کاوه ایرانی روزنامه نگار در روزهای اخیر تماس های متعددی میان تهران و پاریس برقرار شده است که در نوع خود بی سابقه بوده اند. در این تماس های تلفنی که میان رئیس جمهور کشورمان و امانوئل مکرون صورت گرفت، دو طرف بارها بر موضوع کاهش تنش در منطقه تاکید داشتند. نشریه المانیتور در خصوص […]
کاوه ایرانی
روزنامه نگار
در روزهای اخیر تماس های متعددی میان تهران و پاریس برقرار شده است که در نوع خود بی سابقه بوده اند. در این تماس های تلفنی که میان رئیس جمهور کشورمان و امانوئل مکرون صورت گرفت، دو طرف بارها بر موضوع کاهش تنش در منطقه تاکید داشتند. نشریه المانیتور در خصوص آخرین تماس تلفنی میان دو رئیس جمهور نوشت که امانوئل مکرون به روحانی پیشنهاد داده که ۱۵ میلیارد یورو به اینستکس تزریق شود که از این مقدار، ۵ میلیارد یورو را خود فرانسه تزریق می‌کند و مابقی را سایر اعضای باقیمانده در برجام. همچنین مکرون از روحانی دعوت کرده که در نشست سران G۷ به عنوان میهمان افتخاری حاضر شود. این سطح از روابط شاید کور سویی امیدی باشد نسبت به بهبود وضعیت برجام یعنی توافقنامه ای که تنها یک گام تا باطل شدن آن فاصله داریم.
به گزارش «جمله» سفارت فرانسه در تهران جمعه شب در واکنش به اظهارات اخیر ترامپ درباره تلاش‌های مکرون رئیس جمهوری فرانسه برای کاهش تنش در منطقه اعلام کرد: «او (وزیر خارجه فرانسه) مسلما مقامات آمریکا را در جریان امور میگذارد همه تلاش‌ها باید دست به دست هم دهند تا شرایط بحرانی کنونی به یک رویارویی خطرناک مبدل نشود.»
در ادامه این رشته توییت آمده است: «افزایش تنش‌ها نیازمند ابتکاراتی سیاسی برای نیل به شرایط لازم برای گفت وگوست. این همان کاری است که رئیس جمهور ماکرون با شفافیت تمام به همراه شرکای ما که در وهله اول امضا کنندگان اروپایی برجام هستند، در حال انجام است.»
*تعهد پاریس برای کاهش تنش
در بخش دیگری از این توییت بیان شده است: «فرانسه به برجام که مانع اشاعه هسته است وفادار است. این کشور مانند دیگر طرف‌ها به جز ایالات متحده به امضای خود پای برجام احترام میگذارد و از ایران قویا درخواست می‌کند که به اجرای تعهداتش بازگردد.»
دونالد ترامپ در تازه ترین توییت خود مدعی شد که ایران برای مذاکره با آمریکا بی‌تابی می‌کنند، اما دارند نشانه‌های ضد و نقیضی به افرادی که ادعای نمایندگی ما را دارند، از جمله مکرون رئیس جمهوری فرانسه می‌دهند.
ترامپ در این توییت نوشت: «می‌دانم که مکرون نیت خوبی دارد؛ مثل بقیه، ولی هیچ کس از طرف واشنگتن حرف نمی‌زند؛ جز خود آمریکا. هیچ کس به هیچ شکل و نوعی حق نمایندگی از طرف ما را ندارد».
این اظهارات ترامپ واکنش مقامات فرانسه را در پی داشته است؛ وزارت خارجه فرانسه دیروز در قالب بیانیه ای به سخنان ترامپ واکنش نشان داد و تأکید کرد؛ «تعهد پاریس برای کاهش تنش‌ها به هیچ مجوزی نیاز ندارد.»
این بیانیه اضافه کرد: «فرانسه به توافق وین (برجام) که مانعی در مقابل اشاعه هسته‌ای بوده، پایبند و همانند دیگر اعضای این توافق به جز آمریکا، به امضای خود احترام میگذارد. ابتکارهای سیاسی با هدف یافتن شرایطی برای گفت وگو، در پاسخ به وخیم تر شدن اوضاع ضروری است. این، دلیل آن چیزی است که امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری با شفافیت کامل با دیگر شرکا که اول و مهمتر از همه امضا کنندگان اروپایی بوده اند، در حال انجام آن است.
علی بیگدلی، کارشناس ارشد مسائل بین الملل و استاد دانشگاه شهید بهشتی، درباره با توئیت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در هشدار به امانوئل مکرون، همتای فرانسوی خود پیرامون عدم صلاحیت پاریس برای نمایندگی آمریکا در مذاکره با ایران معتقد است که مساله را می‌بایست در دو اختلاف اساسی و عمیق میان رهبران دو کشور پی‌گیری کرد. اختلاف اول در ارتباط با نزدیکی مواضع ترامپ به راست‌های افراطی است که اکنون به عنوان معضلی برای اتحادیه اروپا و کشورهای اروپایی به صورت خاص تبدیل شده است. حمایت‌های ترامپ از راست‌گرایان در اروپا، موجبات نگرانی امانوئل مکرون شده و او از یک سو نگران فروپاشی اتحادیه اروپا و از سوی دیگر نگران به قدرت رسیدن راست‌گرایان در کشور فرانسه است.
