نیلوفر منصوری – دبیر گروه گردشگری / امروزه، صنعت گردشگری سخت‌ترین روزهای خود را سپری می‌کند. صنعتی که چشم امید بسیاری برای عبور از اقتصاد نفتی بود، حالا درگیر ویروس کوچکی است که چشم‌انداز چندان روشنی برای آن وجود ندارد. به طوری که در پی گسترش این ویروس بسیاری از مراکز تفریحی و گردشگری […]
نیلوفر منصوری –
دبیر گروه گردشگری /
امروزه، صنعت گردشگری سخت‌ترین روزهای خود را سپری می‌کند. صنعتی که چشم امید بسیاری برای عبور از اقتصاد نفتی بود، حالا درگیر ویروس کوچکی است که چشم‌انداز چندان روشنی برای آن وجود ندارد. به طوری که در پی گسترش این ویروس بسیاری از مراکز تفریحی و گردشگری تعطیل و از حضور گردشگران ممانعت به عمل آمد. با توجه به اهمیت عدم پذیرش گردشگران در شهرها و کشورهای مختلف که به عنوان یکی از چالش‌های صنعت گردشگری محسوب می‌شود، مسئولان این حوزه را بر آن داشت تا با طرح و بررسی برنامه‌هایی بتوانند ضمن جلوگیری از آسیب بیش از حد به پایه‌های گردشگری، مردم را با ظرفیت‌های بالای این حوزه آشنا سازند. بدین ترتیب گردشگری مجازی که سال‌ها مورد بحث و بررسی بود اکنون بیش از پیش در نظام گردشگری کشور نقش ایفا می‌کند. در این طرح مردم می‌توانند از داخل خانه‌های خود به جای جای ایران سفر کرده و با فرهنگ و آداب و رسوم اقوام مختلف کشور آشنا شوند.
پررونق‌ترین زمان دید و بازدیدها و مسافرت‌ها در میان مردم ایران زمین به تعطیلات نوروز ختم می‌شود. اما امسال با حضور میهمان ناخوانده ویروس کرونا، مردم به خانه ماندن را ترجیح دادند و از گشت و گذار هرساله به نقاط مختلف پرهیز کردند. بسیاری از کارشناسان معتقدند، بحران کرونا در زمینه گردشگری فقط به کشور ما ختم نمی‌شود، این وضعیت جهانی است.
معاون گردشگری سیستان و بلوچستان معتقد است که گردشگری ایران متاثر از بازار جهانی گردشگری است که در نتیجه شیوع جهانی ویروس کرونا، رکودی بی سابقه را تجربه می‌کند. به گفته سیدمجتبی میرحسینی، گردشگری و سفر در ایران با توجه به ماهیت آسیب‌پذیر این صنعت چتری، شرایط خوبی را تجربه نمی‌کند و دغدغه‌های زیادی را برای فعالین این حوزه ایجاد و موجب خسارت سنگین به بخش‌های مختلف صنعت گردشگری شده است.
گردشگری مجازی
در روزهای خانه‌نشینی، اما بازار سفر و گشت و گذار داغ بود، اما از نوع مجازی. استان سیستان و بلوچستان نیز به دلیل دارا بودن ظرفیت بالای گردشگری، برنامه‌های خوبی اجرا کرد تا بسیاری از جاذبه‌های زیبای این استان از نظرها دور نماند.
میرحسینی با بیان اینکه کلیه نوروزگاه‌ها، نمایشگاه‌ها، جشنواره‌ها، جاذبه‌های گردشگری، بناهای تاریخی و موزه‌ها در سطح استان تعطیل بوده است به جمله می‌گوید: گردشگری مجازی اقدامی موثر در جهت تحقق شعار در خانه بمانیم است. بر همین اساس کلیپ‌های متعددی مرتبط با گردشگری، بیماری کرونا، ماندن در خانه و پیشنهاد برای انتقال سفر به تابستان ۹۹ را در شبکه‌های مجازی اجرا کردیم.
وی می‌افزاید: راه‌اندازی تور مجازی جاذبه‌های گردشگری و بناهای تاریخی در سایت گردشگری و شبکه‌های مجازی، ایجاد نمایشگاه مجازی گردشگری سیستان و بلوچستان، رسیدگی به شکایات گردشگری و مسافران درخصوص استرداد وجه سفرها و همچنین برگزاری جشنواره ملی نوروزخانه و اجرای دوره‌های تخصصی آموزش آنلاین گردشگری برای توان افزایی فعالین گردشگری از دیگر برنامه‌هایی بود که برای بهره‌گیری از ظرفیت فضای مجازی در این دوران طراحی شد. معاون گردشگری سیستان و بلوچستان معتقد است که گردشگری فضای مجازی به توسعه گردشگری حقیقی منجر خواهد شد. میرحسینی ادامه می‌دهد: بنابراین از این شرایط بیشترین بهره را برای تولید محتوای مناسب و از بین بردن فقر اطلاعات نسبت به مزیت‌ها و ظرفیت‌های گردشگری استان بردیم و توانستیم در مانور فضای مجازی گردشگری در بخش کمی و تعداد پست‌ها رتبه اول را در سطح کشور کسب کنیم.
