نیلوفر منصوری دبیر گروه گردشگری موضوع ثبت جهانی جنگل های هیرکانی، همچنان موضوع روز میراث فرهنگی کشورمان است. در دومین نشست خبری با موضوع ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی، که با حضور معاون میراث‌فرهنگی کشور، استانداران مازندران و گلستان، مدیران کل میراث‌فرهنگی استان‌های گلستان، مازندران، گیلان، سمنان و خراسان شمالی مسئولانی از سازمان محیط‌زیست، سازمان جنگل‌ها […]
نیلوفر منصوری
دبیر گروه گردشگری
موضوع ثبت جهانی جنگل های هیرکانی، همچنان موضوع روز میراث فرهنگی کشورمان است. در دومین نشست خبری با موضوع ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی، که با حضور معاون میراث‌فرهنگی کشور، استانداران مازندران و گلستان، مدیران کل میراث‌فرهنگی استان‌های گلستان، مازندران، گیلان، سمنان و خراسان شمالی مسئولانی از سازمان محیط‌زیست، سازمان جنگل‌ها و… در محل سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری برگزار شد، مسائل مرتبط با اقدامات و فعالیت‌های دستگاه‌های مختلف بعد از ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی از سوی مسئولان حاضر در این نشست خبری تشریح شد. به گفته معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، پایگاه‌های محلی جنگل‌های جهانی هیرکانی به فناوری روز؛ همچون کمرا تراپ (دوربین های ویژه پایش)، گشت هوایی، دوربین مداربسته پهپاد، پایش هوایی و حسگرهای حساس به دود و آتش مجهز می‌شود.
«امروز را به فال نیک می‌گیرم چراکه شاهد یک همگرایی بین استان‌های مختلف هستیم تا از ثبت جهانی هیرکانی بتوانیم بهره بگیریم.» محمدحسن طالبیان با بیان این مطلب به همگرایی بین دستگاه‌ها و ارگان‌های مختلف که به واسطه ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی اتفاق افتاده است، اشاره کرد و گفت: امیدوارم این همگرایی به بهبود شرایط جنگل‌های هیرکانی بیانجامد. در این راستا فعالیت‌هایی از جمله جابه‌جا کردن جاده ترانزیتی گلستان، توجه به یکپارچگی منطقه، تجهیز پایگاه جنگل هیرکانی به پایش هوایی، سنسورهای حساس به دود آتش و مواردی از جمله حذف بهره‌برداری از چوب درختان را مدنظر قرار داده‌ایم.
به گفته وی، طرح کلی گردشگری، ساماندهی گردشگران و توجه به اکوسیستم جنگل مورد توجه قرار گرفته است. همچنین ایجاد سامانه و اطفاء حریق را در نظر گرفته‌ایم. در عین حال در محدوده حریم جنگل‌های هیرکانی دام‌سراهایی وجود دارد که برخی از دام‌ها به محل مورد نظر انتقال خواهند یافت. منابع اعتباری لازم برای تحقق تمام این موارد باید از سازمان برنامه و بودجه گرفته شود. ضمن آنکه نیاز است تا ردیف بودجه‌ای خاص برای جنگل‌های هیرکانی در نظر گرفته شود.
موضوع ساماندهی و مدیریت پسماندهای زباله‌ها در جنگل‌های هیرکانی، توانمندسازی جوامع محلی و مشارکت آنها، حمایت از طرح‌های نوین، اطلاع‌رسانی روش‌های حفاظتی از هیرکانی، نامگذاری یک روز به نام جنگل‌های هیرکانی و برگزاری جشن ملی هیرکانی از جمله مباحثی بود که معاون میراث فرهنگی آنها را مورد تاکید قرار داد.درادامه استاندار گلستان با اشاره به آنکه جنگل‌های هیرکانی سومین اثر جهانی استان گلستان بعد از کمانچه ترکمان و برج قابوس است، گفت: همان‌طور که اشاره شد نام قدیم گرگان هیرکان بود و بعدها تغییر کرد. هرچه این نام بیشتر مطرح شود در ذهن‌ها متصورتر خواهد شد.هادی حق‌شناس با اشاره به گونه‌های گیاهی و جانوری که در جنگل‌های هیرکانی زیست می‌کنند، گفت: ۱۳۰۲ گونه گیاهی و ۳۰۲ گونه جانوری در جنگل‌های هیرکانی زندگی می‌کنند که باید تمام این موجودات مورد توجه قرار گیرند.وی ادامه داد: قصد داریم تا دیوار گرگان را که حدود ۲۰۰ کیلومتر طول دارد در میراث جهانی ثبت کنیم.
استاندار گلستان همچنین تصریح کرد: در حوزه حفاظت از جنگل‌های هیرکانی سه دستگاه محیط زیست، جنگل‌ها و مراتع و میراث فرهنگی دخیل هستند. این در حالی است که نفع فراوانی در اینجا وجود دارد که باید با تدبیر مورد توجه قرار گیرد. اگر مسئله تبیین شود و به راهکار مناسب برسیم، حتما توجه‌ها بیشتر خواهند شد. در استان گلستان ستاد توسعه جنگل‌کاری را راه‌اندازی کرده‌ایم و اگر در گذشته امضاهایی برای اختصاص زمین یا ساخت ویلا و به نوعی جنگل‌خواری در این استان انجام می‌شد، با جهانی شدن جنگل‌های هیرکانی این امضاها جرم خواهند بود و باید با همت مضاعف مورد توجه قرار گیرد.
