محمدحسین جعفری سمیع دبیر گروه سیاسی سال هاست سازمان صدا و سیما یکه تاز عرصه رسانه ای کشور است. سازمانی عریض و طویل با بودجه ای نجومی که قرار بود تبدیل به دانشگاه فرهنگی کشور باشد پس از ریزش میلیونی مخاطبانش حالا با چالشی به نام فرار چهره های رسانه ای خود مواجه است. خروج […]
محمدحسین جعفری سمیع
دبیر گروه سیاسی
سال هاست سازمان صدا و سیما یکه تاز عرصه رسانه ای کشور است. سازمانی عریض و طویل با بودجه ای نجومی که قرار بود تبدیل به دانشگاه فرهنگی کشور باشد پس از ریزش میلیونی مخاطبانش حالا با چالشی به نام فرار چهره های رسانه ای خود مواجه است. خروج چهره های شناخته شده و محبوب از این سازمان در حالی رو به افزایش است که برخی دیگر از چهره های این سازمان به دلیل مدیریت های سلیقه ای خذف شده اند. اما این همه ماجرا نیست.
به گزارش «جمله» در روزهای اخیر عملکرد سازمان صدا و سیما با انتقاد گسترده طیف های مختلف سیاسی از اصول گرا تا اصلاح طلب مواجعه است. این در حالی است که این سازمان که نام رسانه ملی را بر خود نهاده است در سال های گذشته سیاستی را در پیش گرفته که حکایت از وجود یک تفکر مخرب و تفرقه افکن در پشت پرده دارد.
از جمله این سیاست های تفرقه افکن می توان به پخش یک مراسم مداحی در شبکه پنج سیما اشاره کرد که در آن به مقدسات اهل تسنن به صراحت توهین شد. اما رفتار های مخرب این رسانه به همین جا ختم نمی شود. مدت زمان زیادی است که این رسانه در خصوص مسائل سیاسی و امنتی خود را صاحب نظر و صاحب حق می داند و با ساخت برنامه هایی نسبت به شخصیت های سیاسی و مقامات اتهامات بی اساسی را مطرح می کند. این رسانه در برنامه های سفارشی خود در عین حال نقش مدعی العموم و قاضی را ایفا کرده و در خصوص اتهاماتی که به افراد حقیقی و حقوقی وارد می کند به هیچ مرجعی پاسخگو نیست.
افق و توهم توطئه
در طول سالیان گذشته صدا و سیما که قرار بود رسانه ای بی طرف در مسائل سیاست داخلی باشد، تبدیل به بلندگوی جریان اصولگرا و حتی فراتر از آن جریان رادیکال شده است. پخش گزارش ها و مستندهای ساختگی و سفارشی در جهت تخریب چهره های اصلاح طلب و دولت بارها از سوی کنشگران سیاسی مورد انتقاد قرار گرفته است اما با اینحال مدیران این رسانه بدون هیچ توجهی به نظر مخاطبان و واکنش های اجتماعی همچنان به مسیر خود ادامه دادند و حتی با ساخت سریالی همچون «گاندو» آتش خود را بر سر دولت سنگین تر کردند.
از سوی دیگر این رسانه با اختصاص شبکه ای همچون «افق» به یک جریان خاص، و تهیه برنامه های با هدف تخریب دولت و جریان های اصلاح طلب نشان داد که هرگز بر مدار عدالت حرکت نمی کند.
در ۲۰ مرداد شبکه افق در برنامه‌ای با عنوان «بازخوانی فاجعه منا و بررسی ظرفیت‌های سیاسی حج برای جهان اسلام» پخش کرد که در آن مرتضی رکن‌آبادی (برادر غضنفر رکن‌آبادی، دیپلمات شهید در فاجعه منا) و حجت‌الاسلام مجتبی نامخواه، پژوهشگر انقلاب اسلامی در آن به ایراد سخن پرداختند. رکن‌آبادی در این برنامه تلویزیونی ادعا کرد: «مسئولان ما برای اینکه راه حج باز بشود سال گذشته در عربستان امضا دادند و پذیرفتند که مقصر فاجعه منا ایرانی‌ها بودند.»
این ادعا که حتی در برنامه زنده با تعجب مجری نیز همراه شد، در سطح رسانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی و فعالان سیاسی واکنش زیادی را به همراه داشت. ادعای مطرح شده از سوی رکن آبادی، در صورت صحت داشتن، به معنای پایمال شدن وجهه و منافع ملی کشورمان از سوی دولت، در مناسبات با عربستان سعودی بود.
حتی رسانه‌های وابسته به دو جریان اصولگرا و اصلاحطلب نیز به همین مساله واکنش نشان دادند و به رغم تفاوت در نگاهها اصل موضوع مطرح شده از سوی میهمان برنامه «جهان آرا» را رد کردند.
علاوه بر بازخوانی فاجعه منا، این تنها برنامه جنجال‌ساز برنامه «جهان آرا» و شبکه افق در نبود. در ۱۶ مرداد ماه نیز این برنامه با موضوع «بررسی وضعیت شیخ زکزاکی و شیعیان نیجریه» که با حضور مرضیه هاشمی، خبرنگار ارشد شبکه پرس تی‌وی و حسین کمیلی از فعّالان فرهنگی مشهد برگزار شد، مواضعی از سوی میهمان این برنامه گرفته شد که واکنش شدیداللحن وزارت خارجه را در پی داشت.
