بیست و یکم آبان ماه بود که در گزارشی با تیتر کوه وعده‌ها موش زایید، به مساله گرانی و کمبود دارو پرداختیم و حالا نکته عجیب ماجرا اینجاست که با وجودِ اینهمه تیتر و گزارشهای خبری مبنی بر کمبود دارو در سراسر کشور، رییس سازمان غذا و دارو اعلام می‌کند که بیش از ۹۸ درصد […]
بیست و یکم آبان ماه بود که در گزارشی با تیتر کوه وعده‌ها موش زایید، به مساله گرانی و کمبود دارو پرداختیم و حالا نکته عجیب ماجرا اینجاست که با وجودِ اینهمه تیتر و گزارشهای خبری مبنی بر کمبود دارو در سراسر کشور، رییس سازمان غذا و دارو اعلام می‌کند که بیش از ۹۸ درصد داروی کشور در داخل تولید می‌شود!
پرسشی که در این باره به وجود میآید این است که اگر به واقع بیش از ۹۸ درصد داروی کشور در داخل تولید می‌شود پس این حجم از کمبود دارو چه علتی دارد؟!
سیدحیدر محمدی در همایش معاونین غذا و دارو دانشگاه های علوم پزشکی ایران، در ۲۵ آبان ماه گفت: برای تامین پایدار فرآورده‌های سلامت محور باید به تولید داخلی متکی بوده و
خودکفا باشیم.
محمدی افزود: باتوجه به تحریم و شرایط خاص کشور همواره به واردات به عنوان یک تهدید نگاه می‌کنیم، بنابراین برای تامین پایدار فرآورده‌های سلامت محور باید به تولید داخلی متکی بوده و خودکفا باشیم.
به گفته او، در حوزه صنایع غذایی، کشور در وضعیت مطلوبی قرار دارد، البته برخی ارگان‌های موازی در وظایف سازمان غذا و دارو دخالت می‌کنند که این موضوع خط قرمز ماست و قطعا مورد پیگیری قرار می‌گیرد.
معاون وزیر بهداشت گفت: درخصوص ارز ترجیحی مفسده‌هایی وجود داشت که برای حل این مسئله در بالاترین سطح نظام، تصمیم بر اصلاح آن گرفته شد و طرح دارویاری در تفاهم نامه‌ای با ۴۲ بند به امضای چندین ارگان و سازمان از جمله بانک مرکزی، وزارت صمت، وزارت بهداشت و… رسید.
محمدی با تاکید بر اینکه واردات آنتی‌بیوتیک‌ها در کنار افزایش تولید تا اشباع بازار در دستور کار است، تصریح کرد: یک محموله دارویی روز جمعه ۲۷ آبان وارد کشور خواهد شد و طی هفته آینده نیز به تدریج واردات محموله‌های دیگر ادامه خواهد داشت تا نیاز بازار رفع شود.
وی با اشاره به اینکه حمایت از تولید یک اصل است و تا زمانی که نیاز کشور تامین شود، این حمایت ادامه خواهد داشت، گفت: در صورت نبود تامین و همکاری تولیدکنندگان با آنها بر اساس ابزارهای مختلف برخورد خواهد شد.
داروهای تولید داخل پاسخگوی کمتر از یک درصد بازار نیست
رییس سازمان غذا و دارو یک روز قبل از آن نیز گفته بود: فقط کمتر از یک درصد از داروهای تولید داخل پاسخگوی نیاز بازار نیستند که سازمان غذا و دارو برای جبران کمبود، اقلام مورد نیاز را به صورت مقطعی وارد می‌کند.
سید حیدر محمدی در گفت‌وگو با ایرنا افزود: در شورای امنیت ملی مصوب شد تا زمانی که کمبودهای دارویی برطرف نشده، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است از طریق واردات نیاز مردم به دارو را تامین کند تا زمانی که موجودی دارو پایدار شود. وی با بیان اینکه در حال حاضر یک و نیم درصد بازار دارویی کشور وارداتی است، اظهار داشت: واردات دارو در کنار تولید داخل به منظور تامین نیاز بازار انجام می‌شود و به محض اینکه تولید داخل کفاف نیاز را بدهد، واردات متوقف می‌شود.
محمدی تصریح کرد: برای رفع کمبودها به واردات روی آوردیم و در مرحله اول حدود یک میلیون آنتی بیوتیک خوراکی و در اواخر هفته نیز ۶ میلیون و ۸۰۰ هزار عدد وارد می‌کنیم و مشکل آنتی بیوتیک تا اواخر هفته رفع خواهد شد.
سجاد اسماعیلی مشاور رسانه‌ای سازمان غذا و دارو نیز ۲۲ آبان گفته بود، به منظور جبران برخی کمبودهای شایع به ویژه برای داروهای آنتی بیوتیک، استامینوفن، سرم و دیگر داروهای موردنیاز مردم با تولیدکنندگان این اقلام دارویی جلساتی برگزار شده تا براساس اعلام زمان‌بندی و تعهد برای تولید این اقلام، داروهای اساسی موردنیاز مردم را تامین کنند.
