیف شدن درخت می‌شود. در نتیجه آفت‌های فرصت‌طلب مثل سوسک چوب‌خوار هم فرصت حمله به گیاه را پیدا می‌کنند.
غلامحسین حکمتیان، مدیرکل سابق منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد هم با اشاره به اینکه سال گذشته ۱۲هزار هکتار از این استان با تنها محلول در دسترس سازمان، سمپاشی شده است می‌گوید: اگر این کار صورت نمی‌گرفت شرایط بحرانی‌تر می‌شد. تغییرات اقلیمی به تنهایی سیستم دفاعی درختان را ضعیف کرده است و حالا باید مقابله با آفت‌های زاگرس به‌صورت ملی انجام شود.
آفت‌ها همیشه در طبیعت دشمنان خود را دارند، برای این آفات نیز حشراتی مانند ۲نوع زنبور، یک نوع مگس، یک نوع قارچ و باکتری و یک نوع سن عملکرد خوبی داشته‌اند، اما جمعیت این حشرات در گذر زمان به‌دلیل مصرف بی‌رویه سموم شیمیایی دفع آفات و همچنین عوامل ایجاد تغییر اقلیم وضعیت مناسبی ندارند.
امیرمسعود جلالی، مدیرکل حفاظت و حمایت سازمان منابع‌طبیعی کشور نیز تغییرات اقلیمی را دلیل طغیان آفت پروانه سفید برگ‌خوار می‌داند و می‌گوید: همه شرایط برای تکثیر این‌گونه در طبیعت زاگرس مهیاست. اکنون نیز با همفکری در کمیته گیاه‌پزشکی سازمان منابع طبیعی که متشکل از همه دستگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی است و همچنین تجربه سنوات گذشته به این نتیجه رسیده‌ایم که به‌دلیل محدودیت‌های زیست‌محیطی، از سم استفاده نکنیم و از چند ترکیب زیستی (باکتری) و همچنین در برخی از مناطق با حذف مکانیکی برای دفع ۲ نوع آفت موجود بهره ببریم.
آفت جوانه‌خوار در مناطق سردسیر و آفت برگ‌خوار در مناطق گرمسیری زاگرس وجود دارد و از استان خوزستان تا بخش‌هایی از فارس را دربرگرفته است. به‌گفته امیرمسعود جلالی، دلیل بروز شدید این آفت‌ها در زمان کوتاه این است که طی یک‌سال ۵نسل از آن تولید می‌شود و ما هم‌اکنون با تداخل نسل مواجهیم و همزمان باید با تخم، لارو، شفیره و حشره کامل این‌گونه مبارزه کنیم.
همین موضوع هم کار را سخت کرده است. اگر بتوانیم لاروهای نسل ۲ و ۳ را از بین ببریم، تأثیرگذاری بیشتری خواهد داشت. البته این آفت گیاه را خشک نمی‌کند. بلوط‌ها کماکان زنده هستند و نباید به‌دلیل زرد بودن برگ‌ها تصور کرد که به کلی خشک شده‌اند. مبارزه با آفات در جنگل‌های زاگرسی از فروردین‌ماه شروع شده و تاکنون در ۱۴هزارو۹۰۰هکتار از منابع طبیعی زاگرس محلول‌پاشی صورت گرفته است. به‌گفته مدیرکل حفاظت و حمایت سازمان منابع طبیعی کشور، از آنجا که در این مناطق حیات‌وحش، منابع آبی، دام و مراتع روستایی وجود دارد اساسا نمی‌توان از سموم شیمیایی استفاده کرد.
پس از ۶سال سرانجام در دولت سیزدهم سند احیای جنگل‌های زاگرس نهایی شد. جنگل‌های زاگرس که بزرگ‌ترین ناحیه رویشی کشور محسوب می‌شوند از سال ۹۵تاکنون بدون هیچ سند و برنامه‌ای صرفا با برنامه‌های استانی و موردی اداره می‌شدند و برنامه جامعی برای نگهداری و احیای آنها وجود نداشت، اما بالاخره در کارگروهی به ریاست معاون اول رئیس‌جمهور و هیأت دولت، سند احیای جنگل‌های زاگرس نهایی شد.
