مخــرب یا کم خطــر؟!
مخــرب یا کم خطــر؟!

سرویس اجتماعی برخی معتقدند وقوع سونامی در دریای خزر دور از انتظار نیست و موجب بروز خساراتی در سواحل شمالی کشور می شود و زندگی پنج میلیون نفر در این خط باریک ساحلی را تحت تاثیر قرار می دهد اما نتیجه پژوهشی که در مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر در سال ۱۳۸۹ انجام […]

سرویس اجتماعی

برخی معتقدند وقوع سونامی در دریای خزر دور از انتظار نیست و موجب بروز خساراتی در سواحل شمالی کشور می شود و زندگی پنج میلیون نفر در این خط باریک ساحلی را تحت تاثیر قرار می دهد اما نتیجه پژوهشی که در مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر در سال ۱۳۸۹ انجام شد نشان می دهد که احتمال وقوع سونامی در خزر وجود دارد اما ارتفاع موج ایجاد شده از آن به حدی نیست که خطری را متوجه ساحل نشینان شمال کشور کند.

ایران بر روی کمربند لرزه خیز آلپ – هیمالیا واقع شده و دارای لرزه خیزی بالایی است، تنوع زمین لرزه در فلات ایران به دلیل حرکت صفحه شبه جزیره عربستان به سمت شمال شرق و حرکت صفحه شبه قاره هند به سمت شمال است، با وقوع زمین لرزه، انرژی الاستیکی قابل ملاحظه ای در ناحیه کانونی آزاد می شود اما به دلیل اختلاف زمین ساختی، نحوه آزاد شدن و انتشار انرژی در مناطق مختلف متفاوت است در این میان دریای خزر از لحاظ زلزله خیزی و وقوع سونامی از دیر باز مورد علاقه و مطالعه زمین شناسان و ژئوفیزیکدانان بوده است.
دکتر مهدی زارع استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ایران در این باره اظهار کرد: مهم‌ترین زمین لرزه های مازندران بیشتر تحت تاثیر گسل البرز شمالی و گسل مازندران در بخش های مرکزی و شمال البرز مرکزی و همچنین گسل بهشهر و قطعه شرقی گسل البرز شمالی در بخش های شرقی البرز مرکزی گزارش شده است.
وی تصریح کرد: گسل گرگان نیز درادامه شرقی گسل بهشهرقراردارد که در سال ۱۵۲۰ دوره صفویان با توجه به خسارات وارده یک زلزله ۶.۵ رخ داده است.
استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ایران خاطرنشان کرد:  مناطق مرکزی وتلاقی گسل های بهشهر ومازندران درجنوب ساری، بابل و منطقه مرکزی البرز مرکزی از جمله مهم‌ترین مناطق با پتانسیل خطر بالای رخداد یک زمین لرزه بزرگ در مازندران می توان نام برد.
زارع گفت: مهم‌ترین گسل های لرزه‌زا در منطقه البرز مرکزی، شامل گسل‌های شمال البرز، خزر (مازندران)، لاریجان، لار، مشا، کندوان و گسل بلده است.
وی با اشاره به زلزله‌های مهم مرتبط با جنبایی گسل بهشهر اظهار کرد: زلزله ۲۲ فروردین ۱۳۱۴ کسوت ساری به بزرگی ۶.۳ همچنین (۱۱ آوریل ۱۹۳۵) گسل خزر(مازندران) از حدود ۱۲ کیلومتری جنوب شهر نورو درمرز بین کوه و دشت مازندران موجب تغییر شکل و کج شدن آبرفت‌های جوان شده است.
استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ایران ادامه داد: در کیلومتر ۲۳ جاده رویان بلده مقطع گسل شمال البرز که از روستای وازک عبور می‌کند با ایجاد یک زون خورد شده به پهنای یک کیلومترمتر مشهور است که این گسل زلزله ۸ خرداد ۱۳۸۳ فیروزآباد کجور با بزرگای ۶.۵ را موجب شد (که با ۲۷ کشته همراه بود و در منطقه های های بلده و کجور به شدت احساس شد).
زارع یادآورشد: از زلزله های مهم بخش شرقی این گسل همان زمین لرزه ۱۱ تیر ۱۳۳۶ (۲ ژوئیه ۱۹۵۷) سنگچال، جنوب آمل بود که حدود ۱۲۰۰ نفر کشته بر جای گذاشته است.
وی افزود: بزرگای زلزله سنگچال -در مقیاس امواج سطحی Ms- از ۶.۸ تا ۷.۵ گزارش شد، بنابراین گسل شمال البرز گسل مهمی که پتانسیل لرزه زایی مهمی نیز داراست.
استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ایران بیان کرد: این گسل در سال های اخیر در  ۲۱ شهریور ۱۳۹۶ سه زمین لرزه کوچک را در جنوب غرب موجب شد که این زلزله ها همگی کوچک و در حوالی کلاردشت رخ داده است.
زارع با اشاره به اینکه هر رخداد زلزله شدید (با بزرگای بیش از ۶) دراین منطقه با وقوع زمین لغزش های مهم می تواند همراه باشد، افزود: این زمین لغزش‌ها به عنوان خطرثانویه در منطقه کوهستانی البرز مرکزی و غربی در اثر رخ داد زلزله می تواند موجب خسارت و تلفات به ویژه در جاده های مهم نظیر جاده چالوس و روستاها و شهر های واقع در منطقه کوهستانی مانند کلاردشت شود.
