وی در ابتدای نشست در تبیین اینکه جامعه عشایری در کشور ما سابقه دیرینه دارند و در مواقع مختلف تاریخ نقش موثری ایفا کرده‌اند، گفت: در گذشته عشایر جمعیت بالایی در کشور داشتند که بر اساس تغییرات شکل زندگی مثل شهرنشینی و یکجانشینی، جمعیت عشایر کاهش پیدا کرد. امروز حدود ۱٫۴ درصد جمعیت کشور در گستره ۵۹ درصد سطح و جغرافیای کشور را عشایر تشکیل می‌دهند و اگرچه از لحاظ درصد کم هستند اما توانمندی بالفعل و بالقوه بسیار بالا و موثری دارند؛ مثلاً ۲۵ درصد گوشت قرمز کشور را تامین می‌کنند و اگر برنامه‌ریزی درست انجام شود و موانع رفع شود، قابلیت هست که این میزان افزایش هم پیدا بکند. عشایر بیش از ۳۵ درصد تولید صنایع دستی را دارد. در حوزه‌های مختلف دیگر، تولیدات جامعه عشایری با ۲۰ هزار هکتار باغات پیشرو است و کمترین میزان بیکاری را در خود دارد.
وی افزود: با تمام این‌ها عشایر به توجه احتیاج دارد که بتواند از این ظرفیت بهره ببرد ولی به دلایل متعدد نسل جوان عشایر ما دچار مشکلاتی می‌شوند و تمایل پیدا می‌کنند که روش اجداد خود را ادامه ندهند و به شهرها و کلانشهرها رو می‌آورند. در این راستا می‌توان با تغییر آیین‌نامه‌ها و قوانین، توانمندی عشایر را افزایش داد و مهاجرت معکوس کرد.
صالحی ساداتی ادامه داد: در حوزه گردشگری، عشایر کشورهای مختلفی که اصلاً جمعیت عشایری ندارند یا کم دارند، مراسمی مانند المپیک عشایر و رویدادهای دیگر بین‌المللی را برگزار می‌کنند و از عشایر خود به عنوان نماد استفاده می‌کنند تا هم منبع ارزآوری باشد و هم صنعت گردشگری تقویت شود. اولویت مسائل عشائر هم توجه به گردشگری و بوم‌گردی آنها با توجه به اقتضائاتشان است؛ مثلاً ساخت هتل ۵ ستاره در مناطق عشایرنشین اقدام مناسبی نیست و کسانی که به این مناطق می‌روند تمایل دارند که سبک زندگی بکر مردم عشایر نشین را ببینند.
مسئول سازمان بسیج عشایری کشور در تبیین برنامه‌های دهه فجر بسیج جامعه عشایر با همکاری مجموعه‌هایی مثل سازمان امور عشایر گفت: در این راستا در فرهنگسرای خاوران نمایشگاه و فروشگاه توانمندی‌های عشایر تا ۲۰ بهمن ماه از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۰ شب افتتاح خواهد شد. همچنین سران و بزرگان ایلات و طوایف در مرقد امام (ره) حاضر می‌شوند و با آرمان‌ها تجدید بیعت خواهند داشت. این ۶۰۰ نفر از سران و بزرگان ایلات ۱۵ و ۱۶ بهمن در مجمع سران ایلات و طوایف جامعه عشایر جمع خواهند شد و در رابطه با مسائل عشایر و راهکارها و پیشنهادهای این حوزه با دستگاه‌هایی مثل مجلس و دولت در ذیل ۱۴ کارگاه تخصصی تبادل نظر خواهند کرد. صبح روز شانزدهم بهمن در مجمع سران خروجی نشست تحت عنوان بیانیه منتشر خواهند شد و سران بر اساس اولویت‌ها از متولیان مطالبه خواهند کرد.
وی تاکید کرد: چنین فضایی در اختیار سران عشایر سالی دو بار قرار داده می‌شود و دفعه بعد که در اردیبهشت‌ماه است، میزان تحقق بیانیه را بررسی می‌کنیم. علاوه بر پایتخت در دیگر استان‌های کشور هم همین شرایط است و اقدامات بسیج عشایر محدود به مذهب و جریان خاصی نیست. همه با هر مذهب و جناح و قومیت در چارچوب جمهوری اسلامی حضور پیدا می‌کنند تا از حضورشان استفاده شود. همه مسائل هم با برگزاری این رویدادها حل نمی‌شود ولی کمک‌کننده خواهد بود.