وی با بیان اینکه مدیریت کمبود دارو در کشور به عنوان یکی از اولویت‌های جدی مدیریت جدید سازمان غذا و دارو است، تصریح کرد: در جلسات با تیم پایش اداره کل دارو برای بررسی کمبودها و دلایل به وجود آمدن این مشکلات، تمام مسائل مربوط به کمبود دارویی مورد ارزیابی و سنجش قرار گرفته شد و اکنون برنامه‌های عملیاتی برای مدیریت کمبودها و جلوگیری از رخداد کمبودها در آینده در نظر گرفته شده است.
حجم زیادی حدود ۵۰ تُن آنتی‌بیوتیک وارد کشور شد
رییس تازه واردِ سازمان غذا و دارو در حالی در اظهاراتش به مردم اطمینان داده است که بیش از ۹۸ درصد داروها در داخل تولید شده و تنها کمتر از یک درصد از نیاز کشور به دارو از طریق واردات از خارج از کشور تامین می‌شود که خودش در تاریخ ۲۲ آبان ماه از واردات بیش از ۶ میلیون بطری آنتی بیوتیک از خارج از کشور خبر داده بود.
رئیس سازمان غذا و دارو ضمن اعلام این خبر گفته بود که در کنار فعالیت سه شیفت تولید داخلی، کمبود دارو رفع می‌شود.
سید حیدر محمدی در یک برنامه تلویزیونی هم عنوان کرده بود که: اخیرا حجم زیادی حدود ۵۰ تُن آنتی‌بیوتیک وارد کشور شد و به مردم تضمین می‌دهیم که ظرف هفته آینده مشکل کمبود آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی، سرم‌های تزریقی و شربت استامینوفن برطرف شود.
وی از ارائه تسهیلات بانکی ۱۵ هزار میلیارد تومانی به صنایع داروسازی کشور خبر داد و اظهار داشت: پیش از این به بانک‌ها به صورت دستوری اعلام شده بود که تسهیلات بانکی را به صنعت داروسازی ارائه دهند؛ این تسهیلات با تضمین وزارت بهداشت صورت می‌گیرد.
محمدی ادامه داد: البته از طریق ستاد تنظیم بازار هم معاون اول رییس جمهور در این زمینه پیگیری کرد و دستور داد که بانک‌ها به ویژه بانک‌های دولتی از صنعت داروسازی کشور حمایت کنند.
ضرورت ورود بخش خصوصی به حوزه
تولید دارو
وزیر بهداشت نیز اخیرا از ضرورتِ ورود بخش خصوصی به حوزه تولید دارو گفته و این یعنی اوضاع، آنچنانکه رییس سازمان غذا و دارو ادعا می‌کند، مساعد و مطلوب نیست.
برای آنکه بدانیم رییس سازمان غذا و دارو تا چه اندازه در ادعایش صادق بوده فقط کافی است در این جمله‌ی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خوب دقیق شویم؛ آنجا که پس از تاکید بر ضرورت ورود بخش خصوصی به حوزه تولید دارو می‌گوید:« باید از کشور وارد کننده دارو به کشور صادرکننده دارو تغییر جهت دهیم و افزایش تولید و صادرات دارو در دستور باشد.»
بهرام عین‌اللهی در همایش معاونان غذا و دارو دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور در سالن رازی دانشگاه علوم پزشکی ایران از ممنوعیت واگذاری داروخانه‌های دولتی به بخش خصوصی خبر داده و گفت: باید سیستم‌های نوین نظارتی در سازمان غذا و دارو مورد استفاده قرار گرفته و نظارت‌ها مستمر باشد و هیچ داروخانه بخش دولتی به بخش خصوصی واگذار نشود. وی با اشاره به طرح دارویار اظهار داشت: این طرح جلوی تخصیص بی‌حساب و کتاب ارز ترجیحی، تعارض منافع و قاچاق دارو را گرفت. عین اللهی با بیان اینکه تابع قانون هستیم، تصریح کرد: نمایندگان مجلس شورای اسلامی شرط کرده بودند که قیمت دارو نباید افزایش یافته و نرخ آن باید مانند شهریور سال ۱۴۰۰ باشد که بهترین راه برای تحقق آن اجرای طرح دارویار بود. وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه در طرح دارویار همه اجزا برنامه‌ریزی و پیش بینی شده بود، تصریح کرد: مبحث دارو، بسیار پیچیده است و از همه کسانی که صنایع دارویی را در این شرایط سرپا نگه داشتند، قدردانی می‌کنیم زیرا تحریم‌ها را
بی‌اثر کردند.
