ارتقا سلامت در خانواده و افزایش امید به زندگی از طریق پیشگیری، آگاه سازی، حساس سازی و ارائه خدمات از جمله محورهای برنامه ارتقا سلامت در سطح استان مازندران می باشد. در همین راستا روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی مازندران اقدام به تهیه گزارشی آموزشی کرده است و از زوایای مختلف به این موضوع […]
ارتقا سلامت در خانواده و افزایش امید به زندگی از طریق پیشگیری، آگاه سازی، حساس سازی و ارائه خدمات از جمله محورهای برنامه ارتقا سلامت در سطح استان مازندران می باشد. در همین راستا روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی مازندران اقدام به تهیه گزارشی آموزشی کرده است و از زوایای مختلف به این موضوع مهم پرداخته است تا برای ساکنان مازندران در ارتباط با سلامت شان روشنگری کند. پرداختن به سلامت در حوزه های مختلف زندگی فردی و اجتماعی انسان ها ضروری است.
تب شالیزار با نام علمی (لپتوسپیروزیس) یکی از بیماریهای مشترک بین انسان و دام است که در مناطق گرمسیری، مناطق با بارندگی زیاد و مناطقی که سطح آب های زیر زمینی بالا می باشد بومی است این باکتری راه های متعددی برای ورود به بدن داشته و طیف وسیعی از علائم را بروز میدهد. علائم اولیه این بیماری مشابه آنفولانزا است، به همین دلیل تشخیص اولیه آن مشکل بوده و در بسیاری از موارد عدم تشخیص درست و به موقع سبب پیشرفت بیماری و دشوار شدن درمان آن میشود. درحالیکه با تشخیص به هنگام میتوان عوارض ناشی از بیماری را کاهش داد. به نظر میرسد آگاهی دهی در باره این بیماری به ویژه از لحاظ نحوه بیماریزایی و راه های تشخیص آن، میتواند نقش موثری در ایجاد شناخت بهتر این بیماری داشته باشد. در همین راستا روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی مازندران با تهیه گزارشی تلاش کرده است تا در اتخاذ راهکارهای پیشگیری و ساکنان استان بخصوص شالیکاران زحمتکش مازندران را راهنمایی و کمک کند.
é علایم تب شالیزار:
لپتوسپیروز یا تب شالیزار بیشتر در مناطق معتدل آب و هوایی مانند نواحی شمالی ایران شایع می شود راه انتقال بیماری به انسان از طریق تماس با آب یاخاک آلوده،خوردن غذا یا آب آلوده،تماس پوستی مخاطی خراش های پوستی وتنفس آئووسل ها می باشد
بیماری تب شالیزار فقط کشاورزان و شالیکاران را درگیر نمیکند بلکه برخی صیادان، معدنچیان و کارگران کشتارگاه ها وصیادان را که بدون رعایت مسائل بهداشتی با حیوانات در تماس هستند، نیز در معرض خطر این بیماری قرار دارند.
تب شالیزار به طور کلی از طریق تماس با آب، غذا و خاکی که با ادرار حیوانات وحشی و اهلی آلوده شده باشد، به افرادی که با این عناصر در تماس هستند، منتقل میشود و در حالت عادی و در صورت محافظت و مراقبت این بیماری منتقل نمیشود، اما اگر پوست زخمی و جراحت دیده یا اعضای مخاطی بدن مانند چشم، بینی و دهان در معرض و تماس با عناصر آلوده قرار گیرد، بیماری به فرد منتقل میشود.
این بیماری طیف وسیعی از علائم را بروز میدهد. علائم اولیه آن مشابه آنفلوآنزا و یا کرونا است و به همین دلیل هم تشخیص اولیه آن حتی توسط پزشک در صورت انجام نشدن آزمایشات لازم مشکل است در حالی که در بسیاری از موارد، تشخیص ندادن درست و بموقع سبب پیشرفت بیماری و دشوار شدن درمان آن میشود.
