۱۹ ژانویه بیش از دو قرن از تولد شاعر، داستان‌نویس و منتقدی می‌گذرد که تحولی بزرگ در داستان‌نویسی، به ویژه در فرم داستان کوتاه به وجود آورد: ادگار آلن پو. از بنیان‌گذاران داستان‌های علمی- تخیلی و پلیسی- کارآگاهی محسوب میشود. ادگار آلن پو در دورانی نوشتن را آغاز کرد که قلب شعر و ادبیات […]
۱۹ ژانویه بیش از دو قرن از تولد شاعر، داستان‌نویس و منتقدی می‌گذرد که تحولی بزرگ در داستان‌نویسی، به ویژه در فرم داستان کوتاه به وجود آورد: ادگار آلن پو. از بنیان‌گذاران داستان‌های علمی- تخیلی و پلیسی- کارآگاهی محسوب میشود.
ادگار آلن پو در دورانی نوشتن را آغاز کرد که قلب شعر و ادبیات مدرن جهان در پاریس می‌تپید. با این همه او بیش از این که از فرانسویان تاثیر بگیرد، الهام بخش بزرگترین شاعران ان زمان فرانسه شد. بیدلیل نیست که دو شاعر بزرگ این کشور، شارل بودلر و استفان مالارمه، پیگیرترین و موثرترین مترجمان و معرفان این نویسنده امریکایی به جهانیان محسوب می‌شوند. نخستین ترجمه داستانها پو به فارسی نیز از طریق زبان فرانسه انجام شد.
نویسندگان و شاعران پرآوازه ای چون والت وایتمن، ویلیام فاکنر، هرمان ملویل، اسکار وایلد، فئود‌‌ور د‌‌استایفسکی، خورخه لوییس بورخس و توماس مان از ادگار آلن پو تاثیربسیار گرفتهاند و در نوشتههای خود بارها نبوغ او را ستوده‌اند. ادگار الن پو را آغازگر نظریهپردازی ادبی به ویژه در داستان کوتاه می دانند. بر اساس اثار او تعداد بی شماری فیلم، نمایش، کارتون و نمایش رادیویی ساخته شده. استقبال از نوشته های پو که با انتشار نخستین شعرهایش آغاز شد تا امروز نیز ادامه دارد.
ادگار آلن پو از نویسندگانی‌ست که نبوغ دارند و تاریخ ادبیات جهان را دگرگون می‌کنند و با این‌حال زندگی فلاکت‌باری دارند و در گمنامی و فقر و بدبختی می‌میرند. ادگار آلن پو، پدیدآورنده نظریه داستان کوتاه، مبتکر داستان‌های جنایی و علمی – تخیلی، نه تنها در روزنامه‌نگاری و داستان‌نویسی سرآمد همگان بود، بلکه زندگی فلاکت‌بارش هم در تاریخ ادبیات جهان مثال‌زدنی‌ست.
نوآوری‌ها و دستاوردهای آلن پو اما فقط به ادبیات وحشت محدود نمی‌شود. او در سال ۱۸۴۶ برای نخستین بار در‌نامه‌ای نوشت و منتشر کرد و در آن زیباشناسی داستان کوتاه را از نظر شخصیت‌پردازی، فضاسازی، سبک و بیان و لحن و مانند آن توضیح داد. از این درس‌نامه به عنوان نقطه صفر پیدایش تئوری ادبیات خلاق در آمریکا یاد می‌کنند. به سخن دیگر مبتکر همه کلاس‌های داستان‌نویسی و ادبیات خلاق ادگار آلن پو است. او بود که برای نخستین بار به ساختار داستان کوتاه به عنوان یک گونه ادبی توجه کرد و تلاش کرد آن را تحلیل کند و توضیح دهد. همچنین او نخستین نویسنده‌ای است که داستان کوتاه را به عنوان یک نوع ادبی تعریف کرد.
آلن پو در سال ۱۸۴۲ مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه نویسندگان دیگر فراهم آورد و در مقدمه این کتاب نوشت که داستان کوتاه، عبارت است از متنی که بتوان آن را در حداکثر دو ساعت خواند و علاوه بر این بر محور فقط یک حادثه تعیین‌کننده شکل گرفته باشد. او در این مقدمه به عناصر دیگری از داستان کوتاه هم اشاره می‌کند. عناصری مانند: تعدد شخصیت‌ها و تعداد پیرنگ‌های اصلی و فرعی در داستان کوتاه.
تعریفی که در این متن آلن پو از داستان کوتاه به دست می‌دهد هنوز معتبر است و بر اساس آن هنوز هم می‌توان داستان کوتاه را از نوول و رمان بازشناخت. مطابق این تعریف بسیاری از کتاب‌هایی که امروز در ایران به عنوان رمان با شتابزدگی نوشته و منتشر می‌شوند، چه از نظر تعدد شخصیت‌ها و پیچیدگی بیرنگ و چه از نظر تعداد صفحات داستان‌هایی کوتاهی بیش نیستند که با حروف درشت و به قصد کتاب‌سازی و مطرح کردن نام‌های متعدد به بازار آمده‌اند و جز سردرگمی خواننده و شلوغ کردن تصنعی بازار و آمارسازی‌های کاذب برای سرپوش گذاشتن بر سانسور و فترت ادبی ناشی از آن حاصلی ندارند.
از مرگی مرموز تا جشن تولدی یک ساله
ادگار الن پو زندگی کوتاه اما پر فراز و نشیبی داشت که بخش بزرگ آن، به رغم شهرت زودرس، در سرگردانی و تنگدستی گذشت. مرگ او نیز مانند بسیاری از داستانهایش رازآلود و پر ابهام بود. نویسندهی امریکایی هفتم اکتبر سال ۱۸۴۹ پس از چهار روز بستری بودن در بیمارستان به علتی نامعلوم در سن ۴۰ سالگی جان سپرد.
در مورد مرگ او دهها تئوری وجود دارد. برخی با استناد به گفته های پیش از مرگش در مورد یک شبح و سایهای بر دیوار، از یک دزدی و جنایت سخن میگویند، برخی علت مرگش را زیاده روی در نوشیدن الکل میدانند. مسمومیت یا ابتلا به وبا نیز مطابق برخی تئوریهای می‌تواند علت مرگ او بوده باشد. بالتیمور شهری است در ایالت مریلند که ادگار آلن پو چند سال از زندگی خود را در آنجا گذراند و عاقبت ژولیده و نیمهجان کنار یکی از خیابان‌های شهر پیدا شد.
در سال ۲۰۰۹ جشن و مراسمی یک ساله به مناسبت دویستمین سالروز تولد پو در این شهر برگزار میشود. شهر بالتیمور در طول یکسال با برگزاری نمایشگاه، اجرای نمایشهایی براساس آثار ادگار آلن پو و دهها برنامه ی دیگر یاد نویسنده‌ای را گرامی میدارد که در زمان حیات خوانندگان بسیار و دوستانی اندک داشت. از زمان مرگ پو تا امروز کمتر مجموعه‌ای از داستان‌های مدرن جهان منتشر شده که اثری از او در آن نباشد.
