شهلا منصوریه دبیر گروه اجتماعی کمی عجیب به نظرمان می رسد، اما برخی کشورها، پروازهای هوایی یا خارج شدن قطار از ریل را گرمای هوا اعلام می کنند. گرمای هوا در بسیاری از کشورها خسارت جانی هم داشته است. هر چند کشور ما این شرایط را تجربه نکرده اما گرمای بالای ۴۵ درجه، دمایی است […]
شهلا منصوریه
دبیر گروه اجتماعی
کمی عجیب به نظرمان می رسد، اما برخی کشورها، پروازهای هوایی یا خارج شدن قطار از ریل را گرمای هوا اعلام می کنند. گرمای هوا در بسیاری از کشورها خسارت جانی هم داشته است. هر چند کشور ما این شرایط را تجربه نکرده اما گرمای بالای ۴۵ درجه، دمایی است که برخی از استان ها آن را تجربه می کنند و باید اعتراف کرد که تحمل آن بسیار طاقت فرساست. بنابراین برای گرمازدگی باید اطلاعات کافی داشت. گرمازدگی موقعیتی حاد و تهدید کننده است که سیستم تنظیم کننده دمای بدن، به دلیل قرار گرفتن طولانی مدت در برابر هوای گرم یا تولید بیش از حد گرما در بدن یا وجود هر دو مورد از کار می افتد. در گرمازدگی بدن نمی تواند گرمای اضافی خود را دفع کند، در نتیجه دمای بدن خیلی افزایش می یابد که می تواند اندام های اصلی را تخریب کند.
با فرارسیدن فصل تابستان و گرم شدن هوا، دو عامل فعالیت بدنی شدید و طولانی مدت در هوای آزاد و آب و هوای گرم و خشک باعث گرمازدگی می‌شود. در این حالت بدن فردی که در معرض گرمای زیاد قرار گرفته دچار کم آبی شده و غلظت خون وی افزایش می‌یابد. این عارضه سبب کندی جریان خون و ایجاد اختلال در عملکرد ارگان‌های مختلف بدن می‌شود. یکی از جدی‌ترین بیماری‌هایی که هر سال با آغاز فصل گرما شیوع می‌یابد، گرمازدگی و آفتاب‌سوختگی است که در بعضی از مواقع مرگبار خواهد بود.
به اعتقاد کارشناسان، در شرایط عادی، سازوکارهای کنترل طبیعی به تنظیم حرارت بدن کمک می‌کند. منافذ پوست موجب دفع مازاد حرارت بدن می‌شوند و تعریق پوستی، سبب خنک شدن بدن می‌شود؛ اما چنانچه فرد مدت طولانی در معرض حرارت بالاتر قرار گیرد سازوکار کنترل طبیعی بدن توان مقابله با این وضع را نخواهد داشت یعنی قادر به کنترل حرارت شدید تحمیل شده نیست و در نتیجه فرد دچار گرمازدگی می‌شود.
متخصصان اعتقاد دارند که آفتاب‌سوختگی، میزان گلبول سفید خون را کاهش می‌دهد؛ زیرا گلبول‌های سفید که در مویرگ‌ها قرار دارند توسط اشعه ماوراءبنفش موجود در نور خورشید از بین می‌روند.
به گفته یک متخصص طب اورژانس بدن ما به طور طبيعي داراي سيستم تنظيم دماست. اما شرايطي مانند گرماي زياد سيستم تنظيم دما را با مشکلاتي رو به رو مي کند. زماني که آب بدن کاهش مي يابد و تعريق که وظيفه خنک کردن و دفع حرارت را به عهده دارد، خشک مي شود، گرمازدگي بروز مي کند. بخصوص شيرخواران و افراد مسن در شرايطي که هوا گرم است، نمي توانند سيستم تعريق مناسبي داشته باشند و زودتر درگير مي شوند. دکتر مجتبي چهار دولي ادامه داد: جوانان يا افرادي که به واسطه شغل شان مجبورند، ساعات زيادي را در هواي گرم، ورزش يا کار کنند و کساني که بيماري هاي زمينه اي دارند بيش از پيش در خطر گرمازدگي قرار دارند.
