حامی کوماهی دکتر مسعود نامجو، روانپزشک و متخصص اعصاب و روان، قرار گفت و‌گوی من با آقای دکتر از آنجایی رقم خورد که وقتی وارد پیج اینستاگرام دکتر شدم با موضوعی جالبی روبرو شدم که دغدغه بسیاری از ما ایرانی‌ها است و آن ترویج این جمله کلیشه ای است که داروی اعصاب نخورید چرا که […]

حامی کوماهی
دکتر مسعود نامجو، روانپزشک و متخصص اعصاب و روان، قرار گفت و‌گوی من با آقای دکتر از آنجایی رقم خورد که وقتی وارد پیج اینستاگرام دکتر شدم با موضوعی جالبی روبرو شدم که دغدغه بسیاری از ما ایرانی‌ها است و آن ترویج این جمله کلیشه ای است که داروی اعصاب نخورید چرا که خواب آور و برای بدن مضر است. جمله ای که بارها شنیده ایم و بارها هم به آن عمل کرده ایم اما هیچ وقت نظر یک متخصص اعصاب و روان را در مورد این جمله کلیشه ای جویا نشده ایم که به راستی چرا نباید داروهای اعصاب خورده شود. سوالات دیگری هم در راستای همین تخصص از دکتر جویا شدیم که با دقت دنبال کنید:

 

آیا دکتر صحبت‌های زیادی در خانواده‌ها در مورد داروهای اعصاب و عوارض ان مطرح است و این صحبت بارها بین خانواده‌ها رد وبدل شده است. نظر شما به عنوان یک متخصص اعصاب و روان در این مورد چیست؟
متاسفانه مبحثی که خیلی بین مردم جامعه رواج یافته است این است که داروهای اعصاب یا خیلی پرعارضه و یا خیلی اعتیادآور هستند من به عنوان یک متخصص اعصاب و روان این جمله را زمانی تایید می‌کنم که این نقل و قول‌ها برای حدود زمانی ۴۰ سال پیش بوده است و بیماران در کنار درمان ناچار بودند که عوارض این داروها را هم تحمل کنند در حالی که امروزه علم روانپزشکی یک علم پویا و جوان و دارای تحقیقات به روز در این زمینه است و دیگر داروهای اعصاب و روان مثل سابق پرعارضه و اعتیادآور نیست بلکه این داروها با عوارض و پیامدهای کمتر در بازار تولید می‌شوند.
یعنی استانداردهای تولید یک دارو در بازار رعایت می‌شود؟
استانداردهایی که برای تولید یک داروی اعصاب و روان وارد بازار می‌شود بسیار حساب شده و سختگیرانه از سوی سازمان مرتبط با مجوز دادن برای یک داروی اعصاب و روان است و اینگونه نیست که یک دارو چه ایرانی و چه خارجی بخواهد بدون آزمایش‌های سختگیرانه و استانداردهای لازم وارد عرصه تولید شوند و از این بابت بیماران اعصاب و روان خیالشان راحت باشد.
ولی خب سوال خیلی از مردم از شما این است که خیلی‌ها داروی اعصاب و روان می‌خورند و دچار عوارض ناشی از آن هم می‌شوند. درسته؟
هر دارویی که در کنار اثرات درمانی، دارای عوارض احتمالی نیز هست و هیچ داروی موثری وجود ندارد که فاقد عارضه احتمالی باشد. شما وقتی یک دارو برای معده دردتان می‌خورید عارضه دارد اما در جواب سوالتان باید بگویم که مردم خیالشان از بابت اینکه این داروها خطرناک است راحت باشد چرا که قبلا مورد آزمایش حیوانی قرار گرفته اند. اما بحث مهم ما عارضه نیست بلکه عدم آگاهی مردم و حرکت اشتباه برخی‌ها برای خرید داروهای اعصاب است.
توضیح بیشتری می‌دهید؟
به عنوان مثال طرف خوابش نمی‌برد یا سردرگم است با دوستش مطرح میکند و به او در نهایت پیشنهاد می‌شود که از داروخانه قرص آلپرازولام بخرد تاخوابش درست شود اما من به عنوان متخصص اعصاب و روان تاکید می‌کنم که درست است که داروی آلپرازولام خیلی زود فرد را آرام می‌کند اما نقش موقت و یک تسکین دهنده است و فرد با علائم گیجی، خواب آلودگی، وابستگی و اعتیاد و تشدید بیماری زمینه ای مواجه می‌سازد و همین اقدام جواب سوال بالای شما خبرنگار عزیز است که مردم تصور می‌کنند داروهای اعصاب و روان اعتیاد آور و موقتی و پرعارضه است در حالی که همین افراد نمی‌آیند برای مشکل خود به متخصص اعصاب و روان مراجعه کنند و همین خودسرانه اقدام کردن چنین شایعه ای را به وجود آورده است.
