صبح پنجشنبه هفته گذشته خبری حاکی از اینکه یک نفتکش با ۲ میلیون بشکه نفت ایران در منطقه جبل الطارق توسط انگلستان توقیف شده، منتشر شد. بررسی‌های بعدی نشان داد که مالکیت این نفتکش متعلق به یک شرکت روسی بوده است. به دنبال توقیف این نفتکش عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران از احضار سفیر […]
صبح پنجشنبه هفته گذشته خبری حاکی از اینکه یک نفتکش با ۲ میلیون بشکه نفت ایران در منطقه جبل الطارق توسط انگلستان توقیف شده، منتشر شد. بررسی‌های بعدی نشان داد که مالکیت این نفتکش متعلق به یک شرکت روسی بوده است.
به دنبال توقیف این نفتکش عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران از احضار سفیر بریتانیا در تهران به وزارت خارجه خبر داد و در توییتی نوشت: «در پی توقیف غیرقانونی یک نفتکش ایرانی در تنگه جبل الطارق توسط نیروی دریایی انگلستان، سفیر این کشور در تهران هم اکنون به وزارت امور خارجه احضار شد.»
وزارت خارجه بریتانیا هم احضار سفیر خود در تهران را تایید کرد. در جریان این احضار رئیس اداره سوم غرب اروپا با غیرقابل قبول دانستن این اقدام و اینکه حسب اطلاعات موجود توقیف این نفتکش به درخواست آمریکا صورت گرفته است، خواستار رهاسازی سریع نفتکش مزبور شد.
او با اشاره به حرکت این نفتکش در آبراه‌های بین‌المللی، اقدام نیروی دریایی انگلیس را معادل با راهزنی دریایی دانسته و گفت آن کشور حق ندارد تحریم های یکجانبه خود یا اتحادیه اروپا را به صورت فراسرزمینی علیه کشورهای دیگر اعمال نماید. این همان سیاست زورمدارانه آمریکا است که کشورهای اروپایی همواره نسبت به آن معترض بوده اند.
در این دیدار مدارک و مستندات مربوط به این نفتکش و محموله آن که حکایت از حرکت کاملا قانونی نفتکش دارد در اختیار سفیر انگلیس قرار گرفته و تاکید شد که جمهوری اسلامی ایران از تمامی ظرفیت‌های سیاسی و قانونی خود برای رهاسازی این کشتی و استیفای حقوق خود استفاده خواهد کرد.
سفیر انگلیس با اظهار اینکه مراتب را سریعا به لندن منتقل خواهد کرد تاکید کرد انگلیس از تحریم یکجانبه آمریکا علیه ایران تبعیت نمی کند.
نفتکش گریس ۱
اما نکته مهم درباره توقیف این نفتکش این است که جبل‌الطارق که به اسپانیایی به آن جیبراتار می‌گویند یک کشور خودمختار است که مورد منازعه انگلستان و اسپانیا است. جبل‌الطارق بین اسپانیا و مراکش قرار دارد و یک آبراه حیاتی است. مدیترانه سه‌راه خروجی دارد و قسمت شمالی این دریا در جنوب اروپا و کشورهای اسپانیا و ایتالیا قرار دارد و قسمت جنوبی آن در شمال آفریقا قرار گرفته است.
یک راه خروج از دریای مدیترانه، از تنگه بسفر و داردانل در کشور ترکیه می‌گذرد؛ یک راه آن از به مصر و کانال سوئز و یک راه آن از جبل‌الطارق که به اقیانوس آتلانتیک شمالی می‌رسد. انگلیس با در اختیار گرفتن جبل‌الطارق درواقع حاکمیت این آبراه را از آن خود کرده است و این دماغه استراتژیک را در اختیار دارد. به همین دلیل است که نفتکش روسی را بازرسی کرده و با کشف نفت ایران به مقصد سوریه، آن را توقیف کرده است.
با این وجود این اقدام خصمانه انگلیس خلاف قوانین بین المللی دریانوردی است. حال با توجه به موضع رسمی وزارت امورخارجه ایران برای آزادی این نفتکش، به نظر می‌رسد چارتر کننده این کشتی، ایران بوده است که طبق گفته کارشناسان پیشنهاد می شود برای آزاد سازی آن، باید از انگلستان شکایتی در مجامع بین‌المللی و سازمان ملل توسط کشورهای ایران، روسیه و سوریه مطرح شود.
«فابیان پیکاردو» (Fabian Picardo) رئیس منطقه جبل الطارق در این خصوص مدعی شده است که نفت کش مذکور مظنون به حمل نفت خام برای سوریه بود که توقیف شد.
وی ادعا کرد که که این اقدام در ساعات اولیه امروز پنجشنبه توسط پلیس جبل الطارق و نهادهای گمرکی و با کمک نیروی دریای انگلیس صورت گرفته است.
دولت جبل‌الطارق نیز در بیانیه‌ای مدعی است که براساس شواهد، نفتکش «گرِیس-١» (Grace 1) حامل نفت ایران برای تحویل به یک پالایشگاه در سوریه بوده است. رئیس دولت محلی جبل‌الطارق گفته است که «با مجوز من، نهادهای بندری و انتظامی ما در اعمال تحریم‌های اتحادیه اروپا خواستار همکاری تفنگداران دریایی بریتانیا مستقر در منطقه شدند و این همکاری را دریافت کردند.» این نفتکش در حال حاضر در توقیف دولت جبل‌الطارق است.
بهانه این اقدام نقض تحریم های اتحادیه اروپا علیه دولت سوریه عنوان شده است. سوریه از اوایل مبارزه با تروریست های مصنوع محور غربی- عبری- عربی به بهانه های واهی تحت تحریم های اتحادیه اروپا قرار دارد.
با این حال شواهدی وجود دارد که این نفتکش، حامل نفت کوره بوده که برای برخی مشتریان اروپایی در دریای مدیترانه ارسال شده بود. گفته می‌شود که علت انتخاب مسیر دورتر برای این نفتکش، نه تحریم‌ها، که حجم و وزن بالای گریس ١ بوده که عبورش از کانال سوئز را دشوار می‌کرده است.
حداکثر آبخور مجاز برای گذر از کانال سوئز، یعنی فاصله عمودی از سطح آب تا پایین‌ترین بخش کشتی، کمی بیش از ٢٠ متر است. گریس ١، یک ابرنفتکش عظیم است که ظرفیت آن تا دو میلیون بشکه نفت برآورد شده است. آبخور این نفتکش در صورتی که محموله‌ای با حداکثر ظرفیت داشته باشد حدود ٢٢ متر است که از حد مجاز عبور از سوئز بیشتر است.
این نفتکش می‌توانست بخشی از محموله‌اش را از طریق خط لوله سومد تخلیه کند، اما از آن جا که این خط لوله متعلق به عربستان سعودی است، این گزینه برای گریس ١ عملی نبوده است. ضمن اینکه ابعاد این نفتکش به اندازه‌ای است که نمی‌تواند در بندر بانیاس سوریه پهلو بگیرد.
مجموعه شرایط نشان می‌دهد که محموله گریس ١ احتمالا برای پالایشگاه بانیاس در سوریه بارگیری نشده بود، بلکه این نفتکش می‌خواسته بار خود را از طریق انتقال کشتی به کشتی، در دریای مدیترانه به یک شناور دیگر منتقل کند.
در این صورت به نظر می‌رسد کار این نفتکش خلاف تحریم‌های اتحادیه اروپا نبوده و تنها تحریم‌های یکجانبه آمریکا را نقض می‌کرده که آن را هم اروپا به رسمیت نمی‌شناسند.