صالحی ساداتی در تشریح دیگر برنامه‌های دهه فجر بسیج عشایر گفت: ۲۵ بهمن ماه یادواره شهید شاخص جامعه عشایری در سال ۱۴۰۳ را داریم که به افتخار «سردار شهید الیاس ارجمند» برگزار خواهد شد. این بزرگداشت ۲۱ بهمن ماه در زادگاه شهید و بیست‌وپنجم ماه در مرکز استان برگزار می‌شود و می‌دانیم که ما بیش از ۱۱۱۷۶ شهید عشایر داریم.
مسئول سازمان بسیج عشایری کشور گفت: در حوزه توجه به عشایر بیانات متعددی از حضرت امام و رهبری هست و «سردار شهید حاج قاسم سلیمانی» یکی از افتخارات خود را عشایرزاده بودنش می‌داند و زادگاهش در قنات کرمان هنوز هم جایگاه مقاومت عشایری ایشان است از جملات مشهور سردار شهید است که تشریح کرده است عشایر و طوایف ما پادگان‌های جمهوری اسلامی هستند. اولین گروه مرزها در دفاع مقدس عشایر بودند. یادمان گنبوئه در استان خوزستان یادمان عشایری است هم قبل انقلاب در مبارزه با استعمار خارجی و هم نقش‌آفرینی در دوران دفاع مقدس، از نکات مهم زحمات عشایر است.
وی در پاسخ به سوال خبرنگار روزنامه جمله مبنی بر اینکه آیا امکان تداوم رویدادهایی مانند روستاآباد وجود دارد و چه تمهیداتی اندیشیده شده که چالش‌های برگزاری اولین دوره آن در راستای بهبود معیشت عشایر رفع شود، گفت: ما در کلانشهر تهران برنامه پیشنهادی به شهرداری، اتاق بازرگانی، اتاق اصناف و وزارت میراث فرهنگی ارائه دادیم و آن این است که ما در طول سال در حدود ۱۰۰ نقطه از شهر تهران و محلات مختلف آن رویدادهای مختلف مربوط به ارائه توانمندی عشایر را داشته باشیم. این مهم شامل دو رویکرد است؛ یکی نمایشگاه‌های کلان مثل همان روستاآباد و آنچه که اکنون در فرهنگسرای خاوران برگزار می‌شود. در این نمایشگاه‌ها واسطه‌ها حذف می‌شوند تا محصولات به بهترین قیمت به فروش برسد و شرایط هم برای خریدار به بهترین شکل ممکن فراهم باشد.
صالحی ساداتی افزود: رویکرد دیگر در سطح محلات و برنامه‌های کلی که کل شهر را پوشش بدهند هستند و این اتفاق در مناطقی می‌افتد که جمعیت مجتمع است. خود این زنجیره کار را اگر شکل بدهیم، انتقال، بازاریابی، خروج و ارائه محصولات عشایری را خواهیم داشت. عشایر ما اگر بتواند با برنامه‌های کاربردی محصولاتش را ارائه کند و در تهران خریدوفروش داشته باشد هم بهتر است. در حوزه نیازمندی هم می‌توانیم از این ابزار در حوزه کمک مالی استفاده کنیم.
وی در تشریح اقدامات در دستور کار در جهت کاهش مهاجرت جمعیت عشایرنشین گفت: در حوزه معیشت به گونه‌ای کمک کنیم که زمینه مهاجرت اتفاق نیفتد. ایجاد اشتغال و کاهش قوانین دست و پاگیر یعنی قوانین مربوط به محیط زیست می‌تواند تسهیلگر باشد. با تسهیل برخی آیین نامه‌ها و قوانین می‌توانیم روند روبه‌رشدی داشته باشیم. تسهیلاتی هم به شکل خرد و کلان در تعاونی‌ها و ارگان‌های مربوطه ارائه می‌شود اما نیازمند این است که افزایش پیدا کند. مثلاً تاثیرات خرد حدود ۱۵۰ میلیون تومان است که عملاً افزایش قیمت دام نمی‌تواند زمینه ایجاد اشتغال باشد.