حفاظت از جنگل های هیرکانی
استاندار مازندران نیز معتقد بود که نقش مردم و رسانه‌ها در حفاظت جنگل‌های هیرکانی بسیار حائز اهمیت است و گفت: هر کجا که از ظرفیت NGOها و سمن‌ها استفاده شده نتیجه بهتری به دست آمده؛ این در حالی است که در بیشتر مواقع از این ظرفیت غافل می‌شویم.
احمد حسین‌زادگان با بیان اینکه جنگل‌های هیرکانی از ساده‌ترین امکانات اطفاء حریق محروم هستند تاکید کرد که باید سنسورهای هوشمند و سیستم‌های نظارتی اطفاء حریق در این جنگل‌ها تعبیه شوند. همچنین در اجرایی کردن طرح خروج دام از جنگل و ایجاد طرح تنفس در جنگل می‌توانیم از کمک‌های مردمی استفاده کنیم.
او گفت: باید حساسیت‌های موجود در خصوص ثبت جنگل‌های هیرکانی به مردم اطلاع‌رسانی شود این در حالی است که ممکن است اطلاعات خود ما نیز در این خصوص کم باشد و نیازمند کسب اطلاعات بیشتر هستیم.استاندار مازندران تصریح کرد: باید با قاچاق چوب مبارزه کنیم چرا که یکی از مباحث اساسی است که در جنگل‌ها مطرح می‌شود. این در حالی است که برای هر ۱۰۰۰ هکتار یک نفر حافظ و حراست‌کننده داریم. این نشان می‌دهد که باید تعداد سمن‌ها افزایش یابد تا موثرترین و کاربردی‌ترین حفاظت را در خصوص جنگل‌های هیرکانی اعمال کنیم.
وی خاطرنشان کرد: اجازه برداشت از جنگل‌ها محدود شده است و عزم و حساسیت برای حفاظت بیشتر شده. در این راستا نیازمند تامین منابع مالی و تعریف ردیف مالی مشخص و نیروی انسانی متخصص هستیم. همچنین باید طرح جامع گردشگری با تاکید بر توسعه پایدار تعریف شود. حساسیت‌ها نیز نسبت به قاچاق چوب بیشتر شده است. تاکید ما بر آن است که حفظ جنگل‌های هیرکانی در اولویت کارهایمان قرار گیرد و سعی‌مان بر آن است تا از جنگل‌خواری بکاهیم ضمن آنکه زمینی در جنگل به مردم اختصاص نمی‌یابد. طرح از کرانه تا کویر به منظور هم‌پوشانی و هم‌افزایی فعالیت استان‌های همجوار در دست اجراست.
اولین ثبت جهانی گیلان
مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان گیلان نیز در این نشست خبری گفت: «این اولین ثبت جهانی است که به استان گیلان مربوط می‌شود و امیدواریم قدر این ثبت را بدانیم و بتوانیم از این ظرفیت به‌خوبی استفاده کنیم. از ۱۲ سایت جنگل‌های هیرکانی سه سایت در استان گیلان واقع شده است.»شهرود امیر انتخابی افزود: «اقداماتی بعد از ثبت قرار است اتفاق بیفتد که به‌عنوان مثال می‌توان به ایجاد پایگاه و نیز برگزاری کارگاه‌های آموزشی، آموزش‌های همگانی، برگزاری نمایشگاه‌ها و همایش‌های ملی و … اشاره کرد که بعد از ثبت جهانی هیرکانی در استان گیلان انجام خواهد شد.»
مدیرکل میراث‌فرهنگی گیلان افزود: «گونه‌های درختان در سایت‌های حفاظت‌شده فومن و تالش از اهمیت خاصی برخوردار است و همچنین غاری در این محدوده وجود دارد که یکی از تاریخی‌ترین غارهای ایران است.»
خراسان شمالی مقصدی بکر برای گردشگری
مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان شمالی نیز در این نشست خبری گفت: خراسان شمالی دارای تنوع قومیتی است و این موضوع باعث شده تا شاهد تنوع فرهنگ‌ها و سبک‌های زندگی باشیم و یک مقصد بسیار و بکر برای گردشگران به‌حساب می‌آید.حبیب یزدان پناه افزود: در خراسان شمالی با فاصله ۴۰ کیلومتر جنگل‌های هیرکانی را داریم ضمن اینکه هم‌مرز بودن این استان با ترکمنستان و نیز طبیعت بکر استان خراسان شمالی ظرفیت‌های گردشگری است. ۲۵ هکتار از جنگل‌های ثبت جهانی شده هیرکانی در استان خراسان شمالی واقع شده است و در پنج هکتار از این جنگل‌ها شاهد وجود گونه‌های جانوری ازجمله پرندگان زیبا هستیم.
تشکیل کارگروه در سمنان
مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان سمنان نیز در این نشست خبری گفت: بعد از ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی در این استان کارگروهی تشکیل شده است تا با برنامه مدون با همکاری میراث‌فرهنگی، محیط‌زیست و منابع طبیعی بتوانیم این اثر طبیعی را حفظ کنیم.
مهدی جمال ادامه داد: از ۲۸۵ گیاه متنوع که در این جنگل‌ها به ثبت رسیده بیش از ۸۰ گونه گیاهی در استان سمنان واقع شده است و تلاش خواهیم کرد این جنگل را به‌خوبی صیانت و به نسل بعدی منتقل کنیم.
به گفته وی آموزش جوامع محلی یکی از موضوعات مهمی است که بعد از ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی آغاز کرده‌ایم ضمن اینکه توزیع مناسب سفر یکی دیگر از برنامه‌هایی است در این استان دنبال می‌کنیم.