و این خود فرد است که با این اقدام خودسرانه متضرر می‌شود .همینطور است؟
نه تنها فرد بلکه جامعه متضرر می‌شوند و همین است که متاسفانه کشور ما در رتبه بندی سطح سواد سلامت روان در دنیا رتبه ۱۱۰ را دارد و این آمار خوبی برای کشور ما با این تمدن و فرهنگ نیست.
با توجه به صحبت‌های قبل شما داروی آلپرازولام دارویی با عارضه زیاد است پس نباید مصرف کرد؟
اگر قرار باشد چنین دارویی مصرف شود باید تحت نظر متخصص اعصاب و روان و با توجه به وضعیت چک شده بیمار تجویز شود.
راهکار چیست؟
مهمترین راهکار آگاهی دادن درست به مردم توسط رسانه‌های جمعی است. خیلی از اختلالات روانی توسط تجویز از سوی روانپزشک درمان می‌شود و برخی‌ها هم درمان دراز مدت را می‌طلبد بنابراین کسانی که احساس می‌کنند نباید به روانپزشک مراجعه شود و یا داروهای اعصاب و روان خطرناک است بسیار در معرض اشتباه هستند از آن جهت که نه تنها درمان نمی‌شوند بلکه بیماری آن‌ها پیش رونده و حالت جهشی پیدا می‌کند که به نفع هیچکحس نیست.
شایع ترین اختلال روانی در جامعه ما چیست؟
افسردگی و اضطراب شایع ترین هستند.
آن وقت داروی اعصاب کم عارضه برای این دو بیماری هست که فرد با اطمینان خاطر درمان شود؟
بله خوشبختانه وجود دارد و اثرات داروها هم اثبات شده است و اگر عوارضی هم باشد خیلی احتمالی است اما باید حتما یک متخصص اعصاب و روان تجویز کرده باشد.
آقای دکتر کدام یک از داروهای اعصاب و روان را نباید مردم به هیچ وجه ممکن خودسرانه اقدام به خرید از داروخانه‌ها کننند؟
سوال بسیار خوبی است. بطور کلی داروهای اعصاب نباید بطور خودسرانه مصرف شوند. علی‌الخصوص داروهای خواب آور مثل آلپرازولام‌، کلونازپام، لورازپام، دیازپام، زولپیدم و …. این داروها فقط با تجویز متخصص اعصاب و روان قابل استفاده است.
در کنار دارو درمانی، متاسفانه هنوز فرهنگ رفتن به مطب یک روانپزشک تابو محسوب می‌شود. کی قرار است این فرهنگ تصحیح شود؟ و دیگر آنکه مشاوره چقدر از سوی یک روانپزشک تاثیر گزار است؟
بله متاسفانه همان جمله کلیشه ای که دیوانه‌ها به روانپزشک مراجعه می‌کنند اگر چه تا حدی اصلاح و فرهنگسازی شده است اما همچنان به قول شما این تابو و ممانعت وجود دارد و بیشترین ضربه را خود فرد بیمار متحمل می‌شود چرا که مشکلات اعصاب و روان ریشه بسیاری از بیماری‌ها است و اگر مشکل فرد ریشه یابی و درمان نشود خدای ناکرده شاهد تشدید بیماری یا ازدیاد علائم جسمانی خواهد بود. در پاسخ به سوال دیگر شما باید بگویم که برخی بیماری‌های اعصاب ممکن است در مراحل ابتدایی نیازمند دارودرمانی طولانی نباشد و با تشخیص متخصص اعصاب و روان با درمان‌های دارویی کوتاه‌مدت یا درمان‌های غیردارویی برطرف شود اما متاسفانه آنقدر افراد به درمان به موقع بیماری‌های روانپزشکی خودشان کم‌توجهی می‌کنند که به همین خاطر معمولا اینگونه است که زمانی به ما مراجعه می‌کنند که بیماری شدید و مزمن است.
خیلی بد است که به طور مثال یک خانمی در صورت خود احساس چروکی و جوش دارد و سریعا برای درمان با بوتاکس و کارهای دیگر اقدام می‌کند اما برای فلان مشکل اعصاب خود پی‌گیر نیست و به قول شما زمانی مراجعه می‌کند که مجبور است دوره درمانی طولانی‌تری را طی کند. توصیه شما چیست؟
متاسفانه همین است و برای من خیلی جای تعجب دارد که فرد وقتی دچار درد معده می‌شود و اتفاقا این درد ناشی از مشکلات عصبی فرد است با خوردن یک داروی معده موقتا رفع می‌نماید در حالی که مشکل این فرد از اعصاب و روان است و باید توسط متخصص اعصاب و روان بررسی شود و این برای خیلی از بیماری‌ها متصور است که ریشه در اعصاب و روان دارد.
سوال بسیار مهم اینکه از کجا بفهمیم که حالمان خوب است و از یک سلامت روحی برخوردار هستیم؟
خب مشخص است علائمی همچون احساس تنش و ناآرامی، تپش قلب، تعریق، گرگرفتگی، بی حوصله شدن، بدخوابی، کم تحمل بودن، غمگین شدن بیش از حد، تغییر در اشتها، بی انگیزی و فکر کردن به مرگ و ناامیدی، دردهای مزمنی که علت آن تشخیص داده نمی‌شود، و… از جمله شایع‌ترین علائمی است که نشان می‌دهد فرد باید به متخصص اعصاب و روان مراجعه کند.
