جمله ـ گروه اقتصاد: شرایط اقتصادی کشور چندان مناسب نیست و اکثر مردم از مشکلات جدی مالی در زندگی روزمره خود رنج می‌برند. بسیاری از کارشناسان جراحی فوری دولت و افزایش نرخ ارز در پاییز سال‌جاری را از اصلی‌ترین دلایل افزایش تورم و بروز مشکلات عدیده‌ی اقتصادی در کشور می‌دانند. همین مشکلات به ویژه گرانی […]
جمله ـ گروه اقتصاد: شرایط اقتصادی کشور چندان مناسب نیست و اکثر مردم از مشکلات جدی مالی در زندگی روزمره خود رنج می‌برند. بسیاری از کارشناسان جراحی فوری دولت و افزایش نرخ ارز در پاییز سال‌جاری را از اصلی‌ترین دلایل افزایش تورم و بروز مشکلات عدیده‌ی اقتصادی در کشور می‌دانند. همین مشکلات به ویژه گرانی نرخ ارز موجب شد که علی صالح‌آبادی رییس‌کل بانک مرکزی برکنار شود و محمدرضا فرزین از اقتصاددان‌های باسابقه که ریاست بانک ملی ایران را به عهده داشت جایگزین وی گردد.
بعد از حضور فرزین در راس اصلی‌ترین نهاد پولی کشور، بازار ارز اندکی آرام گرفت و تثبیت نرخ ارز نیمایی بر ۲۸۵۰۰ تومان نیز باعث شد که از حباب ارزی حاصل از واسطه‌گری کاسته شود. با این‌حال همچنان برابری دلار و ریال در وضعیتی متعادل نیست و تورم با نرخی کمتر، اما همچنان آزاردهنده ادامه دارد. مجموع این مسائل موجب گردید که مجلس شورای اسلامی بارها اقدام به فراخواندن وزرای اقتصادی دولت کند تا ضمن کشف اصلی ترین دلایل بروز مشکلات از طرح و برنامه آنها برای حل این چالش‌ها باخبر شود. اما به نظر می رسد شکاف‌های ایجاد شده در بدنه تیم اقتصادی دولت و عدم هماهنگ کافی میان بانک مرکزی و وزارت اقتصاد همچنان بزرگترین چالش دولت سیزدهم برای کنترل شوک‌های اقتصادی است.
در همین راستا بهارستان‌نشینان چندباری زمزمه استیضاح احسان خاندوزی وزیر اقتصاد و همکار سابق خود در مجلس را مطرح کردند و در آخرین حضور او در صحن، جدال لفظی نرمی میان خاندوزی و نمایندگان شکل گرفت که موجب گردید قالیباف رییس مجلس از وزیر اقتصاد بخواهد که به حافظه‌اش رجوع کرده و وعده‌های روز کسب رای اعتماد
را به یاد بیاورد.
نمایندگان معتقدند که مصوبات بودجه‌ای مجلس به درستی رعایت نشده و دولت از قول‌هایی که داده بود عقب نشینی کرده است. از جمله این وعده ها می توان به ثابت نگه داشتن نرخ کالاهای اساسی بعد از جراحی اقتصادی به میزان شهریور ۱۴۰۰ یا صدور و توزیع کالابرگ الکترونیکی اشاره کرد. وعده‌هایی که هیچ یک عملی نشدند و درحالیکه قرار بود یارانه نقدی تنها برای ۳ ماه ارائه شود و بعد از آن کالابرگ الکترونیکی جایش را بگیرد، با گذشت بیش از ۵ ماه از آغاز طرحِ واقعی‌سازی قیمت‌ها، هنوز خبری از اجرای سراسری طرح کالابرگ دولت نیست.
با برکناری صالح آبادی و حضور فرزین یکی از دو بال اصلی خط حمله اقتصادی دولت ترمیم شده است اما بال دوم یعنی وزارت اقتصاد همچنان نیازمند ترمیمی فوری است. از میان گزینه های احتمالی برای جایگزینی خاندوزی، «شمسالدین حسینی» نماینده فعلی مردم رامسر و تنکابن در مجلس و وزیر اقتصاد دولت دهم بهترین انتخاب است.
حسینی به چند دلیل می تواند به جای خاندوزی بنشیند و عملکرد به مراتب بهتری داشته باشد. نخست اینکه او در یکی از پرتلاطم‌ترین دوران های اقتصادی کشور و اوج تحریم ها سکان وزارت اقتصاد را در دست داشت و موفق به کنترل وضعیت اقتصادی کشور و جلوگیری از ایجاد بحرانی جدی شد. سابقه خوب حسینی، تحصیلات مرتبط او و تجربه اش در هر دو حوزه وزارت و نمایندگی موجب شده است که این اقتصاددان به تمامی زوایای شرایط فعلی آگاه باشد.