وی با اشاره به اینکه ممکن است زمین لرزه تاریخی در این منطقه، زمانی که ثبت دستگاهی وجود نداشته بود، رخ داده باشد، بیان کرد: وجود دریاچه ولشت در نزدیکی کلاردشت نمایانگر سدی زمین لغزشی است که به احتمال زیاد به رخداد یک زمین لرزه مهم قبلی در همین منطقه این سه زمین لرزه کوچک، مربوط  بوده است.
اکنون، محمودرضا اکبرپورجنت در همین راستا و در وبیناری با موضوع مدل‌سازی خطرات ناشی از سونامی در دریای خزر که در محل پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی برگزار شد، ضرورت مطالعه در زمینه سونامی را مربوط به سونامی ژاپن با ۲۵ هزار تلفات و سونامی سوماترا با ۲۲۵ هزار تلفات دانست و گفت: با توجه به وجود ۲.۵ میلیون ساکن در سواحل گیلان و وجود سواحل پست با شیب ملایم، ضرورت دارد تا مطالعات وسیعی در این زمینه در دریای کاسپین
انجام شود.
او مطالعات انجام شده در این زمینه را مربوط به سال‌های ۲۰۰۵ با منبع خارجی و ۲۰۱۱ با منبع داخلی دانست و اظهار کرد: زلزله، زمین لغزش، برخورد اجرام آسمانی و انفجارهای زیردریایی از عوامل موثر بر وقوع سونامی هستند و این امر نشان می‌دهد که هر تغییر ناگهانی در گستره بستر و سطح آزاد آب، زمینه ایجاد موج را در دریا فراهم
خواهد کرد.
اکبرپورجنت خاطرنشان کرد: بررسی‌ پیشینه تاریخی دریای خزر نشان می‌دهد سونامی‌های کوچکی که در گذشته در این دریا مشاهده شده‌اند، اما این وقایع چندان قابل توجه نبوده و حداکثر نوسانانی در حدود یک تا دو متر را در سطح دریا ایجاد
کرده است.
به گفته او، تاریخچه سونامی‌های ایجاد شده در دریای خزر به این شرح است:
سونامی سال ۱۸۶۸ باکو که نوسانات کوتاه‌مدت تراز دریا با دامنه‌ای در حدود ۰.۴۵ متر مشاهده شد.
سونامی سال ۱۸۷۶ در Oblivnoy که پس از صدای غرش مهیب در زیر آب، نوسانات غیرمعمولی در سطح دریا رخ داد.
سونامی سال ۱۹۳۳ در Kuuli-Mayak موجب افزایش ناگهانی در تراز دریا تا بیش از ۱.۳۵ متر برای مدت ۱۰ دقیقه شد.
سونامی سال ۱۹۳۹ در Livanov Shoal که عبور یک موج منفرد مرتفع توسط دو کشتی که ۱۵ مایل با یکدیگر فاصله داشتند، مشاهده شد.
سونامی ۱۹۶۰ باکو که نوساناتی بیش از یک متر برای مدت ۲ تا ۳ ساعت در تراز دریا مشاهده شد.
سونامی ۱۹۸۶ در Livanov Shoal موجب نوسانات غیرمعمولی در حدود ۲ متر و با فرکانس زیاد برای مدت یک تا ۱.۵ دقیقه شد.
این عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی به احتمال وقوع سونامی در خزر اشاره کرد و گفت: به دلیل وقوع زلزله‌هایی در بخش میانی دریای خزر، سونامی‌هایی در ابعاد کوچک در این نواحی مشاهده شده‌اند، اما به دلیل نبود ناحیه فرورانش قابل توجه و مخرب نبوده‌اند.
به گفته او، در صورت وقوع زلزله در دریای خزر به دلیل نبود ناحیه فرورانش، امکان شکل‌گیری قابل توجه وجود ندارد؛ از این‌رو سواحل این دریا از مخاطرات سونامی ناشی از زلزله مصون هستند.
اکبرپورجنت ادامه داد: بر اساس اعلام مدیر مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر با توجه به شیبی که در بخش جنوبی دریای خزر وجود دارد، احتمال وجود زمین لغزش‌هایی می‌رود که در صورت بروز، این زمین لغزش‌ها می‌توانند امواجی را ایجاد کنند. مطالعات نشان می‌دهد که سواحل مشرف به بندر انزلی تا منطقه رضوان‌شهر و همچنین منطقه میان رامسر تا نوشهر به دلیل قرارگیری گودال جنوبی خزر در برابر مخاطرات سونامی از پتانسیل‌های بیشتری برخوردار هستند.
عضو هیات علمی پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی، از اجرای مطالعاتی در زمینه احتمال وقوع سونامی ناشی از زمین لغزش در دریای کاسپین خبر داد و گفت: داده‌های این مطالعات از پروفیل‌های بستر دریا که استخراج شده از سوی پژوهشکده علوم زمین سازمان زمین‌شناسی بود، دریافت شد. این پروفیل برداشت شده در نواحی جنوبی دریای خزر، از بستر دریا در بخش بین بندر انزلی و مصب رودخانه سفیدرود بوده است.
