گزارش «جمله» از ریشه ‌های روانی کودک آزاری دردی که فصل نمی شناسد
گزارش «جمله» از ریشه ‌های روانی کودک آزاری دردی که فصل نمی شناسد

نیلوفر منصوری دبیر گروه اجتماعی هر کاری که باعث آزار روحی و جسمی و ایجاد آثار ماندگار در وجود یک کودک شود را کودک آزاری می گویند و چه بسا در مواردی برخی از این آثار مخفی می ماند. ممانعت از حاضر شدن در کلاس درس، محروم کردن کودک از خوردن غذا، حبس در حمام […]

نیلوفر منصوری
دبیر گروه اجتماعی

هر کاری که باعث آزار روحی و جسمی و ایجاد آثار ماندگار در وجود یک کودک شود را کودک آزاری می گویند و چه بسا در مواردی برخی از این آثار مخفی می ماند. ممانعت از حاضر شدن در کلاس درس، محروم کردن کودک از خوردن غذا، حبس در حمام یا زیرزمین نمونه کوچکی از کودک آزاری است و در این بین تنبیه بدنی و تجاوز جنسی به کودک نوعی کودک آزاری فیزیکی به شمار می رود. آشنایان به مسائل اجتماعی، کودک آزاری را در چهار بخش عاطفی – روانی، بدنی، جسمی و غفلت و بی توجهی دسته بندی کرده اند. کارشناسان، آزار روانی را هر چند کمتر گزارش می شود، اما شایع ترین نوع کودک آزاری در جامعه می دانند؛ کودکی که مورد آزار روانی قرار می گیرد از خود رفتارهایی بروز می دهد که از منظر پزشکی نمی توان دلیل موجهی برای آن ارائه کرد.