یکی از مهمترین دلایلی که می تواند حضور حسینی به جای خاندوزی را موجه کند، دوستی و هم نظری او با محمدرضا فرزین رییس کل جدید بانک مرکزی است. در شرایط فعلی اقتصاد ایران هماهنگی نهادهای اقتصادی بیش از هر زمان دیگری ضروری است. این هماهنگی می تواند به پیکره‌ی پولی و مالی قوه مجریه جانی دوباره ببخشد و ضمن افزایش رابطه مفید میان وزارت اقتصاد و بانک مرکزی، حباب‌های ایجاد شده در بازارهای غیرمولد را
کنترل کند.
درصورتیکه دولت قصد تغییر خاندوزی را نداشته باشد، نمی توان توقع داشت که حداقل در یکسال آینده تغییر چشم‌گیری در مشکلات اقتصاد ایجاد شود و شیب بهبود قابل انتظار باشد.
از سوی دیگر شمس الدین حسینی همواره شخصیتی معقول و غیرحزبی بوده است که فراتر از تنگنظری‌های ایدئولوژیک، ضمن رعایت آرمان های نظام و عدم واداده‌گی به اقتصاد غربی، سعی کرده است تصمیماتی عقلانی و زمانمند اتخاذ کند. در بانک مرکزی نیز فرزین دقیقا چنین شخصیتی دارد و همواره خود را از دعواهای حزبی بیرون نگه داشته تا لطمه‌ای به عملکرد و رویکرد تخصصی‌اش وارد نشود.
«فرزین» و «حسینی» هر دو در دولت محمود احمدی نژاد مشغول بودند و سابقه همکاری آنها در حوزه اقتصاد به سال ها پیش باز می گردد. در تاریخ معاصر ایران نیز هرگاه رییس کل بانک مرکزی، رییس سازمان برنامه و بودجه و وزیر اقتصاد دارای افق های فکری نزدیک به هم بوده و یکدیگر را به لحاظ نظری درک کرده اند اقتصاد ایران پویا شده و چشم انداز روشن تری داشته است.
رییس جمهور و تیم مشاوران وی باید هرچه سریعتر فکری به حال تیم اقتصادی خود کرده و در نخستین قدم اقدام به برقراری هماهنگی میان اجزای آن کنند تا صداهای مختلفی از این سمفونی نشنویم. شمسالدین حسینی یکی از اثرگذارترین نمایندگان این دوره از مجلس بوده است و به دور از حواشی سیاسی و رسانه ای مشغول اجرای وظایف اصلی نمایندگی خود اعم از قانون‌گذاری دقیق و نظارت منصفانه بوده است. وی اگرچه از حوزه انتخابیه یک استان شمالی راهی بهارستان شد اما در این سال‌ها در قواره یک نماینده ملی ایفای نقش کرده است و اگر هشدارهای وی در مورد جراحی اقتصادی جدی گرفته می شد و از تجربیاتش برای کنترل بازار ارز سود می بردیم امروز وضعیت به مراتب بهتری داشتیم.
سابقه محمدرضا فرزین نیز به روشنی نشان می‌دهد که این اقتصاددان کارکشته تقریبا در تمامی حوزه های اقتصادی مسئولیت داشته است و به خوبی از ضعف و قوت بدنه پولی و اجرایی کشور آگاه است. حضور در بدنه مدیریتی چندین بانک مهم ، عضویت در شورای پول و اعتبار، معاونت وزیر اقتصاد و همچنین مسئولیت های مختلفی در حوزه بازرگانی، مخصوصا حضور فعالاش در عرصه یارانه‌ها از او چهره ای آشنا به تمامی زوایای اقتصادی کشور ساخته است.
از سوی دیگر هماهنگ کردن مدیران اقتصادی کشور نیز به تنهایی کفایت نمی‌کند و اگر راه برای تعاملات عادی اقتصادی با جهان خارج باز نشود، تمهیدات به کار گرفته شده چندان موثر نخواهند بود. بلاتکلیف بسیاری از تصمیمات اقتصادی و سیاسی ایران در حوزه های بین المللی نظیر FATF و برجام موجب شده است که سرمایه‌گذاران رغبت چندانی برای حفظ سرمایه در کشور نداشته باشند.به همین دلیل ترمیم تیم اقتصادی درکنار بهبود رابطه سیاسی و اقتصادی با کشورهای جهان تنها راه عبور از این تنگه‌ی دشوار است. با آغاز سال جدید میلادی و شنیده شدن زمزمه هایی مبنی بر احتمال آتش‌بس در اوکراین، ایران به عنوان بازیگر بزرگ منطقه‌ای می تواند دست به ترمیم چالش های اقتصادی خود بزند. به شرطی که نیروی انسانی موثر و سیاست های ترمیمی در حوزه بین‌الملل را در دستور کار قرار دهد. افزایش ارتباط با کشورهای همسایه به خصوص کشورهای عربی و استفاده از ظرفیت بزرگ ژئوپولیتیکی کشور تنها راه نجات کشور در شرایط فعلی است. برای تحقق این ظرفیت ها درکنار به کارگیری تمامی مهارتهای دیپلماتیک، ایجاد تیم اقتصادی هماهنگ در داخل کشور نیز دارای اهمیت فراوانی است.
