زمانی که شارلوت کوردی، قاتل ژان پل مارا، یکی از چهره‌های سرشناس انقلاب فرانسه در سال ۱۷۹۳ گردن زده شد مردی از میان حضار سر قطع شده او را برداشت و از سر خشم به گونه‌های او کشیده زد. به گفته حاضران در میدان اعدام چهره شارلوت برافروخته شد و در چشم‌هایش خشم موج زد. […]
زمانی که شارلوت کوردی، قاتل ژان پل مارا، یکی از چهره‌های سرشناس انقلاب فرانسه در سال ۱۷۹۳ گردن زده شد مردی از میان حضار سر قطع شده او را برداشت و از سر خشم به گونه‌های او کشیده زد. به گفته حاضران در میدان اعدام چهره شارلوت برافروخته شد و در چشم‌هایش خشم موج زد.
مساله ادامه یافتن حیات پس از قطع سر و یا پیوند مجدد سر به پیکر یکی از مباحث جنجالی تاریخ علم پزشکی است. تحقیقات علمی نشان می‌دهد که مغز انسان حدود یک پنجم اکسیژن بدن را مصرف می‌کند. هنگامی که رگ‌های خونی که اکسیژن را به مغز می‌رسانند قطع شوند، اکسیژن کافی به جمجمه نمی رسد و ظرف چند ثانیه مغز می‌میرد. از سوی دیگر با قطع شدن سر، فرمان‌های حیاتی به دیگر اعضای بدن صادر نشده و آنها نیز طرف مدت کوتاهی می‌میرند. حرکاتی که پس از جدا شدن سر از بدن در صورت و دیگر اعضای بدن مشاهده می‌شود تنها واکنش‌های سلول‌های عصبی است که فعالیت پیامرسانهای عصبی در آنها برای مدت بسیاری کوتاهی همچنان فعال است. نکته دیگر در مورد افرادی است که تجربه نزدیک به مرگ دارند. به عنوان مثال کسانی که دچار حمله قلبی شده و قلب آنها از حرکت ایستاده از اتفاقات اطراف خود باخبرند. در این حالت مغز همچنان زنده است و اتفاقات اطراف را ثبت می‌کند. مطالعات نشان می‌دهند که مغز گاهی تا ۳۰ دقیقه پس از توقف ضربان قلب زنده است و فعالیت آن همچنان ادامه می‌یابد. این مساله ممکن است در مورد حیواناتی که سیستم عصبی ساده‌تری نسبت به انسان دارد متفاوت باشد. مایک، خروس بی‌سر یکی از استثنائی‌ترین موجوداتی است که در تاریخ ثبت شده است. این حیوان ۱۸ ماه پس از بریده شدن سرش، همچنان به زندگی خود ادامه داد. دلیل زنده ماندن مایک آن بود که بخش‌هایی از مغز و گوش او به طور کامل قطع نشده بود.
به گزارش یورونیوز، دانشمندان هلندی در سال ۲۰۱۱ با استفاده از دستگاه الکتروکاردیوگراف (نوار مغزی) فعالیت مغز موش‌ها را قبل و بعد از جدا کردن سر آنها اندازه گرفتند. آنها دریافتند که فرکانس‌های مربوط به هوشیاری حدود ۴ ثانیه پس از قطع شدن سر ادامه می‌یابد. تحقیقات مشابهی که بر روی حیوانات با سیستم‌های عصبی ساده‌تر صورت گرفته نشان می‌دهد که صدور فرکانس‌های حیاتی از مغز آنها ممکن است برای مدت طولانی‌تری پس از قطع سر ادامه یابد. دکتر سرجیو کاناورو، جراح مغز و اعصاب اهل ایتالیا در سال ۲۰۱۵ ادعا کرد که پیوند سر جدا شده به بدن امکان‌پذیر است. این ادعا توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرد اما از سوی بسیاری از دانشمندان و جراحان علوم مغز و اعصاب رد شد.
کار دنیا در این روزها!
صادق صبور
چند روز پیش، دوستان قدیمی، رفقای دوران دانشکده، دو سه تایی که هنوز هستند و گاه و بی گاه فرصت دیدارشان دست می دهد، دور هم جمع شده بودیم و از هر دری سخن به میان آمد و بحث به سوی اوضاع درهم جهان و بحران خطرناک در خاورمیانه کشیده شد. یکی از دوستان بر این باور بود که بر سر هم کوبیدن و روی هم دست بلند کردن و اسلحه کشیدن، دلیل عمده اش به توسعه طلبی و خودخواهی آدم ها و کم شدن و حتی گم شدن حس و حال آشنایی و دوستی و در یک کلام به عدم احترام به حق و حقوق دیگران برمی گردد. در این میان، یکی از دوستان به موضوعی در ارتباط با اختلاف دیرپای هند و پاکستان این گونه اشاره کرد: ” سال های قبل در کشمیر وقتی که نمایندگان سازمان ملل می خواستند از رودخانه ای که بخش هندو را از مسلمانان جدا می کند، بگذرند، چند نفر از مسلمانان به عادت مرسوم به پیشواز آمده بودند، در دست یکی از آن ها یک آتش گردان بود که می خواستند اسپند دود کنند که به مهمانان چشم زخمی نرسد. در این میان، اما نگهبان هندی بی خبر از چنین رسمی، به خیال اینکه نکند نیت سوء قصدی در کار باشد، تیراندازی می کند و تعدادی کشته به بار می آورد…” روایت دوستم از این ماجرا، یعنی دشواری آدم ها از دریافت حس و فهم آشنایی از یکدیگر را در رابطه روزمره را به راحتی می توان دید و تجربه کرد.
٭ ٭ ٭
پس از خداحافظی از دوستانم، در این فکر بودم که کار دنیا این روزها از مرز این تجربه انسانی گذشته و جنگ بر سر تقسیم منافع، جایی برای حس و فهم آشنایی باقی نگذاشته است!
