وزارت خزانه داری آمریکا به درخواست وزارت خارجه تحریم هایی را علیه آقای جواد ظریف، وزیر خارجه ایران اعمال کرد. این اقدام تلافی جویانه ظاهرا در راستای کمپین فشار حداکثری ترامپ علیه جمهوری اسلامی انجام شد. قضیه آقای ظریف فرق می کند. قرار دادن مذاکره کننده ارشد یک کشور در فهرست تحریم ها، اقدامی غیر […]
وزارت خزانه داری آمریکا به درخواست وزارت خارجه تحریم هایی را علیه آقای جواد ظریف، وزیر خارجه ایران اعمال کرد. این اقدام تلافی جویانه ظاهرا در راستای کمپین فشار حداکثری ترامپ علیه جمهوری اسلامی انجام شد.
قضیه آقای ظریف فرق می کند. قرار دادن مذاکره کننده ارشد یک کشور در فهرست تحریم ها، اقدامی غیر عادی محسوب می شود. در واقع این اقدام نقض مستقیم رویه های دیپلماتیک و همچنین ماده ۳۱ کنوانسیون روابط دیپلماتیک وین است.
اما در صورتی که آقای ترامپ به دنبال مذاکره با ایران است، چرا دست به این اقدام زد؟ این اقدام بدون شک باعث تضعیف جایگاه میانه روها در نظام سیاسی ایران خواهد شد که به دنبال راهی برای خروج از بحران دیپلماتیک کنونی با غرب هستند. در مقابل، تندروهای ایران ظاهرا اهمیتی برای خطرات پیش رو قائل نیستند. آقای ظریف در ماه های اخیر در رسانه های اجتماعی و مصاحبه های تلویزیونی خود به شدت از دولت آمریکا به ویژه ترامپ و مشاور امنیت ملی تندروی او یعنی آقای جان بولتون انتقاد کرده بود. بنابراین، اقدام تلافی جویانه دولت خیلی غیر منتظره نبود. علاوه بر این، برخی مقامات آمریکایی معتقدند که آقای ظریف اهمیت چندانی در ساختار قدرت ایران ندارد و تحریم کردن او ضربه ای به اهداف آمریکا وارد نخواهد کرد.
بدون شک ترامپ، بولتون و همچنین مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا اقدامات اخیر را در راستای تشدید فشارها علیه جمهوری اسلامی انجام داده اند. آقای بولتون بارها در گذشته خواستار اقدام نظامی علیه تهران شده است. ظاهرا آقای پمپئو نیز از رویکرد جنگ طلبانه بولتون حمایت می کند. اما رئیس جمهور تمایلی برای شروع یک جنگ دیگر در منطقه ندارد. از سوی دیگر، درگیری نظامی میتواند عواقب بسیار بدی برای کل کشورهای منطقه از جمله متحدان و شرکای آمریکا داشته باشد.
علاوه بر این، ممکن است اقدامات تلافی جویانه دولت ترامپ در واکنش به حوادث اخیر در آب های خلیج فارس رخ داده باشند. اوایل این ماه بریتانیا ظاهرا به درخواست دولت ترامپ یک نفت کش ایرانی را در نزدیکی تنگه جبل الطارق توقیف کرد. بعد از این حادثه ایرانی ها یک نفت کش بریتانیایی با نام استنا ایمپرو را توقیف کردند. بریتانیا در واکنش به این اقدام ایران، کشتی های جنگی خود را به منطقه اعزام کرده است. بوریس جانسون، نخست وزیر جدید بریتانیا برای محافظت از کشتی های بریتانیایی در آب های خلیج فارس تحت فشار قرار خواهد گرفت. اما دیگر قدرت های اروپایی نگرانند که بحران کنونی به تدریج شدت پیدا خواهد کرد. حتی در صورتی که ایران تنگه هرمز را مسدود نکند، حملات علیه نفت کش های تجاری می تواند قیمت نفت و نرخ بیمه تجاری کشتی ها را افزایش دهد.
اما دولت ترامپ احتمالا انگیزه های دیگری نیز برای تحریم کردن آقای ظریف دارد. ترامپ بارها در گذشته خواستار مذاکره مستقیم بین دو کشور شده است و هنوز فرصت کافی برای از سر گرفتن مسیر دیپلماسی وجود دارد. اما تحریم آقای ظریف کمکی به پیشبرد اهداف آمریکا نخواهد کرد. این اقدام در ماه های آینده بیشتر آمریکا را از متحدان اروپایی خود دور خواهد کرد. گفتنی است، طرف های اروپایی برجام شدیداً مخالف اقدام نظامی علیه تهران هستند و همچنان از توافق برجام حمایت می کنند.
ظاهرا مقامات دولت ترامپ هنوز تصور می کنند که تشدید تحریم های اقتصادی در نهایت رهبران این کشور را به میز مذاکره بازخواهد گرداند. اما استراتژی واشنگتن باعث متحد شدن شهروندان ایرانی در مقابل فشارهای خارجی شده است. ظاهرا در حال حاضر رهبران ایران امیدوارند که متحدان آمریکا آقای ترامپ را برای عقب نشینی از کمپین فشار حداکثری خود تحت فشار قرار خواهند داد. اما هیچ شواهدی وجود ندارد که دو کشور برنامه ای برای امتیاز دادن و عقب نشینی از مواضع سرسختانه خود دارند.
