دفاع جانانه ایران بعد از ۱۲ سال در یونسکو نتیجه داد تا جنگل های هیرکانی به عنوان دومین اثر طبیعی ایران بعد از بیابان لوت به ثبت جهانی برسد. به گفته دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران با ثبت جنگل‌های هیرکانی، یونسکو برای بیست و چهارمین بار به جهانی بودن میراث‌های تاریخی و طبیعی ایران […]
دفاع جانانه ایران بعد از ۱۲ سال در یونسکو نتیجه داد تا جنگل های هیرکانی به عنوان دومین اثر طبیعی ایران بعد از بیابان لوت به ثبت جهانی برسد. به گفته دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران با ثبت جنگل‌های هیرکانی، یونسکو برای بیست و چهارمین بار به جهانی بودن میراث‌های تاریخی و طبیعی ایران ادای احترام کرد. حجت الله ایوبی گفت: بازرسان یونسکو با شرکت در نمایشگاه عکس هیرکانی که ۳۰ مهر ۱۳۹۷ به وسیله کمیسیون ملی یونسکو در ایران برگزار شد، توجه افکار عمومی به این میراث بزرگ را تأیید کردند.
با گذشت بیش از ۱۲ سال از درخواست و تلاش ایران برای ثبت جهانی جنگل های هیرکانی، این خواسته محقق شد. این میراث طبیعی، هر بار به دلایلی از جمله توسعه ناپایدار، دست اندازی انسان به حریم جنگلی، ساختمان های غیرمجاز و نابسامانی ویلاسازی ها در پایین دست با موانعی روبه رو می شد و از رسیدن به خواسته خود دور می شد. آبان ماه سال گذشته بود که مسئولان میراث فرهنگی ایران خبر از پیشرفت بیش از ۶۰ درصدی این پرونده در یونسکو دادند که در تیرماه امسال خبر از ثبت جهانی جنگل های هیرکانی دادند. طبق گزارش ها، با تایید کارشناسان IUCN در چهل و سومین اجلاس یونسکو، جنگل های هیرکانی به عنوان دومین میراث طبیعی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
اعلام آمادگی ایران برای الحاق آذربایجان به پرونده «جنگل‌های هیرکانی»
معاون میراث‌فرهنگی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گفت: جنگل‌های هیرکانی براساس معیار “۹” یعنی «فرایندهای اکولوژیک در حال توالی و تکامل» از معیارهای میراث طبیعی در یونسکو و با رای مثبت اعضای یونسکو در فهرست میراث طبیعی جهانی ثبت شد. محمدحسن طالبیان، با اشاره به حمایت کشور آذربایجان در اجلاس برای ثبت پرونده جنگل های هیرکانی در ایران، اظهار کرد: در اجلاس توضیح دادیم که ایران امادگی دارد، دو درصدی از جنگل که در کشور آذربایجان وجود دارد به این پرونده ملحق شود، این اتفاق خوبی است چون میراث طبیعی یکپارچه، همیشه بهتر است.
او با بیان اینکه تصویبِ ثبت پرونده در یونسکو بسیار سریع و به اتفاق آراء رخ داد، ادامه داد: همه با هم درباره‌ی ارزش‌های این جنگل متفق‌القول بودند و «IUCN» نیز گزارش بسیار خوبی درباره‌ی جنگل ارائه داد، این نشان‌دهنده کیفیت بالای تدوین پرونده و وجودِ اتحاد بین مسئولان، جامعه محلی، سمن‌ها و محیط زیست و منابع طبیعی بود.
او با اشاره به اینکه به این جنگل‌ها، «مادر جنگل‌های اروپا» نیز می‌گویند، ادامه داد: برخی از این گونه‌ها به سمت اروپا می‌رود پس به لحاظ اکوسیستم جهانی اهمیت زیادی دارد.
