حکمرانی به شیوه آزمون و خطا
حکمرانی به شیوه آزمون و خطا
طی دو سال اخیر که موضوع ناترازی انرژی و همچنین کمبود فاحش برق، گاز و آب در مقایسه با میزان مصرف کشور از پرده برون افتاد و روشن شد اوضاع بسیار خوف‌ناکتر از آن چیزی است که تصور می‌شد، بسیاری از صاحب‌نظران و کارشناسان گفتند این ناترازی، نتیجه بی‌تدبیری دولت مسعود پزشکیان یا دولت مرحوم رییسی نیست بلکه همه دولت‌ها طی 25 سال گذشته با کم‌کاری و بی‌توجهی عمدی یا سهوی خود بر این ناترازی‌ها، موثر بودند و امروز اوج این مشکل در زمان دولت مسعود پزشکیان خود را تحمیل کرد.

وقتی گفته می‌شود همه دولت‌ها در ایجاد و تشدید این ناترازی‌ها کوتاهی کردند و مقصر بودند، به طریق اولی باید وزیران نیرو را متهم یا یکی از متهمان اصلی این کم‌کاری دانست هرچند امروز باید نگاه به آینده داشت و برای حل مشکل، از مسیرهایی که جهان رفته است، تلاش کرد و منظور ما از ایراد اتهام به دولت‌ها و وزیران نیرو، باز کردن پرونده قضایی برای آنان نیست.

آنچه که انگیزه این نوشتار شد سخنان روز گذشته «رضا اردکانیان» فردی است که در دولت دوم حسن روحانی از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ وزرات نیرو را در اختیار داشت، است که موجب حیرت شد.

«رضا اردکانیان» در برنامه تلویزیونی «شیوه» گفت: وقتی از من خواستند فرد یا افرادی را برای تصدی وزارت نیرو در دولت دکتر پزشکیان معرفی کنم پیشنهاد کردم دست نگه دارند و به جای معرفی دو وزیر نفت و نیرو موقتاً سرپرستانی را برای این دو درنظر بگیرند تا در یک بازه زمانی دو ماهه، دو وزارت‌خانه نفت و نیرو را اداره کنند و در این فاصله لایحه دوفوریتی تأسیس دو وزارت‌خانه تازه -یکی انرژی و دیگری آب و منابع طبیعی – را به مجلس ارایه کنند تا بر اساس آن بخش برق در کنار نفت و گاز قرار گیرد و در نتیجه دستگاهی که تخصیص دهنده گاز برای مصارف مختلف است پاسخ‌گوی خاموشی هم باشد.

  وی توضیح داد: از طرف دیگر وزارت نیروی فعلی هم با انتقال برق به وزارت انرژی به آب و منابع طبیعی تبدیل و بر روی این دو مقوله متمرکز می‌شود و برای حل مشکل داده‌های آب و هوا سازمان هواشناسی هم باید به یاری بخش مطالعات پایه آب بیاید و به این مجموعه بپیوندد و بدین ترتیب هر دو واگن در ریل خودشان قرار خواهند گرفت تا در یک بازه زمانی ۱۰ ساله به وضعیت مطلوبی در دو حوزه آب و انرژی برسیم.

  تاکید دکتر اردکانیان بر انتقال برق به وزارت انرژی و قرار گرفتن آن در کنار گاز به خاطر آن است که در حال حاضر گاز را وزارت نفت تخصیص می‌دهد و از ۸۰۰ میلیون مترمکعب گازی که روزانه تولید می‌شود ابتدا گاز مصارف گاز خانگی و سپس تجاری و بعد صنعتی و در مرتبه بعد تعهدات صادراتی تأمین می‌شود و در نهایت تتمه آن را به نیروگاه‌ها می‌دهند تا برق تولید کنند و وزارت نیرو در حالی باید متولی و پاسخ‌گوی وضعیت برق و خاموشی‌ها باشد که تخصیص گاز و تعیین اولویت در اختیار او نیست و از جای دیگر باید بگیرد.

در مدل مورد نظر وزیر اسبق نیرو اما وقتی وزارت انرژی متولی برق هم باشد گاز را به شکل دیگری تخصیص خواهد داد و اصطلاحاً ناچار است هوای نیروگاه‌ها را بیشتر داشته باشد و خود وزارت انرژی برای تخصیص بهتر به هر بخش اعم از نیروگاه و خانه و تجاری و کارخانه و صادرات تدابیری خواهد اندیشید.