علائم این بیماری گاهی با «مننژیت» هم اشتباه گرفته میشود به خاطر این که با تب، لرز و سردرد شدید همراه می شود. سرفه خشک، تب، سردرد، درد عضلانی، تهوع و استفراغ و لرز، درد شکم، درگیری ریه، درد استخوان، احتقان ملتحمه (التهاب و قرمزی چشم)، بزرگ شدن غدد لنفاوی، بزرگ شدن طحال و کبد، سفتی ماهیچهها و بثورات جلدی از جمله علایمی است که اگر در این فصل سال به سراغ فردی آمد فوری باید به پزشک مراجعه کند و تحت درمان قرار گیرد.
é این نشانه را دارید، به پزشک مراجعه کنید:
مهمترین علامت این بیماری شروع حاد وناگهانی ،تب ،دردهای عضلانی به ویژه درد کمر، سردرد، ساق پا و پشت چشم است. البته در ۹۰ درصد موارد فرد بیمار بدون هیچگونه عارضهای بهبود پیدا میکند ولی ۱۰ درصد از بیماران به نوع شدید تب شالیزار مبتلا میشوند که در این وضعیت عوارض بعدی مانند گرفتگی کبدی، زردی چشم، تنبلی و نارسایی کلیه، دفع نامناسب، بالارفتن سموم بدن، کاهش پلاکت خون، درگیری ریوی و خونریزی مغزی به سراغ بیمار می آید.
é سابقه تب شالیزار در ایران:
این بیماری ازسال ۱۳۷۶ابتدا دراستان گیلان وسپس در استان های مازندران وگلستان ومواردی نیز بصورت انفرادی در استان های فارس ،تهران وسایر نقاط کشور شناسایی وگ زارش شده است و از آن سال به بعد هم اطلاع رسانی به صورت گسترده از طریق شبکه بهداشت و درمان و مراکز بهداشت روستایی و رسانهها در دستور کار قرار گرفت تا کشاورزان و سایر افرادی که در معرض ابتلا قرار دارند، در دوره زمانی نگران کننده بیشتر مراقبت کنند. تشخیص بیماری تب شالیزار در صورت مراجعه به پزشک و اظهار درست و بموقع اطلاعات نیازمند آزمایش خون و آزمایش اختصاصی از فرد بیمار است. یکی از شیوههای بسیار مناسب برای تشخیص این بیماری آزمایش ” MAT ” است و در صورت مسجل شدن ابتلای فرد به تب شالیزار توسط پزشک، با تجویز دارو و رعایت دستورالعمل های بهداشتی، بیماری با علائم خفیف تا ۵ روز با درمان بهبود می یابد .در موارد شدید ممکن است نیاز به درمان ۱۰ تا ۱۴ روز باشد.
é رعایت الزامات بهداشتی راه پیشگیری از ابتلا:
برای بیماری تب شالیزار واکسنی وجود ندارد و بهترین راه پیشگیری، رعایت موارد بهداشتی توسط کشاورزان و افرادی داست که در معرض این بیماری قرار می گیرند. دانستن اطلاعات درباره علایم بیماری کمک بزرگی به افراد در معرض خطر است تا بموقع به پزشک مراجعه کنند.
در پنجم اردیبهشت ماه امسال بود که دکتر علیپور معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران همزمان با آغاز زمان نشاء در شالیزارهای استان، ضمن هشداربه کشاورزان از آنان خواست در فعالیت های خود برای در امان ماندن از این بیماری نکات بهداشتی را رعایت کنند.
بنا به اظهارات دکتر علیپور، تب شالیزار با اصطلاح علمی «لپتوسپیروز» که به عنوان یک بیماری مسری، بومی و فصلی در مازندران و دیگر استانهای شمالی شناخته میشود هر ساله از اردیبهشت ماه و همزمان با گرم شدن تدریجی هوا و اوج گیری کشت برنج، شایع میشود و تا شهریور ماه و پایان زمان برداشت محصول، نگرانیها در افزایش ابتلا به این بیماری در استان ادامه دارد.