عضو هیات علمی پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی به نتایج و یافته‌های این مطالعات اشاره کرد و گفت: نتایج به دست آمده نشان می‌دهد به دلیل نبود ناحیه فرورانش در دریای خزر، امکان شکل‌گیری سونامی ناشی از زلزله که رایج‌ترین و مهیب‌ترین نوع سونامی‌ها هستند، وجود ندارد و سواحل استان گیلان در برابر خطر سونامی لرزه‌ای مصون است.
او اضافه کرد: ولی از سوی دیگر با بررسی پروفیل‌های موجود از بستر دریا در نواحی بین بندر انزلی و مصب رودخانه‌ سفیدرود یک توده رسوبی واقع در روبه‌روی محل ورود رودخانه سفیدرود به دریای خزر به عنوان یک منبع احتمالی برای فرآیند زمین لغزش زیر سطحی در دریای خزر و سونامی شناخته شد. اکبرپورجنت یادآور شد: همچنین نتایج مدل‌سازی نشان داد سونامی این زمین لغزش احتمالی در دریای خزر سبب رسیدن امواج نسبتا بلند به سواحل مجاور زمین لغزش، یعنی در ناحیه مجاور مصب رودخانه سفیدرود و ایجاد بالاروی قابل توجه در آن مناطق می‌شود که خوشبختانه این ناحیه تقریبا دور از حوزه شهری بوده و فاقد جمعیت ساکن چندانی است.
به گفته این محقق، بر اساس یافته‌های این مطالعات، احتمال هجوم این سونامی به نواحی دورتر و پرجمعیت‌تر مانند سواحل انزلی بر اثر زمین لغزش مذکور، حتی در بدترین سناریوی شبیه‌سازی با بیشترین حجم زمین لغزش، بسیار کم بوده و نمی‌توان بالاروی مهمی را انتظار داشت.او پیشنهاد کرد که برای بررسی جامع خطر سونامی دریای خزر در سواحل ایران، با توجه به اثر موضعی زیاد سونامی‌های ناشی از زمین لغزش، پروفیل‌های بستر دریا در تمامی نواحی مجاور سواحل ایران تهیه شده و احتمال وقوع زمین لغزش زیرسطحی در نزدیکی سواحل ایران در مطالعات آینده با دقت بیشتری ارزیابی شود.
اکبرپورجنت اظهار کرد: داده‌های به دست آمده از این مطالعات نشان داد که با افزایش حجم زمین لغزش، امواج مرتفع‌تری در سواحل پدید می‌آید و در هنگام وقوع زمین لغزش در حجم بزرگ، نواحی نزدیک به زمین لغزش امواجی با ارتفاع نسبتا زیاد در حدود ۴ تا ۵ متر را دریافت می‌کنند، در حالی که در نواحی دورتر مانند سواحل انزلی ارتفاع امواج کمتر از ۲ متر است.
او ادامه داد: سواحل روبه‌روی ناحیه زمین لغزش یعنی نواحی مجاور مصب رودخانه سفیدرود اولین ناحیه‌ای هستند که امواج سونامی پس از گذشت تقریبا ۱۵ دقیقه از وقوع زمین لغزش به آنها برخورد می‌کنند.
به اعتقاد محققان اقلیم‌شناس، عقب‌نشینی دریای کاسپین موجب شده که در کرانه‌های این دریا رسوبات ریزدانه همراه با نمک تجمع یابد و لذا زمانی که در معرض باد قرار می‌گیرد، به کانون‌های گرد و غبار
تبدیل می‌شود.
فرید مجتهدی در وبینار با موضوع مخاطرات هواشناسی خزر که در محل پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی برگزار شد، با بیان اینکه منطقه دریای کاسپین با پدیده گرد و خاک مواجه است، گفت: در سال ۱۳۹۷ حدود ۲۲ روز حوزه کاسپین دستخوش توفان‌های گرد و غبار بوده و در سال جاری این منطقه به مدت دو روز درگیر توفان بسیار شدید گرد و غبار بوده است.
او منشا اصلی این توفان‌ها را کشورهای حوزه دریای خزر چون روسیه و کانون‌های داخلی دانست و اظهار کرد: برای رفع این چالش نیاز به کار کارشناسی است. مجتهدی ادامه داد: در این میان منبع خطرناک دیگری وجود دارد که کمتر به آن توجه شده و آن آزادسازی سواحل به دلیل عقب‌نشینی آب دریای کاسپین است.
بر اساس مطالعاتی که در این زمینه انجام دادیم، مشاهده کردیم آب این دریا حدود ۲۰۰ متر عقب‌نشینی دارد و این امر سبب شده که در کرانه‌های این دریا تل‌های ماسه‌ای بزرگی مشاهده شود.
این محقق حوزه اقلیم‌شناسی خاطرنشان کرد: سواحل آزاد شده حاوی میلیون‌ها تن رسوبات ریزدانه همراه با نمک است که در معرض باد قرار دارند و در آینده این منطقه تبدیل به کانون گرد و غباری خواهد شد که کلیه تاسیسات شهری و گردشگری و زندگی مردم را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
او با تاکید بر اینکه در سال جاری در زمانی که خزر با بادهای گرم مواجه بوده است، توفان‌های گرد و خاک بر اثر وزش بادهای جنوبی رخ داد، یادآور شد: از سال ۹۱ تعادل اکولوژی این منطقه به دلیل ندانم‌کاری‌ها و عدم مدیریت از بین رفته است. ما دچار اختلال هستیم و باید خود را با آن
سازگار کنیم.

