رضا شریعتی، روزنامه‌نگار يکي از طرح هاي بحث برانگيزي که مطالعات آن از سال هاي گذشته کليد خورد، طرح انتقال آب از درياي مازندران به استان سمنان است. اين طرح در سال ۸۸ به تصويب رسيد و مطالعات نخست آن در سال ۹۱ و دولت دهم آغاز شد. اما از همان ابتدا به دلایل آن […]
رضا شریعتی، روزنامه‌نگار
يکي از طرح هاي بحث برانگيزي که مطالعات آن از سال هاي گذشته کليد خورد، طرح انتقال آب از درياي مازندران به استان سمنان است. اين طرح در سال ۸۸ به تصويب رسيد و مطالعات نخست آن در سال ۹۱ و دولت دهم آغاز شد.
اما از همان ابتدا به دلایل آن که انتقال و تصفیه آب دریای خزر به استان سمنان هزینه زیادی را برای کشور در بر دارد هزینه آن طبق اظهارات وزیر نیرو در دولت دهم تا ۷ میلیارد دلار برآورد شده بود)، هم چنین اثرات زیست محیطی دخل و تصرف در طبیعت، افزایش آلاینده ها، پیشروی کویر به دلیل بر جا ماندن املاح نمک، نابودی محیط زیست در اثر مراحل این انتقال، نابودی حیات آبزیان دریای خزر، آلاینده های حاصل از شیرین شدن آب و واکنش های شیمیایی در صورت اجرای طرح، حرکت ریزگرد ها وغبارهای حاصل از انتقال آب و کویری شدن منطقه و… دوستداران محیط زیست به اجرای این طرح واکنش نشان دادند.
با اعتراض شدید فعالان محیط زیستی، صاحب نظران و جامعه خبری با توجه به طرح های اجرا شده که منجر به خشک شدن دریاچه ارومیه و نابودی آبزیان شد، دولت دهم نتوانست این طرح را اجرا کند. این طرح سر انجام در تاریخ ۷ دی ماه ۹۵ در مجلس رای نیاورد اما ۳۰ دی ۹۶ خبر رسید که عیسی کلانتری -معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان محیط زیست- با صدور مجوز از انتقال آب حمایت کرده است. ادعایی که در تاریخ ۲۳ مهر ۹۷ با انتشار مطلبی به نقل از وزیر نیرو در همشهری سمنان بار دیگر مورد توجه قرار گرفت و رئیس جمهور روحانی در سفر به سمنان عملا این مساله را تائید کرد.
گران‌تر از پپسی
پروفسورعلی یخکشی، -پدر علم محیط زیست ایران- در این باره می‌گوید: بردن آب دریاچه مازندران به سمنان از نظر فنی قابل‌اجراست ولی باید دید صرفه‌اقتصادی دارد یا نه؟
وی معتقد است که براساس محاسبات انجام داده شده توسط خودش قیمت یک لیتر آب شیرین‌شده در این روش از قیمت کوکاکولا و پپسی نیز گران‌تر تمام خواهد شد. بنابراین شیرین‌کردن آب دریاچه کاسپین اقتصادی نخواهد بود. وی تاکید دارد که اجرای این طرح موجب تغییر اکوسیستم و آلودگی زیست‌محیطی منطقه خواهد شد. زیرا شیرین‌کردن آب و گرفتن نمک‌ها پسماندی دارد که این پسماند به مرور منطقه را آلوده خواهد کرد. او می‌گوید: «دولت اگر اعتبار چنین طرحی را دارد چرا کارهای مهمتری نمی‌کند؟!»
پروفسور یخکشی معتقد است در این موضوع منافع افرادی در جریان است که منافع ملی را نمی‌بینند و می‌گوید: دریاچه‌ی مازندران آبی لب شور دارد که مانند آب دریاهای جهان شور نیست و دخل و تصرف در اکوسیستم آن یعنی مرگ هزارنه گونه ماهی.
فاجعه در راه است
برنده جایزه پژوهشی هومبولت آلمان با اشاره به اینکه سدسازی در دنیا منسوخ شده است و منابع آبی را تهدید می‌کند، اظهار کرد: آنها به شبکه فاضلاب شهری، تصفیه و مدیریت آب روی آوردند، اما ما در مدیریت آب در بخش‌های مختلف نظیر بخش کشاورزی و سایر بخش‌ها دچار مشکل هستیم.
قبادیان با بیان اینکه ما در کارون سد گُتوَند عُلیا را ساختیم که نتایج امروزش آب شور است، گفت: سدسازی در کشور در زمان مرحوم رفسنجانی شدت گرفت اما در نظر نگرفتیم رودها جریان اکوسیستمی دارند که نباید قطع شوند. ما با سدسازی غیر اصولی جریان را قطع کردیم .
عضو انجمن نخبگان علمی آلمان با تاکید بر اینکه خط راس و خط قعر تعادل طبیعی رودها باید حفظ شود اما ما قطع شان کردیم، تصریح کرد: جابجایی آب فاجعه است و اگر قرار بر این اتفاق است نباید این کار از طریق دریاچه خزر اتفاق بیفتد بلکه دریای عمان به دلیل ارتباط با اقیانوس هند گزینه مناسب‌تری است.
قبادیان با تاکید بر اینکه دریاچه مازندران توان اجرای طرح انتقال آب را ندارد، گفت: این دریاچه برخلاف خلیج فارس و دریای عمان که دو بار رفت و آمد آب دارند بسته است و در صورت اجرای طرح خزر سرنوشتی مانند دریاچه ارومیه خواهد داشت. عضو هیأت علمی دانشگاه وین اتریش ادامه می‌دهد: دریاچه خزر توان انتقال آب و استخراج نفت را ندارد، چون بیلان آبی خزر منفی و در ناپایداری است. در استخراج نفت باید بیلان آبی و مسائل زیستی مورد توجه قرار گیرد.
در این رابطه نمایندگان مازندران عبدالله رضیان، نماینده مردم قائم‌شهر، سوادکوه و سوادکوه شمالی در مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با جمله با بیان اینکه اجازه این کار را به روحانی نمی‌دهیم، افزود: گمان نمی‌کنم عمر دولت روحانی بی این طرح قد دهد.
نماینده دیگر مازندران محمد دامادی هم که عضو کمیسیون عمران است گفت در این خصوص در مجلس نطقی انجام خواهد شد. یوسف‌نژاد دبیر هیئت رئیسه مجلس خواستار توضیح دولت به نمایندگان شد و نیاز آذر هم به برگزاری جلسه فوق العاده در این خصوص تاکید کرد. سخنان رئیس جمهور علیرغم پیامدهایی است که کارشناسان بارها آن را توضیح دادند. سایر مسئولان و نمایندگان مازندران هم میگویند مخالفیم ولی دولت اصرار به اجرای طرح دارد. روزنامه جمله در شمارههای آتی با پرونده ویژهای به این موضوع خواهد پرداخت.
