چگونگی دزدیده شدن ملانصرالدین  از ایران در یونسکو
چگونگی دزدیده شدن ملانصرالدین  از ایران در یونسکو

به گزارش ایسنا، «روایت ملانصرالدین» در هفدهمین کمیته بین‌دولت‌های میراث ناملموس یونسکو به نام جمهوری آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکیه، ترکمنستان و ازبکستان ثبت جهانی شد. این در حالی است ملانصرالدین را شخصیتی داستانی و بذله‌گو در فرهنگ‌ عامیانه ایرانی، افغانستانی، ترکیه‌ای، ازبکی، عربی، قفقازی، هندی، پاکستانی و بوسنی می‌دانند. با این حال، محمد جعفری قنوانی- […]

به گزارش ایسنا، «روایت ملانصرالدین» در هفدهمین کمیته بین‌دولت‌های میراث ناملموس یونسکو به نام جمهوری آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکیه، ترکمنستان و ازبکستان ثبت جهانی شد. این در حالی است ملانصرالدین را شخصیتی داستانی و بذله‌گو در فرهنگ‌ عامیانه ایرانی، افغانستانی، ترکیه‌ای، ازبکی، عربی، قفقازی، هندی، پاکستانی و بوسنی می‌دانند.
با این حال، محمد جعفری قنوانی- پژوهشگر فرهنگ عامه با تأکید بر این‌که ملانصرالدین ایرانی نیست، می‌گوید: ۱۳۰-۱۴۰ سال است که این شخصیت به فرهنگ عامه مردم ایران وارد شده است.
بر اساس اطلاعاتی که احمد مجاهد در این کتاب آورده است، قدیمی‌ترین و اولین چاپ کتاب ملانصرالدین در ایران، «مطایبات ملانصرالدین»  است که بدون ذکر نام مولف در سال ۱۲۹۹ ق/۱۸۸۱ م در ایران منتشر شده است. این کتاب شامل ۲۱۲ مطایبه و ۴ لطیفه الحاقی است که در قطع جیبی  منتشر وچندبار  نیز بعدا چاپ شده است. این کتاب ترجمه کتاب «نوادر الخوجه نصرالدین افندی جحاالرومی» بدون ذکر نام مولف، به زبان عربی است.
دومین کتاب «ملانصرالدین» تألیف محمد رمضانی است که چاپ اول آن به سال ۱۳۱۵ خ/۱۹۳۶م و در قطع رقعی بوده است. این کتاب ۵۹۳ حکایت را شامل می‌شود که در این چاپ بیشترین حکایت ملانصرالدین به فارسی در میان چاپ‌های ایران آمده است. و در نیم قرن اخیر هر چه ملانصرالدین در ایران چاپ شده است برگرفته از این چاپ است.  رمضانی  از کتاب «لطایف خواجه‌نصرالدین» به ترکی چاپ کتاب‌خانه اقبال که ظاهرا مولف کتاب «بهایی» بوده استفاده کرده است.
همچنین «انیس البیعارین» یا کتاب ملانصرالدین. ترجمه از عربی به فارسی توسط محمدباقر مشهور به مرشد کرمانی، مورخ ۱۳۰۲ ق/۱۸۸۴م است که همراه با خسرو و شیرین شعله تبریزی منتشر شده است.  نسخه کتابخانه مجلس شورا (بهارستان) به شماره ثبت ۸۷۲۷۰ نگهداری می‌شود. این نسخه ۱۸۶ حکایت جحا به فارسی ترجمه شده و در آخر نیز افتادگی دارد.
البته باید یادآور شد: مصطفی پورعلی – مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی-  با بیان این‌که ثبت یک عنصر در فهرست میراث جهانی ناملموس برای هیچ کشوری ایجاد مالکیت نمی‌کند، می‌گوید: از منظر یونسکو در حوزه ثبت جهانی میراث ناملموس، «خاستگاه» اهمیتی ندارد. اثبات این‌که یک عنصر در ابتدا در کدام کشور خلق و بعدها به کشور دیگری منتقل شده، از دید یونسکو هیچ حقوق و امتیازی برای کشور مبدأ ندارد، چون میراث ناملموس توسط حاملان و مجریان به هر نقطه دنیا حرکت می‌کند و همه کشورها می‌توانند میراث ناملموسی را که در کشورشان زنده است،
ثبت کنند.
همچنبین نباید فراموش کرد ادبیات و فرهنگ هر کشور آب و هوای مخصوص به خود را دارد. مثلا عرب‌ها معمولا اسطوره‌های بزمی و رزمی خود را با کنیه «ابو» یاد می‌کنند که هم‌اکنون هم مرسوم است. ظاهرا در فرهنگ ترکان عثمانی که بر اساس بنیادگرایی اسلامی تأسیس شده بود، لقب «الدین» بر روی اشخاص غلبه داشته، از این جهت نام «نصرالدین» را به عنوان یک نماد فکاهی
انتخاب کرده‌اند.»
به هر روی هرچه باشد مهم این است که ایران سالهاست در حوزه ثبت میرزاث ناملموس خود دچار توقفی جدی شده و نتوانسته تاریخ و هویت ایرانی را آنچنان که شایته است به جهان معرفی کند.