سرویس سیاسی
چند روز از تسلیم پاسخ جمهوری اسلامی درخصوص آخرین پیام دول طرف مذاکره سپری شده است و وزیر امور خارجه اعلام کرد که روز جمعه، پاسخ خود را تحویل داده است اما هنوز خبر موثق و نهایی از این دوره از مذاکرات بیرون نیامد و کسی نمی‌تواند به‌طور قطع و یقین بگوید مذاکرات شکست خورده است یا هنوز امیدی وجود دارد.
در این میان برخی سیاسیون و رجال تصمیم‌گیر در دولت سیزدهم و همچنین جریان سیاسی همسو با آن، اینجا و آنجا درخصوص امضای برجام گفته‌اند که غرب و آمریکا برای امضای «برجام» عجله دارند و جمهوری اسلامی آنان باید صبور باشد و این‌گونه به خورد مخاطب دادند که باتوجه به جنگ روسیه در اوکراین و بالاگرفتن اختلافات بین غرب و مسکو و همچنین قطع خط لوله گاز صادراتی روسیه موسوم به «نورداستریم» توسط شرکت «گازپُروم» که در روز جمعه گذشته انجام شد، شرایط را بر اروپا تنگ خواهد کرد در نهایت با فرارسیدن زمستان سرد اروپا، جمهوری اسلامی ایران با توجه به نفت و گازی که دارد می‌تواند اروپا را نجات دهد و آن روز طرف‌های برجام به‌ویژه تروئیکای اروپایی، حتماً با شرایط ایران موافقت خواهند کرد و برجام را به صورت آنچه که ما بخواهیم تنظیم و امضا می‌کنند. این تحلیل بر چند مفروض اشتباه، ابتنا دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم:
اول اینکه اتحادیه اروپا برابر اجلاس اقلیمی پاریس که در سال ۲۰۱۶ به امضا رسید، خود را متعهد و موظف کرده بود تا از اتکای خود به سوخت فسیلی کم کند و به این شکل، حجم گازهای گلخانه‌ای خود را کاهش دهد و از همان زمان در بسیاری از کشورهای اروپایی حتی کشوری چون سوئد که چندان آفتابی هم نیست، تجهیز منازل مسکونی به «پنل‌های انرژی خورشیدی» با پول و هزینه دولتی در دستور کار قرار گرفت.
برابر برخی گزارش‌ها تقریباً بخش اعظمی از اروپا برای سیستم گرمایشی و سرمایشی منازل از گاز استفاده نمی‌کند و استفاده از این سوخت فسیلی تنها به مراکز صنعتی و تولیدی محدود است و غول صنعت اروپا آلمان نیز بیش از هر کشوری دیگری به گاز روسیه نیاز مبرم دارد که فعلاً مورد غضب «ولادیمیر پوتین» قرار گرفته و راه چاره‌ای ندارد.
نکته بعدی این است که اروپا، زمستان سختی درپیش دارد اما نه به آن سختی که در برخی تحلیل‌های رسانه‌های اصولگرا طرح و این‌گونه پیش‌بینی می‌شود که هیچ راهی برای کنترل این بحران روی میز ندارند.
نکته سوم و مهم در پیوند با برجام این است که حتی اگر زمستان سرد اروپا را در بر بگیرد، جمهوری اسلامی ایران برای اینکه پیشنهاد وسوسه‌انگیزی بدهد و عوض آن را در برجام از اروپا بخواهد دستی پُر ندارد چون نیاز اروپا، گاز و ذغال‌سنگ است نه نفت خام و ایران درحال حاضر مسیری برای صادرات گاز به اروپا ندارد و برای ذغال‌سنگ نیز بعید است بتواند حجم بالای بار مورد نیاز مراکز صنعتی را به کشورهای مقصد در اتحادیه اروپایی برساند.
نکته بعدی این است که اگر همه این احتمالات و پیش‌بینی‌های اصولگرایان درست باشد و اروپا در زمستان آتی، از سرما زمین‌گیر شود و جمعیت بسیاری جان خود را از دست بدهند و زندگی، صنعت و اشتغال در این کشور به خاک سیاه بنشیند، در آن‌صورت چه چیزی دست ما را خواهد گرفت و اقتصاد ما را نجات خواهد داد؟
قطعاً هیچ.
اقتصاد ملی جمهوری اسلامی ایران امروز نیاز مبرم دارد به اینکه به منابع خود دسترسی داشته باشد و تجارت آزاد خود با دنیا را از سر بگیرد و هرچه مازاد داشت از اقلام صنعتی و کشاورزی صادر و ارز دریافت کند و هرچه خواست وارد کند و پیوند روزانه خود را با جریان آزاد اقتصاد برقرار کند و فریز شدن اروپا در سرما و درماندگی اروپاییان، هیچ کدام از این مشکلات ما را حل نمی‌کند.
نکته آخر اینکه مذاکره با آمریکا، اروپا و هر کشور دیگر و تجارت با جهان آزاد، امروز و در دنیای مدرن نیاز هر کشوری است و ما نیز به این مکانیسم‌های اجرایی نیازمندیم و نمی‌توان تصور کرد کشورهای دیگر بیش از ما به ما احتیاج دارند یا نظم و نظام جهان بدون حضور ما مخدوش می‌شود. تنها کشوری در جهان مدرن موفق عمل خواهد کرد و نتیجه خواهد گرفت که قدری هوشمندانه رفتار کند و در موقعیت‌های مناسب، تصمیمات درست و خردمندانه بگیرد و از طرح آرمان‌های غیرواقعی و شعارهای ایدئولوژیک پرهیز کند و همچنین هر زمانی که نیاز بود، از ابزار مذاکره به طور مفید و موثر کمک بگیرد.
