روز هجدهم دسامبر به احترام میلیون ها نفر که کشور خود را به امید یافتن زندگی بهتر ترک کرده اند، روز جهانی مهاجرت نام گرفته است. این سفریست که با فلاکت و خطرات برای جسم و روح توأم است. رانده شدگان از سرزمین خود در پی جنگ و فقر راهی آرمان شهرهایی […]
روز هجدهم دسامبر به احترام میلیون ها نفر که کشور خود را به امید یافتن زندگی بهتر ترک کرده اند، روز جهانی مهاجرت نام گرفته است. این سفریست که با فلاکت و خطرات برای جسم و روح توأم است. رانده شدگان از سرزمین خود در پی جنگ و فقر راهی آرمان شهرهایی می شوند که سرانجامش جز آوارگی نیست؛ اتفاقی که این روزها در قالب بحران پناهجویی خودنمایی می کند.
طبق اعلام سازمان جهانی مهاجرت، مشاغلی که مهاجران دارند و درآمدی که به کشور خود می فرستند بخش مهمی از اقتصاد جهانی را تشکیل می دهد. این سازمان به همه کشورها هشدار داد که بحران اقتصادی را بهانه ای برای اتخاذ تدابیری که مهاجرت را محدود می کند، قرار ندهند. به گفته این سازمان، مهاجرین سهم بزرگی در رشد و بهبود اقتصادی دارند، به همین دلیل کشورهای ثروتمند نباید درهای خود را به روی آنها ببندند.
به باور مقامات این سازمان، زمانی که بیکاری رو به افزایش است، احتمالا به نظر منطقی می رسد که مهاجرت را محدود کنند، اما عملا آمار نشان می دهد که این دو با هم رابطه مستقیمی ندارند. مهاجران عمدتا مشاغلی دارند که شهروندان کشورهای صنعتی از انجام آن خودداری می کنند. همچنین به گفته این سازمان با کاهش تولید مثل و افزایش طول عمر در کشورهای ثروتمند ، بسیاری از آنها تا ۵۰ سال آینده با کمبود نیروی کار مواجه خواهند شد.
در عین حال مقدار پولی که مهاجران به کشورهایشان می فرستند برای اقتصاد کشورهای در حال توسعه بسیار مفید است زیرا طبق برآوردهای سازمان جهانی مهاجرت، مجموع این درآمد چندین برابر بیشتر از صندوق کمک های مالی است که برای کمک به توسعه آنها در نظر گرفته شده است. از همه مهمتر آنکه سازمان جهانی مهاجرت هشدار داده است که محدود کردن قوانین مهاجرت، آنها را از این کار باز نمی دارد بلکه آنها را طعمه قاچاقچیان انسان می کند.
نزدیک به ۳۴۰۰ مهاجر و پناهجو در سال ۲۰۱۸ میلادی جان خود را از دست داده اند. در حدود ۲۰۰۰ از این قربانیان مهاجر به امید رسیدن به اروپا، سفر خود را آغاز کرده بودند ولی هرگز به مقصد نرسیدند. بر اساس آمار سازمان ملل نزدیک به ۲۵۸ میلیون مهاجر در سراسر جهان زندگی می کنند که ۳.۴ درصد جمعیت جهان را شامل می‌شوند. سند مهاجرت سازمان ملل که به تازگی به تصویب رسیده است نخستین تلاش جدی برای رسیدن به یک رویکرد جهانی در حل مساله مهاجرت امن است.
مهاجرت خارجی
مهاجرت خارجی بین کشورها صورت می‌گیرد و مهاجران از کشوری به کشور دیگر مهاجرت می‌کنند. برخی مهاجرت‌های خارجی با هدف دستیابی به منابع طبیعی و ثروت و یا دستمزد و رفاه بیشتر انجام می‌پذیرد که به آن مهاجرت اختیاری گفته می‌شود. در این گونه مهاجرت‌ها کشور مبدا دچار مشکلات اقتصادی است. به‌عنوان نمونه مهاجرت اروپاییان به آمریکا، استرالیا، کانادا و آفریقا در قرن نوزدهم یک مهاجرت اختیاری است. مهاجرت کارگران ترکیه به آلمان غربی پس از جنگ جهانی دوم و مهاجرت مردم اتریش، مجارستان و یوگسلاوی به آلمان پس از سال ۱۹۸۹ نیز مهاجرت‌های اختیاری هستند.