مسئول سازمان بسیج عشایر کشور گفت: گردشگری و صنایع‌دستی و دامپروری اصل زندگی عشایر است. بسیج سازندگی و تعاونی بسیج در تامین نهاده‌های عشایری اقدامات خوبی انجام داده‌اند که در نمایشگاه‌ها ارائه می‌شود. آمار دقیقی از جمعیت عشایرنشین وجود ندارد و تازه‌ترین آمار در این خصوص ارائه نشده اما حدود یک میلیون و ۳۰۰ تا ۵۰۰ عشایر کوچ‌رو داریم. برای تسهیل تردد آنها باید به این نکته توجه کنیم که ما دو نوع عشایر کوچ‌نشین داریم؛ یکی درون‌کوچ که در محدوده استان تردد می‌کنند و دیگری برون‌کوچ که در استان‌های متعدد در سفر هستند. میان‌بند، مناطق بین نواحی سردسیر و گرمسیر است که می‌توان فاصله این مسیرها را تسهیل کرد.
وی با تاکید براینکه اگر به سمت یکجانشینی برویم، دیگر عشایری وجود ندارد گفت: از دیگر مسائل مربوط به عشایر این است که مثلاً سرانه آرد هر عشایر ۱۲ کیلوگرم است. گاهی مسئولین جامه عشایری را کم می‌کنند که بگویند سهم همه اهدا شده‌است. این باعث می‌شود که اگر عشایر به روستاهای همجوار بروند، حتی سهمیه نان هم نداشته باشند. یکی از مهم‌ترین مطالبات عشایر افزایش سهمیه‌هاست تا مشکلاتشان در این زمینه کمتر شود.
صالحی ساداتی گفت: ما امروز ۷ قوم، ۱۰۴ ایل و ۵۵۴ طایفه در مناطق مختلف کشور از عشایر داریم که بهترین زمینه فرهنگی هستند و می‌توانیم با کمک آنها با فرهنگ مهاجم و بیگانه که می‌خواهد هویت ما را بگیرد مواجهه داشته باشیم. عشایر ما هم شاد است هم پوشش در محدوده شرعی دارد و هم در وقت عزا سوگواری عشایری داریم. ما در ۶ نقطه کشور ۶ جشنواره سبک زندگی برگزار می‌کنیم و ترویج آیین و رسوم عشایر و موسیقی خواهیم داشت.
وی تاکید کرد: در حوزه اعتقادی هم برنامه‌ای برای اینکه کمک کنیم در حال انجام است. رویدادی در حال مطالعه داریم که در تهران هر ایلی یک رویدادی را در منطقه خاص خود داشته باشد. بسیج، نه جریان سیاسی است نه فکری. برنامه این است که برای بزرگان ایلات و طوایف کشور رویداد برگزاری کنیم؛ مثلاً در قشقایی‌ها، «استاد بهمن بیگی» را دارند که موسس آموزش و پرورش عشایر است و باید به جامعه شناسانده شود. ۲۶ اسفند سال ۹۲ مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای کنگره نکوداشت بی بی مریم بختیاری توجه به بزرگان را توصیه کردند چراکه در عشایر همه مولد فرهنگی و اقتصادی‌اند.
صالحی ساداتی با تبیین اینکه توجه به مذاهب مختلف عشایر را به عهده استان‌ها گذاشتیم، گفت: کاری که ما در این حوزه انجام می‌دهیم، این است که با همکاری حوزه علمیه دوره‌های تقریب مذاهب می‌گذاریم. مقام معظم رهبری هم توصیه کرده‌اند که تعدد مذاهب در کشور ما بی‌همتاست و اخیراً هم ما دوره‌ای با اهل تسنن برگزار کردیم.
مسئول سازمان بسیج عشایری کشور در پایان گفت: برنامه دیگری که در دستور کار قرار داده‌ایم هیئت اندیشه‌ورز متشکل از افراد صاحب‌نظر، افرادی که در مجموعه عشایر هستند و قانونگذاران است. سازمان‌های مرتبط مثل سازمان امور عشایری آموزشوپرورش و دامپزشکی هم در هیئت اندیشه‌ورز عضو هستند. نتیجه آن است که همه کارهای سازمان بسیج عشایری از هیئت اندیشه‌ورز بگذرد و کارگروه فرهنگ و هنر و رسانه کارهای مرتبط به رسانه کشور را از مسیر این کارگروه طراحی و برنامه‌ریزی کند. ما همچنین برای تولید آثار سینمایی هم آمادگی همکاری با سازمان‌های مختلف این حوزه را داریم.
- نویسنده : سایه برین/ روزنامه‌نگار