تاثیر فضای مجازی بر گردشگری
یکی از بخش‌های مهم پدیده بزرگ گردشگری، فعالیت‌های مهم تجاری و بازرگانی است که فضای دیجیتال، بستر مناسبی برای توسعه این پدیده چند وجهی را به وجود آورده است. این مسئول با بیان این مطلب ادامه می‌دهد: در سال‌های اخیر دیجیتال مارکتینگ و شبکه‌های اجتماعی شتابدهنده گردشگری بودند و فضای مجازی تبدیل به میدان اصلی رقابت شدید بین صاحبان کسب و کارهای گردشگری شده است.
به گفته وی؛ شرایط جدید نشان می‌دهد که اگر فضای مجازی را با همه عناصر تشکیل دهنده آن مانند ایمیل مارکتینگ، بهینهسازی سایت، اصول و مبانی سئو و تولید محتوا نشناسیم برای همیشه از کاروان توسعه گردشگری جا خواهیم ماند.
آنگونه که میرحسینی می‌گوید: بر اساس آمارهای سازمان جهانی جهانگردی بیش از ۷۰ درصد گردشگران از ابتدای جست‌وجو تا انتهای انتخاب و خرید بلیط، هتل، تورهای گردشگری و… خود را با اینترنت انجام می‌دهند، بنابراین آینده بیشتر کسب و کارهای گردشگری در ایران در نهایت به فضای مجازی و دیجیتال مارکتینگ و کسانی که به آن مسلط هستند وابسته خواهد بود.
پساکرونا
معاون گردشگری سیستان و بلوچستان با اشاره به فروکش کردن بحران کرونا معتقد است: به نظرم پساکرونا با طوفان عظیم گردشگری مواجه شویم مردمانی که اهل سفر رفتن بوده‌اند مدت‌هاست که قرنطینه خانگی که حکم قفس را برای آنها داشته است تجربه کرده‌اند؛ بنابراین زمان رهایی از این قفس، فرصت طلایی گردشگری برای اوجگیری مجدد این پدیده بزرگ زمانه من و شماست.
به گفته میرحسینی، در درازمدت کشف واکسن ویروس کرونا راه برون‌رفت از این وضعیت و ایجاد آرامش خاطر برای همه اهل سفر و گردشگری خواهد بود و امید همه ما این است که در کوتاه‌ترین زمان ممکن این اتفاق حادث شود.
وی با بیان اینکه مطمئنا بعد از ویروس کرونا تغییرات رفتاری دائمی را در بین مردم شاهد خواهیم بود که در چرخه خدمات و زنجیره تامین گردشگری تاثیرگذار خواهد بود؛ ادامه می‌دهد: اما با یقین برگرفته از سال‌ها تجربه فعالیت گردشگری و مطالعات بازار باید عرض کنم که گردشگری دوباره بازخواهد گشت و روزهای روشنی در انتظار جامعه گردشگری است، همچنان که در گذشته هم بر فاجعه‌های این‌چنینی پیروز شده‌ایم، دوباره نیز به فضل خدا پیروز خواهیم شد.اما باید مراقبت کنیم که در اکوسیستم گردشگری ایران، زنجیره‌های تأمین و شبکه‌های توزیع در معرض اختلال قرار نگیرند حمایت‌های بموقع دولت از بخش خصوصی در این بخش می‌تواند بسیار کارساز باشد که گام‌های خوب و اثربخشی در این زمینه برداشته شده است اما نیاز به حمایت جدی‌تر دارد.
وی در پایان می‌افزاید: فرصت دیگری که کرونا ویروس برای گردشگری ایران ایجاد کرد، عبور از جهانی شدن آمریکایی، اروپایی به سمت جهانی شدن حول محور شرق است که آسیب کمتری از این ویروس و شوک‌های حاصل از آن دیده‌اند و آینده گردشگری ایران متاثر از این بازار جدید و پر منفعت خواهد بود. برای خروج از شوک اقتصادی و روانی ناشی از کرونا ویروس، استفاده از پتانسیل‌های عظیم و بی‌بدیل گردشگری می‌تواند به جامعه ما کمک شایانی کند.