 

 

آبله میمونی کشنده نیست
رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه آبله میمونی کشنده نیست، از مردم خواست بهداشت فردی و اجتماعی را رعایت کرده و از تماس با حیوانات خودداری کنند.
پدرام پاک آیین سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز دیروز از تایید اولین مورد ابتلا به آبله میمونی خبر داد و گفت: بیمار یک بانوی ۳۴ ساله و اهل اهواز است و خانواده او از طریق مشاهده ضایعات پوستی بیمار، بلافاصله وی را  قرنطینه کرده که با تایید آزمایش های اولیه و نهایی در حال طی کردن دوره بیماری خود در منزل است.
یک کارشناس متخصص نیز در این باره گفت: انتقال ویروس آبله میمونی زمانی اتفاق می‌افتد که از طریق حیوان، انسان یا مواد آلوده به ویروس تماس پیدا کنیم، ویروس می‌تواند از طریق پوست آسیب‌دیده که حتی این آسیب قابل مشاهده نیست از طریق چشم، بینی یا دهان وارد بدن شود.
بهزاد امیری تاکید کرد: انتقال از حیوان به انسان ممکن است از طریق گاز گرفتن یا زخمی کردن، فراوری گوشت، تماس مستقیم با خون و ترشحات بدن حیوان، یا تماس غیرمستقیم با مواد دفعی حیوان رخ دهد.
امیری خاطرنشان کرد: آبله میمونی خطرناک نیست و به دلیل اینکه بیماری مشترک میان حیوان و انسان است، باید مردم بویژه کودکان و سالمندان از تماس با حیوانات خودداری کنند و این بیماری می تواند از طریق تماس مستقیم با ترشحات یا مواد دفعی از فردی به فرد دیگر قابل انتقال باشد.

