جمله: یادمان تاریخی تخت جمشید که متعلق به دوره هخامنشیان است یکی از آثار ثبت شده استان فارس در فهرست آثار جهانی است که در سال ۱۹۷۹ میلادی با شماره ۱۱۴ در سازمان جهانی علمی، فرهنگی ملل متحد (یونسکو) ثبت شد. این سلسله از سال ۳۳۰ تا ۵۵۰ پیش از میلاد حکومت […]
جمله: یادمان تاریخی تخت جمشید که متعلق به دوره هخامنشیان است یکی از آثار ثبت شده استان فارس در فهرست آثار جهانی است که در سال ۱۹۷۹ میلادی با شماره ۱۱۴ در سازمان جهانی علمی، فرهنگی ملل متحد (یونسکو) ثبت شد. این سلسله از سال ۳۳۰ تا ۵۵۰ پیش از میلاد حکومت کردند. یکی از مهمترین مجموعه های جهانی در شهرستان مرودشت شیراز مجموعه جهانی تخت جمشید است. به تازگی با در کاوش آبراهه های تخت جمشید چهره انسان تراشیده شده در این مجموعه کشف شد. بنا بر اعلام باستان‌شناسان، در فصل چهارم کاوش آبراهه‌های تخت‌جمشید، کارگاه‌هایی با اهداف مختلف در محل دیوار جنوبی تختگاه، حیاط خاوری کاخ آپادانا و حیاط شمالی کاخ هدیش ایجاد و کاوش شد. به گفته مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید با کاوش بخش عمده‌ای از مسیر مسدود آبراهه‌ها، انتظار می رود موضوع هدایت و دفع آب‌های سطحی در این بخش از تختگاه به‌خوبی صورت گیرد.
کشف بقایای اسکلت‌های انسانی و حیوانی در این دوره از کاوش، بابی برای ایجاد ظرفیت‌های جدیدی در مطالعات رویدادهای دوره هخامنشیان و پس از آن در تختگاه تخت جمشید برشمرده می شود. به گفته مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید نتایج به دست آمده از این فصل کاوش حاصل برنامه‌ریزی و همکاری مجموعه‌ها و افراد مختلفی است.
حضور هیات باستان‌شناسی در کنار کارشناسان پایگاه، تخت جمشید را بیش از گذشته زنده و پویا کرد؛ همچنین این هیات در همکاری با واحد حفاظت و مرمت و بازگشایی تعدادی از دریچه‌های مسدود آبراهه‌ها در کاخ‌های روی صفه و با هدف حفاظت از بقایای معماری در مقابل بارندگی مشارکت کردند که مهمترین اقدام آنها بازگشایی دریچه مسدود آبراهه‌ای در حیاط شرقی کاخ آپادانا و همچنین در حیاط شمالی کاخ هدیش بود که باهدف حل مشکل آبگیری در کاخ‌های یادشده نقش بسیار مهمی در کاهش روند فرسایش آثار خواهد داشت.
پیش‌بینی‌ها درباره یافتن اسکلت حقیقت یافت
در سال ۱۳۹۶ و در جریان فصل سوم کاوش، در محل دریچه A آبراهه خاوری دروازه ناتمام، به تراکمی از اسکلت‌های انسانی و حیوانی برخوردیم که این موضوع سبب شد در آن برهه زمانی با توجه به محدودیت فضای آبراهه و کند شدن روند کار را از قسمت جنوبی آبراهه به سمت شمال ادامه دهیم. سرپرست گروه کاوش آبراهه های تخت جمشید با بیان این مطلب ابراز داشت: کاوش فصل سوم در این قسمت تا فاصله ۵۰ / ۳۳ متری ادامه یافت و در انتها با شناسایی یک اسکلت انسانی کامل به پایان رسید که به دلیل پایان مدت زمان مجوز کاوش ، کار بر روی آن به فصل چهارم موکول گردید. علی اسدی با اشاره به اینکه در فصل چهارم کاوش آبراهه‌ها چندین کارگاه به صورت همزمان فعال شد، ابراز داشت: با توجه به تجربه فصل سوم کاوش، در آغاز فصل چهارم پیش‌بینی می‌شد در صورت کاوش بخش جنوبی آبراهه خاوری دروازه ناتمام در محل دریچه A، مجددا با تراکم اسکلت‌های انسانی مواجه شویم؛ بر همین اساس و به منظور جبران کند شدن احتمالی روند کار، کارگاه دیگری تحت عنوان کارگاه D در فاصله ۴۰ متری جنوب دریچه A بر روی آبراهه ایجاد کردیم تا همزمان امکان عملیات کاوش از این سمت نیز فراهم شود.