عین‌اللهی ضمن تاکید بر اینکه در سازمان غذا و دارو تعارض منافع و سوءاستفاده، خط قرمز ما محسوب می‌شود، ادامه داد: مسئولان غذا و دارو در مرکز و استان‌ها بدانند که کوچکترین سوءاستفاده تحمل نخواهد شود و اغماضی هم صورت نخواهد گرفت.
وزارت بهداشت در حال انکار کمبودهاست
برای آنکه بدانیم طی هفته‌های اخیر چه بر سرِ حوزه دارو در کشور آمده و این حجم از کمبود دارو از کجا ناشی می‌شود، خوب است به این بخش از سخنان نائب رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو درباره چرایی کمبود دارو در ماه‌های گذشته، توجه کنیم که گفته است: شرکتهای تولیدکننده و واردکننده بعد از تغییرات نرخ ارز دچار مشکلات در قیمت گذاری شدند که اگر به این مشکلات زودتر رسیدگی می‌شد شاهد این کمبودها با این شدت نبودیم. مجتبی بوربور گفت: به نظر می‌رسد که وزارت بهداشت در حال انکار کمبودهاست. آنها به نوعی صورت‌مسئله را با چند روش عوض می‌کنند؛ در ابتدا اساسا کمبودها را تایید نمی‌کنند، دوم اینکه برخی از مکانیسم‌های کنترل کمبودها از سوی آنها صحت و اعتبارسنجی لازم را ندارد و درنهایت تعریف آنها از کمبود هم متفاوت است. مثلا درباره یک دارو که ژنریک آن موجود است، اگر برند آن موجود نباشد، وزارت بهداشت آن را جزو کمبودها به‌حساب نمی‌آورد یا اگر بیمار مبتلا به سرطان به دارو و برندی خاص نیاز داشته باشد، اما نوع دیگری از آن در دسترس باشد، داروی مورد تاکید پزشک و بیمار در فهرست کمبودها آورده نمی‌شود. وی افزود: حدود ۷۰۰ قلم دوز دارویی (اشکال مختلف دارو) وجود دارد، به این معنا که ممکن است از یک محصول برند آن موجود نباشد یا از یک محصول دوز‌های آن کمبود باشد یا کلا ملکول دارویی در دسترس نباشد. مثلا شربت آموکسی‌سیلین نداریم، اما قرص و کپسول آن موجود است. در برخی داروها هم هیچ نوعی از آن موجود نیست، مثل سالبوتامول که نه شربت آن موجود است، نه قرص آن. بهمن صبور نائب رییس انجمن داروسازان تهران نیز طی گفت‌وگویی درباره دلایل کمبود دارو در کشور گفت:«واقعیت این است که باید بخش دولتی جوابگوی اتفاقات این روزهای بازار دارو باشد. اما به طور کلی باید بگویم که بخشی از آنچه که رخ داده، نتیجه سیاست‌های دو دهه اخیر است که دولت‌ها مانع از افزایش قیمت دارو بر اساس تورم شدند. این روند تا جایی پیش رفت که سال ۱۴۰۰ عملا برای تولیدکننده، صرف اقتصادی نداشت. یعنی حتی قیمت خیلی از اقلام ساده با تکنولوژی که تولیدشان نیاز داشت، همخوانی اقتصادی نداشتند.» این فعال بازار دارو تاکید کرد:«حقیقت این است که ما همیشه با کسری دارو مواجه بودیم و فقط شدت و حدتش کم و زیاد می‌شد. اما خب الان کمبود آنتی بیوتیک به دلیل افزایش آنفولانزا و ورود به فصل سرما بیشتر به چشم میآید. این در حالی است که حداقل در مورد آنتی بیوتیک مشکلی نداشتیم و حتی تا صادرات آنتی بیوتیک و دارو‌هایی از این دست هم پیش رفته بودیم، اما همین ناهماهنگی‌هایی که عرض کردم، منجر به این شد که برخی از کارخانه‌ها یا از رده خارج شوند یا فعالیتشان به حداقل برسد و اقلام دارویی که در لیست کمبود قرار داشتند، بیشتر شوند.» بنابراین، با بررسی و مقایسه سخنانِ رییس سازمان غذا و دارو و وزیر بهداشت و فعالان عرصه تولید دارو به این نتیجه می‌رسیم که کمبود دارو امری واقعی و کاملا محسوس است و با نادیده انگاشتن این کمبودها یا کمرنگ جلوه دادن آن، فقط زمان را برای جبرانِ خسارات جانی وارده بر کشور از دست خواهیم داد و قاطعانه باید بگوییم که تا وقتی مشکلات اساسی حوزه دارو در کشور به طور جدی حل نشود، نه فقط احتیاجِ ما به واردات دارو کم می‌شود بلکه حتی فکر کردن به صادرات دارو نیز خنده‌دار می‌نماید.