کشف ۱۰ هزار دلار قاچاق در مرز مریوان
فرمانده هنگ مرزی مریوان از کشف ۱۰ هزار دلار قاچاق توسط مرزبانان این منطقه خبر داد.
سرهنگ فرهاد رضایی در تشریح این خبر اظهار داشت: در راستای حراست از مرز‌ها و تشدید اقدامات کنترلی، مرزبانان مستقر بر روی پل مرزی باشماق به یک دستگاه خودرو مظنون و برای بررسی آن را متوقف کردند.
فرمانده هنگ مرزی مریوان افزود: مرزبانان پس از توقیف و بازرسی تخصصی از خودرو، توانستند ۱۰ هزار دلار را که به طرز ماهرانه‌ای جاسازی شده بود، کشف و مانع خروج ارز قاچاق از کشور شدند.
وی با اشاره به دستگیری یک نفر در این رابطه بیان داشت: بر اساس نظر کارشناسان، ارزش ارز‌های کشف شده بیش از ۳ میلیارد ریال برآورد شده است.
سرهنگ رضایی اظهار داشت: در مرز‌های حوزه این فرماندهی، با تلاش و جدیت مرزبانان با تردد قاچاقچیان و عابران غیرمجاز مقابله و هرگونه اقدام منفی از طرف قانون شکنان واکنش شدید مرزبانان را در پی خواهد داشت.

سوئد، دادخواست بیماران پروانه‌ای  علیه شرکت «مونلیکه» را رد کرد
دولت سوئد در اقدامی عجیب دادخواست وکیل بیماران پروانه‌ای ایرانی برای الزام شرکت سوئدی «مونلیکه» جهت ارسال پانسمان‌های مخصوص این بیماران را رد کرد.
تحریم‌های یکجانبه آمریکا، تاکنون خسارات جبران ناپذیری را در حوزه سلامت و بهداشت بر افراد مختلف از جمله بیماران پروانه‌ای وارد کرده به طوری که شرکت سوئدی «مونلیکه» با استناد به همین تحریم‌ها اقدام به قطع ارسال محصولات دارویی از جمله پانسمان‌های ضروری بیماران پروانه‌ای به شرکت‌های وارد کننده ایرانی کرده است.
در پی این اقدام شرکت سوئدی، تعداد قابل توجهی از این بیماران به خصوص کودکانِ بیمار، جان خود را از دست داده و برخی دیگر نیز دچار آسیب‌های جدی جسمانی مانند قطع عضو شدند و عده‌ای نیز با درد و رنج ناشی از نبود پانسمان لازم زندگی را می‌گذرانند.
بر همین اساس ایران در دو سطح داخلی و خارجی نسبت به احقاق حقوق بیماران پروانه‌ای و مجازات مسببان این رفتار خصمانه اقدام کرده است.
در عرصه داخلی دستگاه قضایی کشورمان دادگاه رسیدگی علنی به پرونده دعوای حقوقی بیماران پروانه‌ای را علیه ۳۰ تن از اشخاص حقیقی و حقوقی از جمله دولت آمریکا برگزار کرد.
۲۹۵ نفر از خانواده کودکان پروانه‌ای در این دادگاه به استناد معاهدات داخلی، کنوانسیون‌ها و قرارداد‌های بین‌المللی، جبران خسارت‌های مادی، معنوی و اعمال مجازات‌های تنبیهی را خواستارشدند.
اما در عرصه بین المللی «مرکز حقوق کیفری بین‌المللی ایران» در اردیبهشت ماه سال گذشته با هدف حمایت از قربانیان تحریم، از شرکت «مونلیکه» سوئد نزد «مرکز تماس ملی» به عنوان مرجع نظارتی بین‌المللی سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، طرح دعوا کرد.
مرکز حقوق کیفری بین‌المللی ایران در شکایت خود به نحو متقن و مفصلی ضمن اشاره به تعهدات شرکت‌های تجاری در رعایت «مراقبت‌های بایسته» برای کاهش آثار منفی حقوق بشری به واسطه اقدامات و تصمیمات خود، خواهان جبران خسارت بیماران پروانه‌ای شد.گزارشگر ویژه سازمان ملل:تحریم‌ها باعث مرگ مردم شده است، قانع کننده‌ترین دلیل، عدم دسترسی به دارو استگفتنی است، «مونلیکه» در پاسخ خود به شکایت مرکز حقوق کیفری بین‌المللی ایران در جریان دادرسی به صراحت اعلام کرد: «تا زمانی که تحریم‌های آمریکا برقرار است تصمیمی برای بازگشت به بازار ایران ندارد و حتی مایل و قادر به استفاده از مکانیسم معافیت اقلام بشردوستانه آمریکا نیز نیست چرا که تحریم‌های بانکی مانع از انجام تراکنش مالی برای استفاده از این معافیت است.»