به گفته سرپرست گروه کاوش آبراهه های تخت جمشید کارگاه D با ابعاد سه در سه متر ایجاد شد و در عمق ۵۰ / ۳ متری آن پس از برداشت یکی از بلوک‌های سنگی سقف آبراهه، عملیات کاوش رسوبات انباشت شده در درون آن به سمت شمال تا رسیدن به بخش دیگری از گروه که در محل جنوب دریچه A در حال کاوش بودند، ادامه یافت.
وی با اشاره به صحت پیش‌بینی‌ها درباره یافتن اسکلت های جدید در آبراهه‌های تخت جمشید، بیان کرد: در روزهای ابتدایی کاوش در جنوب دریچه A آبراهه خاوری دروازه ناتمام به اسکلت‌های انسانی و حیوانی متعدد برخورد کردیم؛ پس از آن، کاوش در آبراهه یادشده با به هم رسیدن دو بخش از گروه و بازگشایی کامل محدوده جنوبی آن پایان یافت.
یک چهره انسانی تراشیده شده در جریان کاوش کشف شد
اسدی درباره یافته‌های جدید گفت: علاوه بر اسکلت‌های انسانی و حیوانی، در روزهای پایانی کاوش این آبراهه یک چهره انسانی تراشیده شده بر روی زائده صخره‌ای دیواره شرقی کارگاه شناسایی شد که در نوع خود جالب توجه بود.
عضو هیات علمی دانشگاه هنر شیراز با اشاره به اقدامات مربوط به کاوش در دیواره جنوبی تختگاه تخت جمشید مطرح کرد: در این فصل از کاوش دومین مرحله کاوش دیوار جنوبی تختگاه نیز انجام گرفت. این بخش از دیوار تختگاه به واسطه انباشت حجم عظیم خاک‌های حاصل از کاوش‌های موسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو در دهه ۱۹۳۰ میلادی پوشیده شده و نیاز بود تا ضمن آزادسازی نمای دیوار یادشده، بقایای مواد باستان‌شناختی فراوانی که در خاک انباشتی وجود داشت نیز استخراج، ثبت و مطالعه شود.
او یکی دیگر از اقدامات این دوره از کاوش را استحکام‌بخشی و ساماندهی دیواره تختگاه برشمرد و گفت: با توجه به اینکه در پایان فصل سوم کاوش دیواره‌ها و کف کارگاه ایجاد شده بر روی دیوار تختگاه استحکام‌بخشی نشده بود، در جریان فصل چهارم کاوش، بخش‌های فرو ریخته و شکاف برداشته دیواره‌ها و کف کارگاه نیز ساماندهی شد.
چندین کارگاه به صورت همزمان فعال شد
این باستان شناس درباره بازگشایی دریچه دفع آب‌های سطحی و یافته‌های جدید سنگی، اظهار کرد: همزمان با کاوش کارگاه‌های یاد شده در فصل چهارم، دو کارگاه نیز بر روی دریچه‌های مسدود موجود در حیاط خاوری کاخ آپادانا و حیاط شمالی کاخ هدیش ایجاد شد. کاوش این دریچه ها علاوه بر بازگشایی آنها که هدایت و تخلیه روان‌آب‌های سطحی به درون شبکه آبراهه‌ها را ممکن ساخت، به یافت قطعات متعدد ساقه ستون و سنگ‌های نقش‌دار هخامنشی منجر شد.
اسدی مهمترین نتایج حاصل از این کاوش را بازگشایی بیش از ۴۰ متر از مسیر جنوب آبراهه خاوری دروازه ناتمام، شناسایی بقایای ۹ اسکلت انسانی و یک اسکلت حیوانی در بخش جنوبی آبراهه خاوری دروازه ناتمام، شناسایی یک چهره انسانی تراشیده شده بر دیواره شرقی آبراهه خاوری دروازه ناتمام، آشکارسازی بخش بیشتری از نمای دیوار جنوبی تختگاه تخت جمشید و یافت قطعات متعدد نقش برجسته‌ها و دیگر اجزای کاخ‌های آن، بازگشایی دریچه هخامنشی مسدود شده بر روی آبراهه حیاط خاوری کاخ آپادانا، بازگشایی دریچه هخامنشی مسدود شده بر روی آبراهه حیاط شمالی کاخ هدیش عنوان کرد.