در این برنامه کمیلی، با انتقاد از وزارت امور خارجه گفت: سفیر ایران در نیجریه به‌خاطر فشار سعودی‌ها تغییر پیدا کرد. در واکنش به این اظهارات، روابط عمومی وزارت امور خارجه در اطلاعیه‌ای مطالب ارائه شده درباره دلایل تغییر سفیر جمهوری اسلامی ایران در نیجریه را ادعاهایی نادرست عنوان کرد.
اکنون مساله این است که این حجم از تاختن شبکه افق به دولت مستقر و به طور خاص وزارت امور خارجه، چرا و با چه اهدافی انجام می‌گیرد و چه نتایجی را می تواند در جامعه به همراه داشته باشد. در همین زمینه، محمد صادق جوادی حصار، فعال سیاسی اصلاحطلب و عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی در گفت‌وگوی با «انتخاب» بر این عقیده است که شبکه افق را نمی‌توان از کلیت رویکرد و استراتژی صداو سیما مستثنی کرد.
از نظر جوادی حصار، متاسفانه در چند سال گذشته کلیت شبکه‌های صدا و سیما مواضعی غیر دوستانه و انتقادی با دولت حسن روحانی داشته‌اند. اکنون وضعیت به‌گونه‌ای است که حتی شهروندان نیز به این مساله پی‌برده‌اند که دولت روحانی در کانون انتقادات صدا و سیما است و برخلاف ادعای خود مستقل عمل نمی‌کند.
این عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی، برنامه‌های شبکه افق به معنای خاص کلمه هدف قرار دادن یک جریان یا جناح سیاسی بدون دادن فرصت دفاع به آنها است. در واقع، یک جریان در داخل کشور به طور خاص مراودات دیپلماتیک و دستگاه وزارت خارجه را به عنوان شاخص‌ترین وجه عملکرد دولت روحانی، مورد هجمه قرار داده‌اند. نگاه میهمانان این شبکه به نوعی مبتنی بر تئوری تکراری «توهم توطئه» و «دایی جان ناپلئونی» است.
دستور کار جدید، حمله به لاریجانی ها
دو هفته پیش نخستین‌بار این باشگاه خبرنگاران جوان وابسته به صدا و سیما بود که در اقدامی کم‌سابقه با نشر شایعه مربوط به ترک ایران از سوی آیت‌ا… لاریجانی و کوچ به سمت نجف به آن خبر جنبه رسمی‌تری بخشید، درحالی‌که می‌توانست مانند ده‌ها خبر این‌چنینی از کنار آن بگذرد. پشت‌بند آن هم در دو برنامه مجزا باز هم در اقدامی کم‌سابقه بحث‌های عجیبی برای نخستین‌بار درباره ریاست پیشین قوه قضائیه مطرح شد و دو مجری صداوسیما اعلام کردند که زمانی بابت طرح یک پرسش در صداوسیما درباره عملکرد سازمان ثبت اسناد از سوی رئیس قوه قضائیه، آیت‌ا… آملی لاریجانی، مورد بازخواست قرار می‌گیرند و گفته می‌شود که عوامل بیگانه در صداوسیما نفوذ کرده و دادستان هم علیه آنها اعلام جرم می‌کند و متعاقب آن احضار می‌شوند.
در برنامه دیگری هم یک روحانی در انتقاد از ساخت‌وساز‌های مجلل می‌گوید که اشرافیت در زمان پهلوی، اجتماعی و در زمان ما مذهبی است: «قبل از گیردادن به ویلا‌های لواسان به حوزه لواسان باید گیر بدهید. این حوزه‌های مجلل در قم و مدارس مجلل چند درصد مال مراجع تقلید صاحب رساله است که هیچ نسبتی با حاکمیت و دولت برحسب ظاهر ندارند؟ مال رئیس سابق قوه قضائیه یا رئیس سابق مجلس یا امام‌جمعه فلان شهر است».اشاره مشخص این آیت‌ا… به آملی‌لاریجانی و ناطق‌نوری است.
اینکه اظهارات طرح شده توسط صدا و سیما تا چه حد صحت دارد موضوع ما نیست. مساله اصلی این است که چطور یک‌شبه رویکردشان نسبت به رئیس سابق قوه قضائیه تغییر کرده است!
در نهایت می توان به این نتیجه رسید که پشت پرده سیاست های این سازمان اتاق فکری وجود دارد که هرزگاهی تصمیم می گیرد چه به چه کسی اتهام وارد و شده و یا از چه کسی حمایت شود. اتاق فکری که در حاشیه ای امن قرار دارد و مدیران رانتی و برنامه سازان تجاری را آنان انتخاب می کنند. در چنین شرایطی باید منتظر بود و دید آیا مجلس با طرح هیات امنایی خود می تواند این سازمان را تبدیل به یک رسانه ملی واقعی کند یا در این ماموریت خود شکست خواهند خورد.