این علائم در بسیاری از افراد وجود دارد همه باید مراجعه کنند؟
بله و این علائم از نشانه‌های اختلالات روانی است و باید درمان شود.
جمله معروفی که هر دردی از اعصاب است.درسته؟
بسیاری از بیماری‌ها ریشه در اعصاب و روان یک فرد دارد اما جالب است که مردم کمتر به متخصص اعصاب و روان مراجعه می‌کنند. طرف درد قفسه سینه دارد و این ممکن است از اعصاب فرد باشد اما هیچ وقت پا به مطب روانپزشک نگذاشته است، فردی دچار درد معده است اما همیشه برای متخصص گوارش وقت گرفته است. فردی شب‌ها خواب ندارد به پزشک عمومی مراجعه می‌کند. خانمی مدام کهیر و جوش می‌زند شاید منشا آن عصبی باشد اما سر از متخصص پوست در می‌آورد یک آقایی مشکل کمر درد دارد و مکررا به متخصصین ارتوپدی مراجعه می‌کند و چه بسا درد این آقا از اعصاب باشد و بسیاری از موارد دیگر که منشا عصبی دارند. اضطراب و افسردگی در بروز بیماری‌های قلبی، فشار خون، دیابت، علائم گوارشی و حتی انواع سرطان نقش جدی دارند و یک آمار وحشتناک اینکه ۵۰ درصد از افرادی که دچار افسردگی هستند به پزشکی غیر از متخصص اعصاب و روان مراجعه می‌کنند و این بسیار آمار فجیعی است.
عده زیادی برای درمان بیماری اعصاب و روان خود به روانشناس مراجعه می‌کنند. آیا این اقدام درست است؟
اگر یک روانشناس متعهد باشد اگر نیاز ببیند یک فرد نیاز به دارو دارد باید به متخصص اعصاب و روان ارجاع بدهد که نمی‌توانم در این مورد صحبت کنم چرا که شاید کمتر روانشناسانی پیدا شوند که این کار را کنند.حالا از این قضیه عبور کنم جالب این است که فردی که متوجه می‌شود مشکل وی از اعصاب است به متخصص مغز و اعصاب مراجعه می‌کند در حالی که متخصص مغز و اعصاب بیماری‌های ساختاری مغز و اعصاب مثل سکته‌، ام اس، فلج، صرع وغیره را رسیدگی و درمان می‌کند در حالی که مشکلاتی مانند اضطراب و افسردگی و وسواس و دردهای با منشا عصبی و … باید توسط متخصص اعصاب و روان برطرف و درمان شود.
آیا هر علامتی به معنی اختلال روانی است؟
اختلال روانی دامنه وسیع تری را در بر دارد که البته ممکن است از یک اضطراب موقعیتی ساده تا علائم فراگیرتر و جدی‌تر باشد. مثلا اگر شما از سفر هوایی بترسید و این مساله روی زندگی یا شغل شما اثر بگذارد یعنی فرد به مداخلات درمانی نیاز دارد.
از کجا بفهمیم که اختلال خواب داریم؟
اختلال خواب زمانی اتفاق می‌افتد که فرد از یک کیفیت و استاندارد تعریف شده برای خواب خوب بهره مند نباشد. خوابی که حدود هشت ساعت شبانه است و صبح فرد بسیار باانرژی و سرحال است و احساس گیجی و کسلی و خواب آلودگی ندارد و این در حالی است که در شروع خواب هم مشکل نداشته باشد. سوال شما را اینگونه جواب بدهم که بی خوابی معمولا علامت یک بیماری در اعصاب و روان است که باید توسط متخصص بررسی و درمان شود و تنها راه علاج، درمان اختلالی‌ست که باعث مشکل در خواب شده و توصیه جدی من این است که افراد به هیچ وجه خودسرانه داروی خواب آور مصرف نکنند و این بسیار شایع شده است و عوارض بسیار شدیدی را به همراه دارد.
خیلی‌ها را می‌شناسم که دارو را مثل نق و نبات می‌خورند تا خواب خوبی داشته بشاند.توصیه شما چیست؟
مسلما این کار کاملا اشتباه است. چون از درمان عامل اصلی مشکل خواب غافل می‌شود و آن اختلال مزمن و شدید می‌گردد و مشکلات جسمانی و روانی پیچیده‌ای را به بار خواهد آورد و از سوی دیگر وابستگی، اختلال در حافظه، تشدید اضطراب و افسردگی و فقدان کیفیت لازم در خواب از سایر پیامدهای این نوع خوددرمانی است.
حرف آخر؟
امیدوارم مردم بیشتر به سلامت روانشان اهمیت بدهند و اصلا نگران عوارض داروهای اعصاب و روان نباشند و اگر دچار ابهام یا سوالی هستند پاسخ آن را تنها از فرد متخصص جویا شوند.

لینک کوتاه :