پایان ۶ سال بی‌برنامگی
در احیای جنگل‌های زاگرس
براساس لایحه بودجه۱۴۰۱کل کشور، امسال باید ۱۱۳میلیارد تومان برای حفاظت کل جنگل‌های زاگرس هزینه شود، اما این آخرین سال اجرای طرح‌های بدون سند در زاگرس است و از سال آینده برنامه جامع زاگرس اجرایی خواهد شد.
ایجاد حساسیت ملی درباره زاگرس
نقی شعبانیان، معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور درباره روند نهایی شدن سند احیای جنگل‌های زاگرس گفت: حساسیت خوبی در سطح ملی و دولت برای حفاظت از جنگل‌های زاگرس ایجاد شده و کارگروهی در همین رابطه به ریاست معاون اول رئیس‌جمهور با عضویت وزرا و استانداران مناطق زاگرس‌نشین تشکیل شد.
وی با بیان اینکه در این کارگروه سند احیای جنگل‌های زاگرس به‌عنوان سندی بالادستی برای حفاظت از این جنگل‌ها مطرح است، اضافه کرد: ذیل این سند، اقدامات منطقه‌ای و بخشی نیز انجام خواهد شد. معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی با اشاره به در دست تهیه بودن طرح‌های جنگلداری اجتماعی در کشور، گفت: امسال این طرح به‌صورت پایلوت برای ۳منطقه از کشور تهیه شد که یکی از آنها کردستان است و از سال۱۴۰۲ نیز اجرایی خواهد شد.
وی تأکید کرد: اگر توجه و حساسیت دولت و مردم را نسبت به در خطر بودن جنگل‌های زاگرس و ضرورت حفظ آن ایجاد کنیم، طی ۲دهه قادر به نجات این جنگل‌ها خواهیم بود؛ البته این مهم نیازمند تخصیص اعتبارات مناسب است. معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی، وسعت جنگل‌های زاگرس را ۶میلیون هکتار اعلام کرد و گفت: این جنگل‌ها از حیث اقتصادی و معیشتی برای مردم و کاهش معضلات زیست‌محیطی به‌ویژه در مقابل ریزگردها، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
زاگرس و انبوه مشکلات
در سال‌های اخیر جنگل‌های زاگرس به دلایل انسانی و حوادث طبیعی ازجمله خشکسالی‌های مداوم، استفاده بی‌رویه و نادرست و آتش‌سوزی‌های پی درپی وضع خوبی ندارند؛ درحالی‌که اگر امنیت غذایی، زیستی و توسعه پایدار اهمیت داشته باشد، باید به این جنگل‌ها توجه شود. برای نمونه یکی از مشکلات حاد امروز جنگل‌های زاگرس وجود آفت و بیماری است.
این آفات و بیماری‌ها نتیجه فعالیت‌هایی است که باعث به‌هم خوردن تعادل زیستی و اکولوژیکی بوم‌سازگان زاگرس شده است. جوانه‌خوار، برگ خوار، بذرخوار بلوط و بیماری زغالی بلوط ازجمله آفت‌هایی است که زاگرس را با خطر مواجه کرده است که اگر کنترل نشود، ممکن است بیماری‌های بیشتری شایع شود. این آفات جزو اکوسیستم زاگرس هستند و به‌خودی خود آفت محسوب نمی‌شوند، اما زمانی به آفت تبدیل شده‌اند که تعادل زیستی به‌هم خورده و این موجودات طغیان کرده‌اند.
