کاوه ایرانی روزنامه نگار هفته گذشته دستگاه دیپلماسی و شخص وزیر امور خارجه در صدر اخبار قرار داشتند. پس از آنکه محمدجواد ظریف در سفری اعلام نشده عازم فرانسه شد و در محل برگزاری اجلاس جی ۷ حضور پیدا کرد، همه نگاه ها معطوف ملاقات ظریف رئیس جمهور فرانسه شد. از همان لحظه تا به […]
کاوه ایرانی
روزنامه نگار
هفته گذشته دستگاه دیپلماسی و شخص وزیر امور خارجه در صدر اخبار قرار داشتند. پس از آنکه محمدجواد ظریف در سفری اعلام نشده عازم فرانسه شد و در محل برگزاری اجلاس جی ۷ حضور پیدا کرد، همه نگاه ها معطوف ملاقات ظریف رئیس جمهور فرانسه شد. از همان لحظه تا به امروز آنچه که اکثر خبرگزاری های داخلی و خارجی به آن پرداخته اند، ماحصل این دیدار است که احتمال می رود مقدماتی باشد برای مذاکره مجدد تهران واشنگتن.
به گزارش «جمله» بعد از سفر ناگهانی و سرزده وزیر امور خارجه کشورمان به فرانسه و دیدار او با امانوئل مکرون، رئیس جمهوری این کشور زمزمه‌ها در خصوص احتمال دیدار میان روسای جمهوری ایران و آمریکا شدت گرفت. مقامات ایرانی اما به سرعت این موضوع را تکذیب کردند و هر نوع مذاکره یا ملاقات با دونالد ترامپ را به بازگشت آمریکا به برجام وابسته دانستند.
محمدجواد ظریف روز پنجشنبه گفت که اگر آمریکا خواهان مذاکره و دیدار با مقامات ایران است، باید ابتدا به برجام بازگردد.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان با بیان این مطلب آمریکا را متهم کرد که علیه ایران «جنگ اقتصادی» به راه انداخته است.
وزیر خارجه که در کوالالامپور، پایتخت مالزی در جمع خبرنگاران سخن می‌گفت همچنین تاکید کرد که در چنین شرایطی امکان برقراری ارتباط میان ایران و آمریکا غیر ممکن است و «تا زمانی که ایالات متحده از اعمال جنگ و فشارهای اقتصادی علیه ایران دست برندارد، هیچگونه دیدار و مذاکره‌ای با واشنگتن متصور نیست.»
او افزود: «بنابراین اگر می‌خواهند به اتاق بازگردند، بلیتی وجود دارد که باید خریداری کنند و آن بلیت اجرای توافق هسته‌ای است.»
آقای ظریف همچنین تأکید کرد که ایران به دنبال «گفت‌وگو برای گفت‌وگو» نیست و تنها در صورتی وارد مذاکره می‌شود که بداند این مذاکره می‌تواند به نتیجه ختم شود.
آمریکا مشتاق مذاکره با ایران!
به گزارش روزنامه بیزینس روکوردر، مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا در اولین کنفرانس خبری رسمی پس از منصوب شدنش گفت: «ما به دنبال درگیری با ایران نیستیم و می‌خواهیم از طریق دیپلماسی با آنها تعامل داشته باشیم».
اسپر همچنین با اشاره به ابراز تمایل دوباره دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در نشست جی۷ برای دیدار با مقامات کشورمان افزود: «رئیس جمهور باری دیگر گفته است که خواهان دیدار با مقامات ایران است. ما امیدواریم که ایرانی‌ها موافقت کنند که دیدار و مذاکره‌ای انجام بشود و به ما کمک کنند که این مسئله را حل‌وفصل کنیم».
وی همچنین گفت: «ما می‌خواهیم با ایران مذاکره و درباره یک مسیر دیپلماتیک رو به جلو صحبت کنیم».
اسپر با توجه به تنش در روابط واشنگتن و تهران گفت: «مطمئن نیستم که بتوانم بگویم بحران تمام شده است؛ تا اینجا که خوب بوده است».
ادامه مذاکرات بین ایران و فرانسه
در همین راستا محمود واعظی رئیس دفتر ریاست جمهوری نیز از ادامه مذاکره میان ایران و فرانسه درباره طرح پیشنهادی امانوئل مکرون برای کاهش تنش میان تهران و واشنگتن خبر داد و گفت در همین ارتباط هیئتی (هفته جاری) به پاریس می‌رود تا درباره جزئیات گفت‌وگو کند.
رئیس دفتر رئیس جمهوری در حاشیه نشست روز چهارشنبه، ششم شهریور هیئت دولت درباره جزئیات طرح مکرون در جمع خبرنگاران گفت: «تا وقتی توافقی انجام نشده، اینکه بیاییم و موضوعات را به صورت رسمی اعلام کنیم، کار درستی نیست. ما و فرانسه هر کدام دیدگاه‌هایی داریم. ما در داخل در حال مشورت هستیم. فرانسه هم با اتحادیه اروپا مشورت می‌کند بنابراین باید اجازه داد، وقتی توافق نهایی شد، جزییات را اعلام کنیم.»