طالبیان ثبت جهانی، «بیابان لوت» و «جنگل‌های هیرکانی» به عنوان دو پرونده میراث جهانی طبیعی ایران در یونسکو که دارای تنوع زیستی در کشور هستند، افزود: شرایط شیب زیاد کوه و بستر مارنی منطقه، نشان‌دهنده این است که این فضاها نیاز به حفاظت دارند، بنابراین ثبت این جنگل‌ها پذیرفته شد.
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران نیز بیان کرد: با ثبت جنگل های هیرکانی، یونسکو برای بیست و چهارمین بار به جهانی بودن میراث‌های تاریخی و طبیعی ایران ادای احترام کرد.
حجت‌الله ایوبی با بیان اینکه از مردم می‌خواهم در نگهداری از میراث جهانی این سرزمین کوشا باشند، اظهار کرد: از هنرمندان کشور که با برگزاری نمایشگاه عکس و فیلم هیرکانی برای نخستین بار در فرآیند ثبت میراث جهانی ایران نقش‌آفرین بودند، تشکر و قدردانی دارم.
به گفته ایوبی «به زودی کمیسیون ملی یونسکو در ایران و سازمان میراث فرهنگی، جشن ثبت هیرکانی را برگزار و از دست اندرکاران و از جمله از هنرمندان تقدیر می‌کند.»
همچنین علی‌اصغر مونسان – معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث‌فرهنگی و گردشگری در پیامی توئیتری از فعالان میراث فرهنگی داخل و خارج کشور برای حمایت از ثبت این محوطه‌ی طبیعی در یونسکو تقدیر کرد.
نماینده کشور آذربایجان نیز در این اجلاس، با بیان اینکه این محوطه دو کشور – آذربایجان و ایران – را شامل می‌شود، اظهار کرد: دولت آذربایجان اقدامات مهمی برای محافظت از جنگل‌های هیرکانی انجام داده است. متاسفیم که نتوانستیم این پرونده را به صورت مشترک با ایران ارائه دهیم اما درخواست داریم که آذربایجان نیز لحاظ شود.
جنگل‌های هیرکانی بازمانده دوران سوم زمین‌شناسی و عصر یخبندان و غنی از نظر گونه‌های بومی و باستانی، پوشش گیاهی و تنوع زیستی با نادرترین گونه‌های جنگلی جهان شامل ۸۰ گونه درختی، ۵۰ گونه درختچه‌ای، گونه‌های بومی (اندمیک) درختی و گونه‌های جانوری چون پلنگ، خرس، کل و بز، مرال و … است. این نوع جنگل‌ها در حالی‌که در اکثر نقاط اروپا و سیبری به دلیل سرما و یخبندان قادر به بقا نبوده‌اند و در حال حاضر فسیل‌هایی از آنها به جای مانده به دلیل اقلیم معتدل‌تر حاشیه دریای خزر به حیات خود ادامه داده‌اند. جنگل‌های هیرکانی به جز انواع گیاهان و جانوران، محل زندگی حدود هفت و نیم میلیون نفر هم به شمار می‌رود. این جنگل‌ها از نظر پوشش گیاهی بسیار غنی هستند؛ بیش از ۳۲۰۰ گونه گیاهی. با اینکه حدود هفت درصد خاک ایران را می‌پوشانند اما ۴۴ درصد آوندداران شناخته شده در ایران در این جنگل‌ها هستند. تا کنون ۵۸ گونه پرنده و ۵۸ گونه پستاندار از جمله یوزپلنگ معروف ایران در این جنگل‌ها شناسایی شده‌اند. این جنگل‌ها هم اراضی پست و هم کوهستانی را در مساحتی بالغ بر ۱/۹۴ میلیون هکتار می‌پوشانند و جوامع کم‌نظیر و متنوع گیاهی جانوری را در خود جای داده است. در دهه‌های گذشته توسعه سریع عمرانی، چرای بی‌رویه، برداشت غیرقانونی از منابع جنگلی، ساخت‌و‌ساز، تصرف غیرقانونی زمین‌ها، توسعه ناپایدار گردشگری، توسعه بی‌رویه کشاورزی و آتش‌سوزی فشار زیادی بر این اکوسیستم ارزشمند وارد آورده است.
