نیلوفر منصوری – دبیر گروه اجتماعی / در حالی که بحران کرونا این روزها دامن بسیاری از جوامع را گرفته است؛ کارشناسان بهداشت در جهان توصیه می کنند که در خانه ماندن بهترین روش برای مقابله با این بحران است. با این وجود خانه نشینی وضعیت را برای برخی از افراد وخیم کرده است. […]
نیلوفر منصوری –
دبیر گروه اجتماعی /
در حالی که بحران کرونا این روزها دامن بسیاری از جوامع را گرفته است؛ کارشناسان بهداشت در جهان توصیه می کنند که در خانه ماندن بهترین روش برای مقابله با این بحران است. با این وجود خانه نشینی وضعیت را برای برخی از افراد وخیم کرده است. یکی از این گروه ها، معتادان هستند. سال هاست که اعتیاد به مواد مخدر در بسیاری از کشورها وجود دارد و افراد زیادی را به خود آلوده کرده است. طبق آمار رسمی؛ حدود چهار میلیون معتاد در رده سنی ۱۵ تا ۶۵ سال در کشور وجود دارد که از این تعداد ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار مصرف کننده دائمی و یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر آنها مصرف کننده تفننی هستند. بر اساس این آمار حدود پنج درصد جامعه درگیر اعتیاد هستند؛ افرادی که به دلیل داشتن شرایط خاص، نیازمند توجه و مراقبت بیشتری هستند.
با توجه به شیوع کرونا و ادامه وضعیت پرخطر پزشکی در ایران، بخش های مختلف کشور تحت تأثیر قرار گرفته است. بر همین اساس توصیه خانه نشینی و تعطیلی پارک ها و بوستان ها و فضاهای شهری، وضعیت بسیاری زا معتادان را تحت تاثیر خود قرار داده است. در این میان، سیاست‌های مراقبتی و مقابله ای در حوزه مواد مخدر، به ویژه افراد بی سرپناه معروف به “معتادان متجاهر” شده اند مورد بحث کارشناسان مختلف قرار گرفته و معتقدند که باید نوع برخورد و رفتار با این افراد هم به تناسب تغییرات صورت گرفته متفاوت شود.
یک منخصص اعتیاد معتقد است که ویروس کرونا تاثیر منفی زیادی روی ریه و دستگاه تنفسی افراد می‌گذارد و از آنجا که استعمال‌کنندگان دخانیات به خصوص مصرف‌کنندگان سیگارهای الکترونیک و ماری‌جوآنا به شدت سیستم ایمنی ضعیفی دارند در زمان شیوع ویروس کرونا سلامتی‌شان در معرض خطر قرار دارد.
به گفته هومن شریفی، استعمال دخانیات و سیگارهای الکترونیکی موجب از بین رفتن بافت ریه، التهاب و کاهش توانایی پاسخ ریه به عفونت‌ها می‌شود و به طور کلی استعمال دخانیات سبب بروز آسیب و صدمه به مصرف‌کنندگان در هنگام بروز بیماری کرونا در آنها می‌شود.
وی معتقد است: هایپوکسی ناشی از مصرف تریاک و فراورده‌های آن علاوه بر اینکه به ریه‌ها آسیب می‌زند، به سیستم قلبی عروقی و عروق مغزی نیز صدمه شدیدی وارد می‌کند. شاید اپیوئیدها بسیاری از علائم مثل آبریزش بینی یا حتی سرفه‌ها را کاهش می‌دهند ولی در نهایت با این اثرات کاذب فرد متوجه وخیم‌تر شدن شرایط خود نمی‌شود و این امر باعث شدیدتر شدن عوارض بیماری می‌شود .
شریفی یادآور شد: خطر مهم دیگری که افراد معتاد را تهدید می‌کند افزایش خطر آلودگی این افراد به ویروس کرونا با پارافرنالیا یا آلات و ادوات دودکشی است، زیرا این وسایل معمولا مشترک است و استفاده مشترک سبب انتشار ویروس کرونا و افزایش میزان مراجعه به مراکز درمانی می‌شود.
مساله بسته بودن پارک ها
اما موضوع دیگری که از ابعاد آسیبهای اجتماعی می توان به آن اشاره کرد، شرایط روحی و روانی معتادان و افراد خانواده آنها است. موضوعی که لیلی ارشد مددکار اجتماعی و مدیرعامل موسسه خانه خورشید روز بر آن تاکید دارد: بحران هایی مانند ویروس کرونا که دامنه وسیعی پیدا کرده و مرزها را درنوردیده، می تواند افرادی همچون افراد گرفتار در دام اعتیاد که شرایط دشوارتری دارند را بیشتر درگیر کند؛ پس احتیاج بیشتری به وسایلی برای مراقبت از خود دارند.
وی با بیان اینکه بسته شدن پارک ها، امکان استفاده از سرویس های بهداشتی برای معتادان خیابانی را گرفته است ادامه داد: در این بازه زمانی، کسانی به واسطه اعتیاد به کارتن خوابی و پارک خوابی رسیده اند، مشکلات بیشتری را تجربه می کنند از جمله این که با بسته شدن پارک ها و بوستان ها سرویس بهداشتی از دسترس آنان خارج شده تا آن جا که حتی وقتی به آنان برای شست و شوی دست و بدن صابون داده می شود محدودیت استفاده از آن را دارند.
این مددکار اجتماعی خاطرنشان کرد: این افراد پیش از این مساله ساعاتی از روز را بیرون می گذراندند یا در غیاب فرزندانشان اقدام به مصرف می کردند؛ افرادی که نیازهای عاطفی روانی آنان در سال های کودکی و نوجوانی کاملا برآورده نشده و در خانواده هایی رشد کرده اند که گسستگی، اعتیاد، رنج، خشم و اضطراب و فقر جولان می داده است پس تاب آوری و تحمل کمتری نسبت به بقیه افراد دارند.
وی افزود: حال ماندن در خانه از یکسو و نگرانی و اضطراب تامین هزینه های زندگی از سویی دیگر باعث شده در مواقعی دست به رفتارهای نامناسب و پرخاشگری بزنند. خود و همخانه را اذیت کنند و آسیب برسانند و مشکلات ناخوشایندی داشته باشند.
ارشد با ابراز تاسف از این که فاصله سوءمصرف تا کارتن خوابی از ۱۵ سال به پنج سال رسیده است، یادآور شد: این نشان می دهد که سوءمصرف مواد صنعتی مشکلات بیشتری را برای خانواده و مصرف کننده ایجاد می کند تا آنجا که گاه فرد مجبور به ترک خانه می شود یا اهالی خانه از او می خواهند که خانه را ترک کند. در صورتی که فرد مصرف کننده به طرد برسد یا از خانه خارج شود چرخه آسیب دوباره و با شدت بیشتر اتفاق می افتد.