گرمازدگی
گرمی هوا احتمال ابتلا به بیماری‌هایی که با گرما مرتبط هستند را افزایش می‌دهد؛ یکی از شایع‌ترین این بیماری‌ها گرمازدگی است که سه مرحله دارد و می‌تواند فرد را تا سر حد مرگ هم ببرد. به اعتقاد دکتر غلامرضا معصومی گرمازدگی از جمله حوادثی است که کاملا قابل پیشگیری است این متخصص طب اورژانس اظهارکرد: در صورت بی‌توجهی به علایم گرمازدگی و عدم درمان آن، فرد ممکن است به سمت مرگ سوق پیدا کند. وی با اشاره به اینکه گرمازدگی بر اساس علایم، نشانه‌ها و نحوه درمان به سه دسته تقسیم می‌شود، گفت: این سه دسته عبارتند از گرفتگی عضلات ناشی از گرما، خستگی ناشی از گرما و سکته گرمایی. باید توجه کرد که این تقسیم‌بندی عملا سیر علایم و مشکلات ناشی از گرمازدگی را نشان می‌دهد که در صورت عدم درمان از هر مرحله به مرحله بعد ادامه می‌یابد.
عوامل موثر در شروع گرمازدگی را بشناسیم
معصومی با بیان اینکه اگر به عوامل گرمازدگی توجه و آنها را کنترل کنیم، از گرمازدگی و پیشرفت کردن آنها جلوگیری می‌شود، اظهارکرد: این عوامل شامل مواردی می‌شوند که باعث بالا رفتن دما و از دست رفتن آب بدن می‌شوند. باید توجه کرد که کودکان به خصوص در سنین زیر چهار سال و سالخوردگان به‌ویژه افراد بالای ۶۵ سال در معرض گرمازدگی قرار دارند.
این متخصص طب اورژانس تاکید کرد: قرار گرفتن کودکان در محیط‌های گرم مانند داخل ماشین، پوشیدن لباس‌های تیره در فصل گرم، مصرف نکردن مایعات به میزان لازم در گرما، وارد شدن ناگهانی در محیط گرمی که بدن فرد هنوز به آن عادت نکرده است، قرار گرفتن در زیر آفتاب، قرار گرفتن در محیط گرم با رطوبت بالا، عواملی که باعث از دست رفتن آب بدن می‌شوند مانند مصرف قرص‌های ادرار آور و الکل و چاقی از جمله عوامل بروز گرمازدگی محسوب می‌شوند.
توصيه‌هايي براي پيشگيري از گرما زدگي
ـ خانه‌هاي خود را خنك نگه داريد. در طول روز پنجره‌ها را ببنديد و در صورت تابش آفتاب به داخل منزل كركره‌ها را پايين بكشيد.
ـ در شب، هنگامي كه درجه حرارت محيط بيرون كاهش مي‌يابد پنجره‌ها را باز كنيد، اگر در محل زندگي شما دستگاه تهويه هوا روشن است، درها و پنجره‌ها را ببنديد.
ـ خود را دور از گرما نگه‌داريد. در خنك‌ترين اتاق خانه (بخصوص به هنگام شب) اقامت كنيد. اگر برايتان مقدور نيست كه خانه خود را خنك نگه داريد ۲ ساعت در روز را در يك محيط خنك سپري كنيد.
ـ بدن را خنك نگه داريد و به آن، آبرساني كنيد. دوش يا حمام آب سرد بگيريد. به‌جاي حمام يا دوش آب سرد مي‌توانيد از كيسه آب سرد يا حوله يا اسفنج حاوي آب سرد و نيز شستشوي پاها استفاده كنيد.
ـ به ديگران كمك كنيد. اگر فردي را مي‌شناسيد كه در خطر گرمازدگي قراردارد، به او كمك و حمايتش كنيد. بايد از افراد سالمند و بيماراني كه تنها زندگي مي‌كنند، حداقل روزانه يكبار عيادت كرد.