البته مقابله با این آفت‌ها نیازمند کار علمی و برنامه‌های کوتاه، میان و بلندمدت است، اما در کوتاه‌مدت باید سمپاشی در جنگل‌های زاگرس انجام شود تا کانون بحرانی طی ۴سال نجات پیدا کند. البته سمپاشی به‌صورت ترکیبات بیولوژیکی انجام می‌شود که کم‌خطر بوده و عواقب کمتری خواهد داشت. در عین حال سازمان منابع طبیعی معتقد است این سمپاشی‌ها نیز نباید طولانی‌مدت انجام شود و اگر فقط متکی به این روش باشیم، ممکن است عوارض نامطلوبی برای جنگل به‌ویژه حشرات و موجودات زنده داشته باشد؛ بنابراین پس از بازه زمانی ۴ساله این کار باید متوقف شود؛ ضمن اینکه زمان سمپاشی در هر منطقه باید به تشخیص کارشناسی کمیته گیاه‌پزشکی و اکولوژیکی آن منطقه صورت گیرد.
۱۶سال زاگرس‌داری
جنگل‌های زاگرس شامل ۶میلیون هکتار بلوط‌زار و برخی درختان دیگر است که در قالب طرح ملی صیانت و توسعه جنگل‌های ناحیه زاگرس و جنوب و مناطق مرکزی از سال ۸۴تا ۹۵یعنی برنامه‌های چهارم و پنجم توسعه، به ۳۹۷۴هزار هکتار آن یعنی ۵۲درصد مساحت موجود، توجه شد. ناگفته نماند که در این سال‌ها دولت، سازمان ملل و صندوق بین‌المللی محیط‌زیست، منابع مالی خود را در این ناحیه متمرکز کردند.
پس از آن در فاصله سال‌های ۹۶تا ۱۴۰۰در برنامه ششم جنگلداری، سطح برنامه‌ها تا ۸۷درصد مساحت موجود افزایش یافت، اما هر بار اقدامات انجام شده موردی بوده و طرح سراسری برای نگهداری و احیا اجرایی نشد.
افراد بالای ۱۲ سال واکسن یادآوری را تزریق کنند
وزیر بهداشت و درمان گفت: ما از واکسیناسیون به عنوان «یادآوری» نام می‌بریم و توصیه ما به مردم که خیلی به ما کمک کردند این است که افراد بالای ۱۲سال واکسن یادآوری را تزریق کنند.
بهرام عین الهی در حاشیه نشست هیات با خبرنگاران گفت: این هفته در وزارت بهداشت یکسری بازدیدها و افتتاح ها داشتیم. در بیمارستان سیدالشهدای اصفهان پروژه های متعددی در راستای درمان بیماران سرطانی افتتاح کردیم.
وزیر بهداشت ادامه داد: دستگاه جدیدی برای انهدام تومور تهیه کردیم و این دستگاه نقطه ای عمل می کنند و فقط خود تومور را از بین می برد.در اقلید نیز طرح خوبی را در کلینیک امام جعفر صادق ایجاد کردیم. یکی از مشکلات در کشور این‌است که سرطان سینه در خانم ها دیر تشخیص داده می شود و در آنجا دستگاه پیشرفته ماموگرافی افتتاح شده است.
عین اللهی به نکته که در ایرانشهر مشکلات درمانی وجود دارد گفت که بیمارستان مادر و کودک در آنجا آماده افتتاح است. در چابهار هم بیمارستان ۵۴۰ تخت خوابی در حال احداث و بهره برداری است.
وزیر بهداشت درباره اینکه واکسیناسیون ایمنی دایمی نمی دهد و بعد از مدتی ایمنی کاهش می یابد گفت که اخیرا تغییراتی در امیکرون ایجاد شده و جهش با سرعت بیشتری دارد که می تواند بیماری زایی ایجاد کند. ما از واکسیناسیون به عنوان «یاداوری» نام می بریم و توصیه ما به مردم که خیلی به ما کمک کردند این است که افراد بالای ۱۲ سال واکسن یادآوری را تزریق کنند. ما بازگشت حجاج، بازگشایی مدارس، ایام محرم را داریم که ممکن است ویروس را منتقل کنند و افزایش دهند.
عزم سازمان بازرسی برای مسدودسازی بسترهای فسادزا
رئیس سازمان بازرسی کل کشور گفت: عزم سازمان بازرسی در دوره تحول و تعالی برای خشکاندن ریشه‌های فساد و مسدودسازی بسترهای فسادزا جرم است و تلاش می‌کنیم با تمرکز بر مسائل مهم و کلان نگری، در راستای تحقق منویات رهبر معظم انقلاب در درهم شکستن ساختارهای فسادزا گام‌های عملی و موثری برداریم.
