نیلوفر منصوری دبیر گروه اجتماعی جنگل های بکر و طبیعی منطقه ارسباران که به عنوان یکی از جنگل های منحصر به فرد یونسکو به لحاظ ویژگی های طبیعی در سال ۵۴ به عنوان ذخیره‌گاه زیست کره اعلام و به شهرت جهانی رسیده بود، چندین روز در آتش سوخت. جنگلی که به عنوان فسیل زنده نیز […]
نیلوفر منصوری
دبیر گروه اجتماعی
جنگل های بکر و طبیعی منطقه ارسباران که به عنوان یکی از جنگل های منحصر به فرد یونسکو به لحاظ ویژگی های طبیعی در سال ۵۴ به عنوان ذخیره‌گاه زیست کره اعلام و به شهرت جهانی رسیده بود، چندین روز در آتش سوخت. جنگلی که به عنوان فسیل زنده نیز معروف است و همین امر، مسئولیت حفاظت از آن را دوچندان می کرد. در راستای مطالبات منطقه ای و ثبت جهانی؛ پیگیری هایی در این خصوص صورت گرفته بود و اما در تیرماه امسال معاون میراث فرهنگی در ادامه برنامه های ثبت جهانی جنگل های هیرکانی اعلام کرد که «می توانیم پرونده “ارسباران” را نیز به پرونده “جنگل‌های هیرکانی” الحاق کنیم». حال جنگل های ارسباران در آتش دست به گریبان است و طرح ها و برنامه ریزی های ثبت جهانی را به خاکستر تبدیل کرد.
آتش جنگل های ارسباران را از ۲۸ مرداد در خود محاصره کرده بود و به رغم خاموشی چند باره، بالاخره مهار شد، اما تاکنون حدود ۳۰۰ هکتار از مراتع جنگلی در آتش سوخت و از بین رفت. از اواسط هفته گذشته بود که شعله های آتش به جان جنگل های ارسباران افتاد و با اقدامات مردمی و نیروهای امدادی اطفا شد. به گفته مردم محلی و شاهدان عینی؛ این حادثه در منطقه منجوان و دامنه کوه های «اوچ قارداشلار» (شهرستان خداآفرین) رخ داده و مراتع و جنگل های روستاهای مردانقم، خانقاه، دینه ور، اویلوق و احمدآباد را خاکستر کرده است.
گفته می شود؛ آتش‌سوزی روز یکشنبه آغاز اما مهار شد. آتش‌سوزی مجدد از اواخر روز دوشنبه هفته پیش مجدد آغاز شد، اما به دلیل صعب‌العبور بودن منطقه و نبودن تجهیزات کافی مانند بالگرد، موجب کندی در عملیات مهار حریق شده است.
به گفته معاون محیط زیست طبیعی سازمان محیط زیست عمده مناطقی که از ارسباران دچار حریق شده؛ جزو مناطق حفاظت‌شده و تحت مدیریت سازمان محیط زیست بوده است که این منطقه هم پوشش جنگلی و هم پوشش مرتعی دارد.
حمید ظهرابی با اشاره به بازدید خود از مناطق دچار حریق تاکید کرد: طی بازدیدی که از منطقه داشتم مشخص شده است که اراضی دچار حریق بیشتر زیراشکوب بوده است و درختان هم کمتر از ۳۰ درصد آسیب دیده‌اند، البته در رویشگاه های ارس، درختان صدمه جدی دیده اند.
وی آتش سوزی پراکنده و لکه لکه ای را عاملی برای مشخص نبودن مساحت دچار حریق دانست و افزود: بحث‌هایی در مورد عمدی بودن آتش سوزی‌ها مطرح است. چند فرد مشکوک در ارتباط با این موضوع دستگیر شده‌اند، اما بررسی‌ها در خصوص شناسایی عوامل حریق ادامه دارد.
معاون محیط زیست طبیعی سازمان محیط زیست تاکید کرد: از ابتدای امسال تاکنون، آذربایجان شرقی بیشترین میزان حریق را در مناطق تحت مدیریت محیط زیست در کل کشور داشته است. به غیر از آتش‌سوزی‌های اخیر، وسعت حریق در این استان ب. ۴۳۰ هکتار می‌رسد.
فرماندار شهرستان خداآفرین هم در این زمینه با بیان این که تا ساعت ۱۱ روز پنجشنبه آتش سوزی در جنگل های ارسباران تا حدی کنترل شده بود، بیان کرد: در حالی که بیش از ۹۵ درصد شعله های آتش تا ساعت ۱۱ قبل از ظهر مهار شده بود و ماموران و امدادگران مشغول پاک سازی و لکه گیری بودند، بر اثر وزش شدید باد دوباره آتش شعله ور شد.
علی امیری‌راد افزود: به دلیل شدت وزش باد زبانه های آتش شعله ور و بر شدت آتش سوزی افزوده شد که بر اثر آن مناطق مرتعی، نیمه مرتعی، مشجر و نیمه مشجر منطقه در محدوده ۳۰۰ هکتاری از بین رفت. امیری‌راد اضافه کرد: آتش در حال پیشروی به سمت مناطق جنگلی بود که با حضور مدیریت بحران استان و با هماهنگی های لازم از ارتش جمهوری اسلامی درخواست نیروی امدادی شد که تعداد ۱۰۰ نفر از نیروهای ارتش مستقر در جلفا در محل حاضر شدند و در کنار سایر نیروهای امدادی و افراد بومی و محلی، سپاه و نیروهای انتظامی، مرزبانی، منابع طبیعی، محیط زیست، هلال احمر و اعضای شورای مدیریت بحران شهرستان با پشتیبانی منطقه آزاد ارس برای مهار آتش تلاش کردند.
علل آتش‌سوزی، در دست بررسی
در همین زمینه، استاندار آذربایجان شرقی هم با بیان اینکه با همه امکانات در دسترس برای مدیریت این حادثه ناگوار کوشیدند، بیان کرد: در ساعات اولیه آتش‌سوزی صدها نفر از نیروهای نظامی و کارگران مجتمع معدن مس سونگون به منطقه ارسباران اعزام شدند و با مشارکت مردم محلی اقدام به مهار و اطفای آتش کردند. محمدرضا پورمحمدی تاکید کرد: علاوه بر این، همه امکانات و تجهیزات اطفای حریق در دسترس برای تسریع خاموشی حریق به منطقه ارسال شده است؛ همچنین رئیس سازمان مدیریت بحران کشور نیز برای پیگیری حادثه و کمک به مدیریت آن با استفاده از امکانات محلی و کشوری در تبریز حاضر شد.
رئیس روابط عمومی اداره کل منابع طبیعی استان هم با بیان اینکه هنوز علل اصلی آتش‌سوزی جنگل‌های ارسباران مشخص نیست و این موضوع در دست بررسی است، اظهار کرد: طبق برآورد، ۳۰۰هکتار از پوشش گیاهی، مرتعی، مشجر و نیمه‌مشجر این شهرستان در محدوده روستاهای مرداناقم، کلوانق و خانقاه دچار حریق شده است. «علیرضا بیگ‌پور» با بیان اینکه احتمال اینکه علت آتش‌سوزی عامل انسانی باشد، وجود دارد، تاکید کرد: نیروهای قضایی و نیروی انتظامی این موضوع را بررسی می‌کنند در صورت صحت این موضوع، با عوامل ایجاد حادثه به شدت برخورد خواهد شد.