درخصوص این سخنان وزیر نیرو چند نکته را لازم به طرح می‌دانیم:

نخست این‌که وزیر نیرو گویا در این کشور زندگی نمی‌کند و از ایجاد و یا تفکیک برخی وزارت‌خانه‌ها آگاهی ندارد. طی سی سال اخیر وزارت جهاد سازندگی و کشاورزی در هم ادغام شدند، وزارت تجارت و صنایع و معادن با هم ترکیب شد و سازمان ملی جوانان در بافت وزارت ورزش رفت و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز در قالب یک وزارت‌خانه جدید خودنمایی کرد اما تقریباً بسیاری از مشکلات اجرایی بر سر جای خود ماند و بر حجم آن نیز افزوده شد تا جایی‌که طی چند سال اخیر برخی از نمایندگان در مجلس، پیگیر طرح‌هایی برای جداکردن مجدد چند وزارت‌خانه بودند و هنوز هم هستند.

اگر تأسیس وزارت‌خانه می‌توانست به حل مشکلات منجر شود امروز نباید در حوزه جوانان و همچنین گردشگری این‌همه مشکل می‌داشتیم.

دومین نکته عجیب این است که وزیر اسبق نیرو به مسعود پزشکیان پیشنهاد داد که برای دو وزارتخانه نفت و نیرو سرپرست معرفی کند و سپس لایحه تأسیس دو وزارت‌خانه را بدهد گویا خبر ندارد ‌که موافقت نهایی برای چنین کاری، در دست مجلس شورای اسلامی است و پس از آن باید تأیید شورای نگهبان را بگیرد و با این تعارضات سیاسی و جناحی این کار کمتر از چهار سال زمان نخواهد بود.

گویا رضا اردکانیان تأسیس دو وزارت‌خانه را با ایجاد دو کلاس اضافی برای یک مدرسه غیردولتی یک‌سان پنداشته که طی چند روز زمان خواهد برد.

نکته بعدی که مایه تأسف است این است که وزیر اسبق نیرو که بنابر آنچه که در مقدمه مطلب نوشته شد، خود یکی از دلایل انسانی ناترازی‌ها در حوزه برق و آب است، برای جبران ناترازی همچنان مانند سه دهه قبل فکر می‌کند و حرف و سخنی از انرژی‌های نو نمی‌زند به‌ویژه انرژی برق خورشیدی که ایران یکی از مناسب‌ترین عرصه‌های این انرژی را دارد.

نکته مهم بعدی این است که تفکیک دو وزارت‌خانه یا تأسیس وزارتخانه جدید به معنای جذب نیرو و پرسنل بیشتر است آن هم در شرایطی که ایران بالاترین نیروی متورم اداری را دارد و حجم اعتباری که دولت برای پرداخت حقوق و دستمزد می‌پردازد به اندازه‌ای سنگین است که در دنیا نظیر ندارد و دولت هم هر ماه برای تأمین این حجم از اعتبار دچار مشکل می‌شود و رضا اردکانیان پیشنهاد می‌کند وزارت‌خانه جدیدی تأسیس شود، آن هم در کشوری که بالاترین کسری بودجه تاریخ خود را دارد.

سوال دیگری که وزیر اسبق نیرو از کنار آن می‌گذرد این است که اگر همین وزارت‌خانه‌های موجود به ویژه شرکت توانیر و شرکت ملی گاز ایران در تکالیف خود مبنی بر نوسازی نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها کم‌کاری نمی‌کردند و سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق «ساتبا»  درخصوص انرژی‌های تجدیدپذیر به تعهدات خود عمل می‌کرد، آیا این ناترازی به شکل پیچیده امروز می‌رسید ؟ اگر به سمت انرژی‌های نو نرویم، چه تضمینی وجود دارد که در آینده نزدیک گاز به اندازه کافی داشته باشیم؟

جناب اردکانیان نمی‌داند که مشکل در نداشتن برنامه و استراتژی و حضور مدیران بی‌دغدغه در مصدر کار است و حتی اگر وزارت‌خانه‌های ما بیشتر  شود نیز از این نظر تغییری ایجاد نخواهد شد.