عدم علاقه واشنگتن به انسجام اروپا
این کارشناس مسائل بین‌المللی در ادامه گفته‌های خود، دلیل دوم اختلاف‌نظر میان مکرون و ترامپ پیرامون نگاه آنها به اتحادیه اروپا است. فرانسه در مقطع کنونی، به ویژه پس از خروج انگلستان از اتحادیه اورپا، خود را رهبر سیاسی این نهاد می‌داند و به عنوان یکی از بنیان‌گذران آن خود را موظف به تقویت و حفظ این اتحادیه کرده است. در مقابل، واشنگتن به صورت تاریخی رغبتی به حفظ انسجام اتحادیه اروپا ندارد و بر اساس همین منطق ترامپ، مذاکره و تعامل با یک کشور را به نهادی با ۲۸ عضو ترجیح می‌دهد. نتیجه این برآینده موجب شده که حتی در تحولات جدید مکرون از ضرورت ایجاد ناتو اروپایی سخن به میان بیاورد. وی افزود: «با توجه به دو سطح جدی اختلاف پاریس و واشنگتن در دوران ترامپ، کنش‌های فرانسه در تعامل با ایران را می‌توان مقاومت پنهان اروپا در برابر آمریکا ارزیابی کرد.»
بیگدلی همچنین تصریح کرد: «توئیت ترامپ در مخالفت با نقش‌آفرینی فعال پاریس در مذاکرات با ایران دو علت اصلی دارد. یکی اینکه رئیس کاخ سفید قصد دارد به منظور جلب حمایت‌ها از خود در انتخابات ۲۰۲۰ هر گونه گشایش در مناسبات یا مذاکره با ایران را به نام آمریکا و به عنوان برگی برنده از کارنامه دولت خود در چهار سال اول ارزیابی کند و دیگری اینکه ترامپ نسبت به این مساله نگران است که ایفای نقش جدی فرانسه در مذاکرات با ایران، نقش و جایگاه اتحادیه اروپا در عرصه بین‌المللی را تقویت کند، لذا او نباید چنین اجازه‌ای را به پاریس بدهد که در مذاکرات با تهران بازیگر اصلی باشد.»
این تحلیل‌گر مساله بین‌الملل در بخشی دیگر از گفته‌های خود تاکید کرد: «طرح‌های پیشنهادی مکرون برای اجرایی شدن اینستکس و حتی احتمالات مطرح شده پیرامون دعوت از حسن روحانی، رئیس جمهور ایران به نشست جی ۷ بدون هماهنگی با ۶ کشور دیگر موجبات واکنش تند ترامپ، به نقش‌آفرینی همتای فرانسوی خود را به وجود آورد.»
استاد دانشگاه شهید بهشتی افزود: «مجموع کنش‌های فرانسه نشان‌گر آن است که پاریس خواهان تقویت استقلال اتحادیه اروپا و قمداد کردن خود به عنوان قدرتی تاثیرگذار در معادلات بین‌المللی است. مکرون بارها نشان داده به هیچ عنوان نمی‌خواهد در موضوع برجام و دیگر مسائل امنیتی جهان، دنباله‌رو ترامپ باشد.»
علی بیگدلی، در ارتباط با میزان موفقیت فرانسه در حفظ برجام و پیشبرد مذاکرات با ایران نیز تصریح کرد: «واقعیت این است که آمریکایی‌ها در مقطع کنونی ۲۸ درصد صنایع بزرگ و سنگین اروپا را در اختیار دارند؛ بنابراین نقش آمریکا در اقتصاد اروپا را نمی توان نادیده گرفت. فرانسه نیز از این قاعده مستثنی نبوده و مکرون نسبت به فشارهای داخلی برای انتخابات آینده این کشور و فشارهای فزآینده آمریکا بر پاریس نگرانی‌های خاص خود را دارد. در نتیجه نمی‌توان تنش‌افروزی میان مکرون و ترامپ با موضوعیت ایران را محتمل ارزیابی کرد.»
این کارشناس مسائل بین‌المللی در پایان تاکید کرد: «در عرصه معادلات میدانی، پیشنهادهای مکرون برای تزریق ۱۵ میلیارد یورو به اینستکس پیشنهادی سنگین به نظر می‌رسد که از امکان اجرایی شدن اندکی برخوردار است. با این وجود، دیدار میان مکرون و حسن روحانی خارج از نشست سران جی ۷ محتمل به نظر می‌رسد.با توجه به تلاش‌های پاریس، ایران نیز باید کانال ارتباطی و میز مذاکرات از طریق فرانسه را حفظ کند.»
در نهایت باید به این نکته اشاره داشت که ، آنچه اروپا و به ویژه فرانسه در ابتکارهایش برای میانجیگری در بحران کنونی باید به آن توجه کند، پرهیز از رویکردی است که از آن می‌توان تفسیر خود پسندانه طرف‌های اروپایی از برجام برداشت کرد. به این ترتیب باید منتظر بود که فرانسه ازجانب طرف‌های اروپایی امضاءکننده برجام چه ابتکار قابل فروشی را به تهران عرضه می‌کند. آیا این ابتکار آخرین بخت برون رفت از بن‌بست کنونی در بحران روابط ایران و امریکا و بالتبع آن برجام خواهد بود؟