é تب شالیزار را جدی بگیرید:
به گفته معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران،علت این که از دوره زمانی اردیبهشت تا شهریور به عنوان آغاز و پایان نگرانی شیوع تب شالیزار یاد می شود، آن است که مشابهت بیماری تب شالیزار با آنفلوانزا، سرماخوردگی و کرونا باعث شده تا این بیماری توسط بیماران و خانواده هایشان جدی گرفته نشود
é تب شالیزار مهمان ناخوانده مازندرانیها:
دکتر علیپورمعاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران از تب شالیزار به عنوان شایعترین بیماری استان در فصل بهار وتابستان یاد کرد و گفت : تب شالیزار بیماری بومی است
دکتر عباس علیپور افزود: شالیکاران برای در امان ماندن از تب شالیزار باید نکات بهداشتی را باجدیت رعایت کنند و در زمان ورود به اراضی کشاورزی چکمه و دستکش استفاده کنند.
وی آبهای راکد سطحی در شالیزار را اصلیترین عامل ایجاد بیماری تب شالیزار دانست و تصریح کرد: کشت برنج به صورت طبیعی نیاز به آب دارد بنابرین شرایط لازم برای رشد باکتری «لپتوسپیرا» در شالیزار فراهم میشود.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران اضافه کرد: شیوع این بیماری در حیوانات با علائم خفیف همراه است و حیوان آلوده از طریق ادرار کردن در آب باکتری لپتوسپیرا را دفع و به انسان منتقل میکند؛ البته انتقال مستقیم بیماری از حیوان به انسان امکانپذیر نیست. وی با بیان این که تب شالیزار در هوای خنک و سرد شایع نیست، گفت: تماس با آبهای سطحی موجب فراگیری این بیماری میشود و تنها کشاورزان در معرض خطر نیستند و ماهیگیران و در برخی موارد شناگرانی که در آبندان و استخرهای مصنوعی و طبیعی پا به آب میزنند هم نیز باید مراقب باشند. دکتر علیپور به برخی شباهتهای تب شالیزار با آنفلوآنزا و کرونا اشاره کرد و افزود: این بیماری دارای سه مرحله است و ابتدا فرد دچار تب و سردرد میشود و سپس بدندرد میگیرد، اما قرمز شدن چشمها مهمترین علامت بیماری است و در برخی از مواقع درد شکمی و تهوع و استفراغ نیز وجود دارد. وی با بیان اینکه تب و بدندرد جزو علایم مشترک با کرونا است، اضافه کرد: باکتری عامل بیماری تب شالیزار در آب زندگی میکند و آب راکد و مزارع بهترین فضا برای رشد آن است لذا کشاورزان هنگام کار در شالیزار با پای برهنه و پوست دست زخمی نباشند، زیرا باکتری به بدن آنان انتقال پیدا میکند.
é مراجعه دیرهنگام به مراکز درمانی ممنوع:
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران یکی از نگرانیهای مراکز بهداشتی و درمانی استان در ارتباط با این بیماری را مراجعه دیرهنگام به مراکز درمانی برشمرد و توصیه کرد: افراد در صورت داشتن یکی از علائم این بیماری که شامل تب، لرز، سردرد، استفراغ و درد عضلانی است به پزشک معالج خودشان مراجعه کنند.
علیپور با بیان این که هم اکنون تعدادی از افراد مبتلا به این بیماری در بیمارستانها بستری هستند، گفت: خوشبختانه تمامی مبتلایان به این بیماری، حال عمومی مساعدی دارند و جان باختهای به دلیل ابتلا این بیماری در سال جاری در استان گزارش نشده است.
é ضرورت استفاده از دستکش و چکمه:
در همین راستا، دكتر فرهنگ بابا محمودی شایعترین راه ابتلای به بیماری تب شالیزار در كشاورزان را انتقال غیرمستقیم این بیماری از طریق خراش پوستی در حین انجام كار عنوان كرد و گفت: با ایجاد خراش در پوست این بیماری از طریق سیستم گردش خون وارد بدن می شود و به تمام اعضای بدن سرایت میكند.