همچنین وزیر اسبق نیرو از مشکلات شدید زیست‌محیطی کشور که بخشی از آن به‌خاطر تمرکز بر استفاده از سوخت‌های فسیلی در نیروگاه‌ها و بی‌توجهی شرم‌آور به انرژی‌های تجدیدپذیر است، آگاهی ندارد و همچنان اصرار دارد برای تولید برق، باید به سمت گاز و مازوت رفت و با چنین اظهارنظری از سوی فردی که وزیر نیرو بود، اصلاً نباید از ناترازی متراکمی که در آن قرار داریم، متعجب شویم.

نگاهی به آمار قتل ۷ زن توسط مردان خانواده در دو هفته ابتدایی بهمن‌ماه؛
قربانیان شمشیر خشونت و نادانی
سایه برین/دبیر سرویس فرهنگ و اجتماعی
قتل ۷ زن توسط مردان خانواده تنها در دو هفته، آماری فاجعه‌بار است. ماجرا زمانی بُعد هراس‌انگیز هم پیدا می‌کند که می‌بینیم آنچنان که بایدوشاید، به این فاجعه پرداخته نشده و درخصوص آن روشنگری نمی‌شود. درواقع قایم کردن آن به نوعی سرپوش گذاشتن روی آن و تلاش برای مرجعیت دادن به چهره قاتل و متهم است. درحالی‌که مبرهن است همانطور که موارد قتل مردان توسط زنان، آن هم تنها جامعه قلیل زنان خیانتکار، پنهان نمی‌شود و البته نباید هم بشود، اختفای قتل ناموسی زنان هم به اندازه همان جنایت، آسیب‌زاست.
۶ بهمن، یک دختر نوجوان ۱۷ ساله به نام «کانی عبداللهی» اهل شهرستان پیرانشهر بخاطر صحبت کردن با یک پسر توسط پدرش با ضربات چاقو به قتل رسید. در همین روز «سیما مرادی» با ۳۵سال سن، ساکن شهر کرمانشاه به همراه دو فرزند ۹ و ۱۶ ساله خود، به دست شوهرش و با استفاده از اسلحه گرم کشته شد. ۷ بهمن، یک زن ٣٧ ساله در مراغه توسط همسر خود با ضربات متعدد چاقو به قتل رسید. قاتل پس از دستگیری، انگیزه خود را اختلافات خانوادگی اعلام کرد. مجددا در همین روز یک زن در شهرستان بروجرد در جریان یک مشاجره توسط همسرش و با استفاده از سلاح گرم کشته شد. این قاتل پس از قتل، خودش را نیز کشت. ۸ بهمن نیز یک زن جوان توسط همسرش در شهرستان اسدآباد از توابع استان همدان به قتل رسید. دهم این‌ ماه، زنی ۱۷ ساله به نام «عاطفه زغیبی» در بخش شعیبیه شهرستان شوشتر واقع در استان خوزستان با شلیک ۱۶ گلوله توسط پدر و برادرش کشته شد. عاطفه هنگام حمله، نوزاد خود را در آغوش داشت. این زن دو سال پیش با مرد جوانی که قصد ازدواج با او را داشت، فرار کرده بود. یک‌سال قبل، همسر عاطفه طی یک نشست عشایری مبلغ شش میلیارد ریال به خانواده او پرداخت کرد تا اختلافات حل و ازدواج آن‌ها به رسمیت شناخته شود، اما پدر عاطفه به‌رغم دریافت وجه، تهدید کرده بود که دخترش را خواهد کشت. در آخرین مورد نیز ۱۱ بهمن یک زن جوان ۲۷ ساله و جنین هشت ماهه‌اش در ماهیدشت کرمانشاه توسط بستگان همسرش با سلاح گرم به قتل رسید. تصویرسازی این قتل‌ها در حدود همین جملات کوتاه هم به اندازه کافی باعث تکدر خاطر است و نیازی به محاسبات آماری نیست؛ اما خالی از لطف نیست این نکته را در نظر بگیریم که با چند عدد و رقم ریاضی، درخواهیم یافت که به فرض ادامه‌دار شدن این روند و بحرانی‌تر نشدن ماجرا، سالانه نزدیک به ۱۸۰ زن توسط مردان خانواده، قربانی خشونت خانگی می‌شوند. این در حالی است که قبل از سال ۱۴۰۰ مقاله‌های دانشگاهی که به بررسی قتل زنان و دختران می‌پرداختند، آمار این‌گونه قتل‌ها را سالانه بین ۳۷۵ تا ۴۵۰ مورد اعلام می‌کردند که استان‌هایی همچون کردستان، خوزستان، ایلام و سیستان و بلوچستان، در رده بالاتری نسبت به استان‌های دیگر قرار داشتند.
این دقیقا همان روندی است که براساس آن بر تصویب و ابلاغ قانون منع خشونت علیه زنان تاکید داریم. در شماره ۱۹۷۱ روزنامه «جمله» در مطلب تحت‌عنوان «دوراهی منع خشونت و اعمال محدودیت» در همین صفحه مفصل به این قانون بر زمین‌ مانده پرداختیم. کشته شدن ۷ زن در دو هفته، شاهدی برای تبیین ضرورت ابلاغ آن قانون است. چرک بودن قتل‌های ناموسی و آسیب‌های اجتماعی آن‌ها این‌جاست که قاتل با قرار گرفتن جایگاه به ناحق اولیای دم، اغلب از طناب دار رهایی می‌یابد. همچنین افکار عمومی اگرچه این اقدامات را تقبیح می‌کند، اما هستند کسانی که به آن‌ها افتخار نیز می‌کنند. همگان به خاطر داریم که تفکر افراطی چگونه از بریدن سر یک نوجوان با داس حمایت می‌کرد یا برای مردی که با سر بریده همسرش در خیابان‌ها رژه رفت، دل سوزاند. از ترس این تفکر افراطی، قانون به‌جای اعمال سخت‌گیری و گرفتن حق سرپرستی و اولیای دم از این جنایتکاران، مثلا با تصویر بدون سانسور کشته شدن زنان در فیلم‌ها مقابله می‌کند. شاهد آن نیز بلایی بود که بر سر سینمایی «خانه پدری» ساخته «کیانوش عیاری» آمد.
اگرچه اصلاح قانون و سلب اختیار از سرپرستان این چنین نیازمند طی مراحل قانونی و زمان‌بر است، همچنین احیای قانون منع خشونت علیه زنان نیز قطعا چند ماهی رفت‌و‌برگشت خواهد داشت چراکه جیغ تندروها در پی آن درخواهد آمد، اما حداقل می‌توان جای جانی و قربانی را عوض نکرد. اگر در برابر این اختلال به‌گونه‌ای رفتار کنیم که اجازه دهیم قاتل به قتلش افتخار کند و صدایش را درنیاوریم که زشت و قبیح است، باید قطعا منتظر آمار وحشتناک‌تری هم در این‌باره باشیم و به‌جایی برسیم که کندن ریشه‌های این تفکر پوسیده، از امروز هم سخت‌تر شود.