پناهندگی
پناهندگی نوعی از مهاجرت خارجی است که عوامل دافعه در مبدا؛ مردم را مجبور به نقل مکان می‌کند. به‌عنوان نمونه، تشکیل دولت اسراییل زمینه ساز پناهندگی بسیاری از فلسطینی‌ها به اردن، مصر، سوریه و لبنان شد. حمله شوروی به افغانستان و جنگ‌های داخلی در آن کشور، باعث پناهندگی افغان‌ها به ایران و پاکستان گردید. خشک‌سالی، قحطی و جنگ‌های داخلی باعث پناهندگی سکنه اتیوپی به کشورهای مجاور شد.
مهاجرت داخلی
مهاجرت داخلی، جابه‌جایی بین نواحی داخلی یک کشور است. این گونه از مهاجرت به دو بخش زیر تقسیم می‌شود:
– مهاجرت روزانه: حرکت روزانه مردم از حومه‌ها و شهرک‌های اطراف به داخل شهرهای بزرگ برای رفتن به محل کار یا استفاده از خدمات داخل شهرها مهاجرت داخلی است که به آن مهاجرت روزانه گفته می‌شود. در این نوع مهاجرت مردم در شب به محل سکونت خود بازمی‌گردند.
– مهاجرت فصلی: حرکت کوچ‌نشینان و جابه‌جایی کارگران از شهرها به روستاها در فصل میوه‌چینی، نوع دیگری از مهاجرت داخلی است.
علل مهاجرت
تئوریهای سنتی مهاجرت بین موارد «عوامل رانده شدن» و عوامل جذب و کشش «تفاوت و تمایز قائل می‌شوند که عوامل راندن و رانده شدن در وهله اول به تحریک و انگیزش افراد برای مهاجرت از کشور مبدا باعث می‌شود. این موارد مانند مهاجرت اقتصادی یا کاری (معمولاً مهاجرت نیروی کار)، تفاوتهایی در میزان و سطح دستمزدها عوامل مهم و تعیین کننده هستند.
افراد فقیر از کشورهای کمتر توسعه یافته یا در حال رشد» می‌توانند» استانداردهای بالای زندگی در کشورهای توسعه یافته بیش از کشور اصلی خود داشته باشند. فرار از فقر و نداری یک عامل سنتی رانده شدن، فراهم وموجود بودن استخدام، شغل به عامل جذب کنندگی و کشش مربوط می‌شود. مهاجران می‌خواهند که مبالغی به افراد خانواده و فامیل خود بفرستند. بلایای طبیعی می‌تواند جریان مهاجرت ناشی از فقر ونداری را شدت بخشد. این نوع از مهاجرت ممکن است در کشور مقصد مهاجرت غیرقانونی باشد.
مهاجرت به کشورهای دیگر بعضی وقتها در شکل کنترات و قرارداد استخدام می‌باشد: کارمندان اتحادیه‌های چند ملیتی، بین‌المللی تشکیلات غیر دولتی و سرویسهای دیپلماتیک می‌توانند در مناطق و کشورهای فرادریایی کار کنند. آنها اغلب به‌عنوان «افراد مقیم خارج» ملاحظه می‌شوند و شرایط آنها برای استخدام همانند یا بهتر از افراد بومی است که در کشور میزبان برای کار (برای کار مشابه) درخواست می‌کنند.
برای بعضی از مهاجران، آموزش یک عامل جذب و کشش اولیه است. مهاجران بازنشسته از کشورهای ثروتمند به کشورهای با هزینه‌های پایین با آب وهوای بهتر ومناسب تر، نیز نوع جدیدی از مهاجرت بین‌المللی است. عوامل راندن غیر اقتصادی شامل تعقیب (مسائل مذهبی یا موارد دیگر)، گاهی سوء استفاده، زورگویی و ارعاب، تصفیه نژادی و حتی قتل‌عام بخاطر افراطگرایی و رادیکالیسم و در خطر بودن افراد غیر نظامی در حین جنگ، حرکتهای سیاسی که به‌طور سنتی هجوم پناهندگان رابرای فرار از دیکتاتوریسم برای مثال می‌باشند.