هر خبری که از کودک‌آزاری به گوش می رسد، دردی تازه رو می شود و زخم ‌هایی از گذشته که زنده می ‌شود. ماجرای کودک‌ آزاری در ایران حالا بیش از گذشته ذهن افکار عمومی را به خود درگیر کرده است. یکی از اصلی ترین اقسام خشونت که در سال های اخیر مورد بحث بسیاری از صاحب نظران قرار گرفته است؛ براساس آمارهای جهانی از هر هزار کودک ۲۰ خردسال در معرض این خشونت قرار می گیرد؛ که این آمار در جامعه ایران به‌رغم افزایش ۲۰ درصدی در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶، همچنان نسبت به آمارهای جهانی کمتر است اما از آنجا که کودکان بی دفاع ترین اقشار جامعه در مقابل خشونت به شمار می روند، باید به این موضوع به طور جدی توجه کرد.
اگر چه کتک زدن یا تنبیه جسمی و اجبار در انجام کاری خلاف میل در نگاه عامه مهم ترین وجه کودک آزاری شناخته می شود، ولی به اعتقاد کارشناسان مهم ترین وجه این پدیده «غفلت» است که از ناآگاهی والدین و به طور کلی جامعه نشات می گیرد. به اعتقاد این کارشناسان انجام ندادن یک‌سری وظایف از سوی والدین که ناشی از غفلت است گاهی چنان آسیبی بر کودک می شود که جبران ناپذیر است و این همان نکته ای است که در تعریف سازمان بهداشت جهانی با عنوان تهدید روان و سعادت یاد شده است.
به گفته رئیس اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی کشور؛ براساس آمارها کودک ‌آزاری در رتبه نخست خشونت های خانگی قرار گرفته است؛ همچنین  همسر آزاری، سالمند آزاری و معلول آزاری نیز به تربیت در رتبه های دوم، سوم و چهارم خشونت های خانگی دیده می شود.
رضا جعفری با بیان اینکه اختلالات روانی و همچنین اعتیاد به مواد دخانی از اصلی ترین دلایل این خشونت به شمار می رود تصریح کرد: کودک‌ آزاری از نوع غفلت و بی توجهی، کودک آزاری جسمانی، روحی- روانی و عاطفی و همچنین خشونت های جنسی از عمده ترین اشکال این خشونت به شمار می روند.
جعفری با بیان این که خشونت خانگی یک پدیده پنهان است که در فضای خصوصی انجام می پذیرد، خاطرنشان کرد: توسعه و گسترش اورژانس اجتماعی بر اساس برنامه ششم توسعه کشور امکان شناسایی و کشف اقسام خشونت را بیش از پیش امکان پذیر کرده است اما به طور کل امکان مداخله تا به هنگام گزارش این پدیده وجود نخواهد داشت.
به عقیده رئیس اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی کشور مسئولیت پذیری شهروندان به منظور گزارش هر عملکرد مشکوک در محیط های آموزشی و خانوادگی نیز بسیار حائز اهمیت است.
وی در پایان یادآور شد: بر اساس برخی از مطالعات، کودک آزاری نزدیک به ۹۰ درصد توسط والدین و اقوام و نزدیک به ۱۰ درصد از جانب بیگانگان رخ می دهد. به گفته وی همچنین این آسیب در پدران بیش از مادران و در والدین بیش از پدران و مادران ناتنی گزارش شده است.
   افراط و تفریط در انجام وظیفه
یک کارشناس ارشد روانشناسی معتقد است: زمانی والدین نیازهای فرزند را به درستی برآورده نمی‌کنند و یا نیاز ها را بر اساس تمایلات خود برآورده می کنند، این مساله منشا اغلب تمامی کودک آزاری ها است.
به گفته پروانه معتمدی، کودک‌آزاری لزوما عمدی نیست و والدین ممکن است به دلیل عدم توجه به خواسته ها و یا عدم تامین امنیت روانی و جسمی، به صورت غیر عمد موجب آسیب دیدن کودک شوند.
این روانشناس افزود: گاهی یک کودک یک هفته تب دارد ولی شما می‌بینی والدینش او را دکتر نبرده‌اند و سرانجام وقتی حالش به وخامت می‌گذارد، او را به اورژانس بیمارستان می‌آورند. یعنی به نیازهای پزشکی کودک در زمان مناسب رسیدگی نکرده‌اند.
   ناآگاهی
یک مشاور خانواده نیز معتقد است: گاهی پدر و مادر رفتارهایی را مرتکب می شوند که نمی دانند این رفتار ها به نوعی کودک آزاری محسوب می شود. به گفته مجید مولایی، رفتارهایی از جمله نداشتن نظارت، فراهم نکردن نیازهای کودک از لحاظ مختلف فرهنگی اجتماعی وغیره، حمایت عاطفی مناسبی از کودک نداشتن و بدترین حالت کودک آزاری که به عادت تبدیل شده است تنبیه کودک، زدن و زندانی کردن است که شاید به وفور در جامعه فعلی نباشد اما موارد رخ داده تبعات بسیار سنگینی دارد.
وی گفت: کودک آزاری غفلت آثار بلند مدت و کوتاه مدت زیادی دارد که از نظر روحی وروانی جسمی و اجتماعی برکودک تاثیر دارد، بسیاری از اختلالات جسمی و روانی مانند افسردگی، پرخاشگری، گوشه گیری و سایر اختلالات ازپیامدهای کودک آزاری است، که در بلندمدت و کوتاه مدت آثار خود را نشان می دهد.
لازم به ذکر است که چند سالی است اورژانس اجتماعی بهزیستی این مساله را پیگیری می‌کند و متولی آن شده است. بر همین اساس، نه فقط کودک آزاری که خشونت‌های خانگی را می‌توانیم به اورژانس اجتماعی گزارش دهیم. شاید فکر کنیم این جزو مسائل خصوصی افراد است و حق نداریم دخالت کنیم یا نیاز به شکایت خاص و وقت‌گیری دارد که ما طبق قانون نمی‌توانیم شاکی باشیم. اما جالب است بدانید اطلاع ندادن کودک آزاری جرم محسوب می‌شود! اگر در همسایگی تان موردی از کودک آزاری اتفاق افتاد نباید بگویید به من ارتباطی ندارد و باید گزارش دهید. برای گزارش کودک آزاری تنها کافی است با شماره تلفن ۱۲۳ تماس بگیرید و مورد را توضیح دهید.

 

 

لینک کوتاه :