رضا شریعتی، روزنامه‌نگار: / در زندگی روز مره با واژه هایی روبرو می شویم که فقط یک پیام از آنها دریافت می‌کنیم؛ یکی از این واژه ها کودکان کار است. کودکانی که به خاطر نیازهای مالی کار می‌کنند و به همین دلیل از کودکی کردن، بسیاری از الزامات و حداقل نیازهای این دوره […]
رضا شریعتی، روزنامه‌نگار: /
در زندگی روز مره با واژه هایی روبرو می شویم که فقط یک پیام از آنها دریافت می‌کنیم؛ یکی از این واژه ها کودکان کار است. کودکانی که به خاطر نیازهای مالی کار می‌کنند و به همین دلیل از کودکی کردن، بسیاری از الزامات و حداقل نیازهای این دوره سنی محروم هستند، اما این همه ماجرا و مشکلات این کودکان نیست.
در شهر سراغ یکی از همین کودکان کار می‌رویم. به قد و قامتش نمی‌خورد ۱۳ ساله باشد، اما دست‌های ظریف و لحن شیوا و کودکانه‌اش خط بطلانی بر این موضوع بود که بیشتر از ۱۳سال دارد. با او که هم کلام می‌شویم از دنیای آرزوهای قشنگش حرف می‌زد، در سرابی که زندگی برای او و هم نوعانش ساخته بود. پدرش معتاد بود و مادرش به دستان کودکانه او چشم دوخته بود تا بیاید و برایش از روزی دنیا رزق حلال بیاورد. با گرد خستگی که دنیا بر چهره او و مادرش پاشید بود، از معدلش حرف می‌زد. جای خوشحالی است که در همین وضع هم علی دست‌کم موقعیت تحصیل را دارد هرچند ناچار است کار هم کند. می‌گفت: «نام معصومه را دوست دارم، چون مادر معصومه‌ای است که معصومانه راه‌پله خانه‌ها و ساختمان‌های اداری را می‌شوید، خانه‌ها را تمیز می‌کند و برایم غذاهای خوشمزه می‌پزد.» اما علی هم از کودکانی حرف می‌زد که وضع بدتری از او دارند. خدا را شکر می‌کرد که پدربزرگش برای او ومادرش خانه‌ای به ارث گذاشته است. می‌گفت اگر مادرم نبود، پدر خانه را می‌فروخت، خرج اعتیاد می‌کرد و ما باید آن زمان به فکر خانه‌ای در آوار برای خود بودیم.
به واسطه گسترش رسانه ها، امروز اخباری حتی از منطقه های دور کشور پنهان نمی ماند اما آسیب‌هایی که این کودکان می‌بینند حتی اگر پنهان نماند قابل چشم پوشی نیست.
زهره منصورنیا جامعه شناس است. او در گفت و گو با ما می گوید: کودکان در سنین پایین نیاز به بازی، تفریح و آرامش دارند. باید احساس امنیت را لمس کنند. نیاز به محبت دارند.
او ادامه می دهد: ماده ۷۹ قانون کار، اشتغال به کار افراد زیر ۱۵ سال را ممنوع کرده است. از طرف دیگر کودکان کار خیابانی در شهرهای بزرگتر با ازدواج‌های زود هنگام دچار بارداری‌های زودتر از موعد می‌شوند که سلامت آنان را به مخاطره می‌اندازد.
وی ادامه می‌دهد: در چند سال اخیر این پدیده اجتماعی در اغلب شهرهای کشور مشاهده شده و نه تنها چهره شهرها را مخدوش ساخته، بلکه موجب تولید آسیب‌های بسیار فراوانی شده که کمترین آنها رواج فرهنگ فقر و خشونت و سوء‌استفاده از کودکان است.
منصورنیا ادامه می‌دهد: در خصوص تعداد کودکان کار و زباله‌گرد در ایران و میزان پراکندگی آنها در شهرهای مختلف و ایرانی یا اتباع بودن آنها آمار دقیقی در دسترس نیست. اما یافته‌های تحقیقات و مطالعات مختلف نشان می‌دهد همواره شهرها بخصوص کلان شهرها بیشتر مخاطب کودکان کار است.
عضو شورای شهر تهران نسبت به لزوم توجه به حقوق کودکان کار و ایفای مسئولیت اجتماعی شهرداری در برابر این بخش از شهروندان واکنش نشان داد.
مجید فراهانی ضمن انتقاد از عملکرد شهرداری در رابطه با کودکان کار و زباله گرد افزود: فقدان نظارت دقیق و واگذاری مجوز جمع آوری زباله به پیمانکارانی که کودکان محروم که برای نان ناچارند کار کنند را به کار می گیرند، سبب شده است تا ما شاهد پرسه ۱۴ هزار زباله‌گرد در تهران باشیم که متاسفانه از این تعداد ۴۷۰۰ نفر یعنی یک سوم این رقم کودک هستند.
عضو شورای شهر تهران ادامه داد: در حالی ما شاهد این وضعیت تاسف بار برای بخشی از کودکان شهرمان تهران هستیم که شهرداری برای ایفای مسئولیت اجتماعی خود و مقابله با آسیب های اجتماعی بیش از ۵ درصد بودجه سالانه خود را در حوزه امور اجتماعی و فرهنگی صرف می کند، بودجه ای که قطعاَ تا امروز هیچ مشکلی از مشکلات این کودکان کار و زباله گرد شهر حل نکرده و شهرداری تهران نه در مقام مسئول اداره شهر با پیمانکاران متخلفی که این کودکان را در بدترین شرایط به کار می گیرند برخورد جدی کرده و نه در مقام ایفای مسئولیت اجتماعی اش قدم جدی به جز چند حرکت نمایشی برداشته است.
فراهانی تاکید کرد: ما به عنوان نمایندگان مردم شریف تهران از کودکان کار تا کارگزاران و مدیران می بایست نسبت به کیفیت و شرایط زندگی یکایک شهروندان این شهر مسئولانه برخورد کنیم و در مسیر بهبود کیفیت زندگی در همه محلات شهر و برای همه شهروندان اقدامات لازم را پیگیری کنیم.
وی گفت: این کودکان عزیز اگر ژنِ خوب ندارند، اما در انسانیت، مسلمان بودن و حق حیات و تعالی با یکایک ما برابر و برادرند و ما در برابر شرایط آنها مسئولیم.
همزمان با شیوع کروناویروس در سطح کشور و نقش کودکان زباله‌گرد و کار در گسترش بیماری لازم است تا مسئولان در راستای ساماندهی این کودکان اقدامات لازم را انجام دهند.