ذبیح الله خداییان در نشست شورای معاونین سازمان بازرسی کل کشور با محوریت اجرای منویات رهبر معظم انقلاب افزود: رهنمودهای رهبر انقلاب به عنوان چراغ راه قوه قضاییه در راه رسیدن به اهداف کلان خود، باید بدون اتلاف زمان و به صورت دقیق، جامع و کارشناسی در سازمان بازرسی کشور مطمح نظر همه قرار گیرد.
وی تاکید کرد: سازمان بازرسی کل کشور در هماهنگی با سایر بخش‌های قوه قضاییه، از همه ظرفیت‌های موجود برای تحقق منویات رهبر معظم انقلاب استفاده می‌کند.وی در این زمینه مشخصا تکالیفی را برای قائم مقام، معاونین و بازرسان کل و امور سازمان بازرسی کل کشور تعیین کرد و گفت: بهره‌گیری از سامانه‌های الکترونیکی دستگاه‌ها به ویژه در زمینه معاملات و مناقصات و فراهم سازی بستر ارتباطی این سامانه با سازمان بازرسی کل کشور پیگیری شود.خداییان با صدور دستوری معاونان و بازرسان امور را مکلف کرد که ظرف ۱۵ روز تکالیف همه دستگاه‌ها از حیث اجرای وظایف قانونی و آیین‌نامه‌های مربوطه و تدوین دستورالعمل‌های قانونی را مورد بررسی قرار دهند.رئیس سازمان بازرسی کل کشور اشاره‌ای هم به روند اجرای سند تحول قضایی در سازمان بازرسی کل کشور داشت و تاکید کرد که تکالیف مندرج در این سند به عنوان یکی از مترقی‌ترین اسناد بالادستی به صورت ویژه و با رفع موانع و مشکلات، اجرا شود.در پایان با دستور رئیس سازمان بازرسی کل کشور مقرر شد کارگروهی ویژه متشکل از معاونت‌های سازمان بازرسی به منظور اجرای رهنمودهای مقام معظم رهبری و به نتیجه رسیدن دستورات ایشان تشکیل شود.
جریمه ۱۴میلیارد تومانی یک فروشگاه معتبر
رئیس سازمان تعزیرات حکومتی با بیان اینکه فروشگاه های اینترنتی زیر ذره بین تعزیرات قرار دارند، از جریمه ۱۴۰ میلیارد ریالی یکی از فروشگاه‌های معتبر و تأثیرگذار خبر داد.
احمد اصانلو در حاشیه گشت مشترک تعزیرات حکومتی در یکی از فروشگاه‌های عرضه روغن موتور در تهران با اعلام این خبر، افزود: این فروشگاه اینترنتی که شبکه توزیع گسترده‌ای در بازار دارد و شاخص قیمت‌گذاری محسوب می‌شود، ملزم به اصلاح قیمت سه قلم کالای روغن موتور، پوشک و شکر و پرداخت ۱۴۰میلیارد ریال جزای نقدی شد.
رئیس سازمان تعزیرات حکومتی همچنین در مورد حضور گشت مشترک در انبار و فروشگاه مرکز عرضه روغن موتور دیگری، افزود: این عرضه کننده روغن موتور تاکنون نسبت به ثبت سامانه جامع تجارت اقدام نکرده بنابراین پرونده قاچاق و گرانفروشی این واحد در محل بررسی و به پرداخت ۷۷۰ میلیون تومان جریمه نقدی محکوم شد.وی به رویکرد پیشگیرانه سازمان تعزیرات حکومتی از وقوع تخلفات اشاره کرد و گفت: جلسه‌ای با حضور مدیران کارخانه‌های تولید روغن در سازمان تعزیرات تشکیل و با گفتمان انجام شده توافق شد که مدیران این شرکت‌ها تولیدات خود را نسبت به بازه زمانی مشابه سال قبل ۱۰ درصد افزایش دهند.