مدیر گروه بیماری های عفونی دانشگاه علوم پزشكی مازندران از كشاورزان خواست تا با رعایت نكات بهداشتی و استفاده از دستكش برای پیشگیری و جلوگیری از ابتلا به این بیماری خطرناك و گاهی مهلك همكاری بكنند. بیماری تب شالیزار كه به تب برنج، تب شالیكاران و با نام علمی لیتو سیپروز معروف است با تب و لرز و سر درد شروع میشود و در مراحل شدیدتر علائم دیگری مثل یرقان و نارسایی كلیه به آن افزوده میشود. باكتری عامل این بیماری از طریق ادرار حیوانات آلوده مثل گاو و گوسفند و بعضی جوندگان مثل موش وارد آبها و محیط اطراف قابل انتقال است.
بیماری لیتوسیپروزدر استانهای شمالی كشور گیلان، مازندران و گلستان بیش از بقیه استان ها شیوع پیدا كرده است.
این بیماری مخصوص جوامعی است كه غالب افراد آن به كشاورزی و ماهیگیری اشتغال دارند و اراضی شالیزاری و آبهای سطحی مهمترین عامل انتقال این بیماری محسوب میشوند كه وجود خراش در بدن و ارتباط با خاك آلوده مهمترین عامل در انتقال این بیماری به انسانهاباشد. اگر فردی با پای برهنه، بویژه زخمی وارد این آب ها شود یا دست خود را در آب های آلوده بشوید و یا در آن شنا كند عامل بیماری وارد بدن وی شده و پس از حدود یك هفته علائم بیمای ظاهر می شود. دست زدن به طناب آلودۀ حیوان و یا فضولات آن و هم چنین تماس با علف های آلوده می تواند موجب انتقال این بیماری شود.
é هشدارها در باره تب شالیزار:
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران درباره شیوع بیماری تب شالیزار دراین استان هشدار داد و گفت: باکتری عامل این بیماری میتواند از طریق چشم، مخاط دهان، خراش پوست یا منافذ دیگر و یا حتی مجاورت با محیط آلوده وارد بدن انسان شود.
وی نخستین علامت ابتلا به تب شالیزار را تب بالا عنوان کرد و افزود: احساس ضعف و خستگی، درد عضلانی و زردی و قرمزی چشمها، درگیر شدن ریه، قلب و کبد و در موارد حاد فوت بیمار را در پی دارد که البته در سالهای اخیر بهدلیل آنکه کشاورزان بهموقع برای درمان به پزشک مراجعه میکنند فوتی نداشتیم.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران اظهار کرد: شباهتهای میان علائم کرونا و تب شالیزار وجود دارد و ممکن است افراد این دو بیماری را با یکدیگر اشتباه بگیرند، اما باید توضیح داد که طول دوره کمون تب شالیزار کوتاه است و بین ۳ تا ۷ روز علائم خود را نشان میدهد. وی اضافه کرد: تب شالیزار در شمال شایعتربوده و افراد در صورت بروز علائم باید به مراکز درمانی مراجعه کنند. تب شالیزار معمولاً از اواخر اردیبهشت و در فصل نشاء افزایش پیدا میکند و در دوره برداشت برنج نیز بهدلیل شستن دست با آب حاشیه شالیزار ممکن است موجب ابتلای کشاورزان به این بیماری شود این موضوع هشدار دهندهاست و میطلبد شالیکاران با رعایت دقیق موارد بهداشتی از مبتلا شدن به تب شالیزار جلوگیری کنند.
او افزود: شالیکاران تا جایی که ممکن است از تجمع و کنار هم قرار گرفتن خودداری و فاصله ۱.۵ متری را رعایت کنند.
وی استفاده از ماسک و کارگرهای محلی را نیز به شالیکاران توصیه کرد و افزود: کارگران و شالیکاران در موقع صرف غذا، بصورت جداگانه غذا بخورند و در کنار یکدیگر
قرار نگیرند.
وی با اشاره به اینکه در هنگام نشا برنج بیماری تب شالیزار نیز به سراغ کشاورزان میآید از آنان خواست در موقع کار، حتما از دستکش و چکمه استفاده کنند، چون زخمی بودن دست یا پا میتواند زمینه ابتلا به تب شالیزار شود. او ادامه داد: کشاورزان از آب چاه یا آب زمین شالیزاری به هیچ عنوان برای شرب، شستن دست و پا و یا وضو گرفتن استفاده نکنند و حتما از آب تصفیهشده
استفاده شود.