رهبر انقلاب در دیدار برگزیدگان چهل‌ویکمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن کریم:
توکل حقیقی به پروردگار هر امر محالی را محقق می‌کند
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار اساتید، قاریان، و حافظان برتر شرکت‌کننده در چهل و یکمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن و قشرهایی از مردم، قرآن را معجزه جاودانه نبی مکرم اسلام خواندند و تأکید کردند: توکل حقیقی به پروردگار، هر امر محالی را هم محقق می‌کند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تبریک میلاد اباعبدالله الحسین(ع)، استمرار اعجاز قرآنی و نبوی را برکت عظیمی برای انسان و عالم وجود برشمردند و گفتند: هنگام مراجعه و تلاوت قرآن باید توجه کامل داشت که با معجزه رسول خاتم روبه‌رو هستیم.
ایشان لفظ، نظم، مفاهیم، بیان سنت‌های الهی و همه چیز قرآن را معجزه خواندند و گفتند: اگر از این معجزه عظیم بهره‌گیری شود، همه مشکلات بشر برطرف می‌شود و زندگی جوامع بشری سامان می‌یابد.
رهبر انقلاب با اشاره به دسترسی اولیاء و علما و بزرگان به معارف بلند قرآنی، گفتند: برای آحاد بشر نیز همین تعابیر ظاهری و درس‌های مشهود قرآن راهگشاست.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در تبیین مفهوم قرآنی «توکل» گفتند: به فرموده کلام‌الله مجید، هرکس به خدا توکل کند خدا برای او کافی است؛ بنابراین اگر شروط توکل رعایت شود، این وعده الهی حتماً تحقق می‌یابد.
ایشان، اعتماد و یقین به وعده‌های صادق الهی را شرط ذهنی توکل خواندند و افزودند: باید بدون هیچ‌‌گونه سوءظن، یقین داشت که به اذن پروردگار، هر امر محالی ممکن خواهد شد.
رهبر انقلاب پیروزی مردم غزه بر رژیم صهیونیستی و رژیم آمریکا را نمونه‌ای از تحقق امر محال دانستند و گفتند: اگر گفته می‌شد مردم منطقه کوچک غزه با قدرت بزرگی مثل آمریکا می‌جنگند و بر آن پیروز می‌شوند، هیچکس باور نمی‌کرد اما این امر محال به اذن پروردگار محقق شد.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای شرط دوم برای تحقق آیه «مَن یَتَوَکّل عَلی الله فَهُوَ حَسبُه» را حضور در میدان عمل برشمردند و گفتند: خداوند در هر کاری، بخشی را بر عهده انسان گذاشته است و اگر علاوه بر یقین ذهنی به وعده‌های پروردگار، این وظایف هم انجام شود، بدون تردید هر کاری حتی اگر محال باشد، ممکن خواهد شد.
ایشان با اشاره به رویارویی استکبار با بسیاری از ملت‌های دنیا و نه فقط ملت ایران، گفتند: فرق ملت ایران با دیگران این است که جرأت گفتن این واقعیت را دارد که آمریکا متجاوز، دروغگو، فریبکار و استعمارگر است و به هیچ اصلی از اصول انسانی پایبند نیست؛ بنابراین، «مرگ بر آمریکا» می‌گوید اما دیگران جرأت بیان این حقایق و ایستادگی در مقابل آمریکا و ادای سهم خود در مبارزه با استکبار را ندارند بنابراین به نتیجه‌ای هم نمی‌رسند.
رهبر انقلاب با تأکید بر ضرورت صبر و مجاهدت برای حصول نتیجه، صبر و تلاش ۴۶ ساله ملت ایران در مقابل صف‌آرایی همه مستکبرین جهان را باعث رشد همه‌جانبه کشور خواندند و افزودند: ملت ایران نه تنها در این رویارویی ضربه ندید بلکه در همه زمینه‌ها رشد و پیشرفت کرد.
ایشان تربیت هزاران جوان و نوجوان قاری و حافظ قرآن در سراسر کشور را نمونه‌ای از پیشرفت‌های معنوی کشور برشمردند و افزودند: در جهات مادی نیز کشور رشد کرده و کارهای گوناگون و بزرگی به دست جوانان انجام شده که این پیشرفت‌ها با توکل به پروردگار تا رسیدن ملت به نقطه اوج و مطلوب خود ادامه خواهد یافت.
در ابتدای این دیدار رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه، گزارشی از برگزاری چهل و یکمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن کریم با حضور قاریانی از ۲۶ کشور اسلامی در مشهد مقدس بیان کرد.
برپایی دوره‌های حفظ و تلاوت، تفسیر و آموزش، مدیریت دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم و فعالیت‌های متنوع در زمینه ترویج معارف و فرهنگ قرآنی در کشور از محورهای گزارش حجت‌الاسلام والمسلمین خاموشی بود.
در این مراسم همچنین برخی شرکت‌کنندگان برتر مسابقات بین‌المللی اخیر قرآن کریم در مشهد مقدس، آقایان:

سید محمد حسینی‌پور، نفر اول رشته قرائ

  استاد محمد علی جابین، داور بین‌المللی از کشور مصر

  محمد خاکپور، نفر اول رشته حفظ کل

 محمد حسین محمد، نفر دوم رشته قرائت از کشور مصر

هاشم روغنی، قاری ممتاز بین‌المللیو جمعی از نوجوانان ممتاز قرآنی به قرائت فرازهایی از کلام‌الله مجید و اجرای ابتهال پرداختند.