رئیس دفتر روحانی می‌گوید اگر در مذاکرات پیشرو با فرانسه پیشرفتی حاصل نشود ایران “حتما” گام سوم کاهش تعهدات برجامی را برمی‌دارد. او افزود جزئیات گام سوم در همان زمان اجرا تشریح می‌شود.
یکی از مسائلی که مکرون در کنفرانس خبری مشترک با همتای آمریکایی خود دونالد ترامپ به آن اشاره کرد احتمال دیدار و مذاکره مستقیم او با حسن روحانی بود. روحانی روز دوشنبه گذشته با اشاره به طرح دیدار او و ترامپ گفته بود که برای آبادانی کشور و رفع مشکلات مردم حاضر است با هر کس ملاقات کند.
رئیس دولت دوازدهم روز سه‌شنبه گذشته با تکرار اظهارات چندی پیش خود شرط مذاکره مستقیم با واشنگتن را رفع تحریم‌ها عنوان کرد: «در رابطه ایران با آمریکا بدون آنکه آمریکا از تحریم‌ها دست بردارد و روی مسیر غلطی که انتخاب کرده، خط بکشد، شاهد هیچ تحول مثبتی نخواهیم بود.» محمود واعظی هم در موضع‌گیری کمابیش مشابهی گفته است: «آمریکا باید به میز مذاکره ۱+۵ برگردد و به توافقات پایبند باشند تا مردم و دولت جمهوری اسلامی ایران بتوانند از همه مزایایی که در برجام است، استفاده کند.»
ابراز آمادگی مشروط روحانی برای ملاقات با ترامپ با انتقاد و حمله شدید اصولگرایان تندرو روبرو شده است. حدود ۱۰۰ نماینده مجلس نیز در تذکرهایی رئیس جمهوری را به داشتن موضعی مغایر با مواضع رهبر انقلاب متهم کرده‌اند.
مساله مجهول در روند مذاکره
تلاش های دیپلماتیک اخیر و به ویژه مذاکرات صورت گرفته در حاشیه اجلاس جی ۷ خوشبینی های زیادی را پیرامون کاهش تنش ها میان ایران و آمریکا ایجاد کرده است. در همین رابطه کوروش احمدی کارشناس مسائل بین الملل می گوید: « سفر روز یکشنبه وزیر امور خارجه به بیاریتز فرانسه موجب شد تا امیدوارکننده‌ترین مقطع در ۱۵ ماهه گذشته یعنی از زمان خروج آمریکا از برجام ایجاد شود. امیدواری به این معنی که خوشبینی برای به دست آمدن یک راه حل برای حل و فصل مشکلات از طریق سیاسی و دیپلماتیک بیش از هر زمان دیگری افزایش یافت».
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی با اشاره به ابعاد داخلی دیدار احتمالی روحانی و ترامپ ابراز داشت: «مساله مجهول در این روند آن است که به این موضوع در سیاست داخلی ایران چگونه نگریسته می‌شود و جهات ذی‌ربط و ذی‌نفوذان در تصمیم‌گیری نسبت به این مساله چگونه عمل می‌کنند».
احمدی افزود: «بی‌تردید دو سفر ظریف به فرانسه با هماهنگی داخلی انجام شد ولی اینکه ملاقاتی میان ترامپ و روحانی انجام شود، منوط به این است که چه تصمیمی در این رابطه در عرصه داخلی گرفته شود و در این مورد اجماع حاصل شود. اگر در خصوص این دیدار، اجماعی ایجاد نشود، برداشتن گام‌های بعدی دشوارتر و حتی ناممکن می‌شود».
بر اساس آنچه که در خبرها منتشر شده، دونالد ترامپ سعی دارد، توافقی جدید را جایگزین برجام کند. این همان نقطه اختلاف او با دیگر طرف های برجام است.
فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، می‌گوید که این اتحادیه تنها در صورتی از مذاکرات ایران و آمریکا حمایت می‌کند که توافق هسته‌ای کنونی با تهران حفظ شود.
موگرینی که برای شرکت در نشست وزرای خارجه و دفاع کشورهای عضو اتحادیه اروپا به هلسینکی رفته است روز پنجشنبه ۷ شهریور به خبرنگاران گفت: «ما همیشه طرفدار گفت‌وگو بوده‌ایم … ولی موضوع مهم این است که آنچه وجود دارد حفظ شود». فدریکا موگرینی از همه طرف‌ها خواست که «به قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل، از جمله برجام، احترام بگذارند».
در نهایت آنچه که دولتمردان کشورمان به طور متفق القول بر آن تاکید دارند آن است که اگر آمریکا به واقع خواهان مذاکره با ایران است، ابتدا باید تمامی تحریم ها را لغو کرده و سپس به برجام بازگردد. در واقع دولت ایران تنها در چارچوب توافقنامه برجام حاضر به مذاکره با دولت آمریکا می باشد. در مقابل ترامپ رئیس جمهور آمریکا قبل از رسیدن به مقام ریاست جمهوری و در کارزار انتخاباتی خود، بارها به توافق برجام انتقاد کرده بود و آن را توافق بد خطاب می کرد. جدای از آنکه این ادبیات ترامپ انتقادی به عملکرد حزب رقیبش محسوب می شد، باید دید آیا او همچنان بر موضع قبلی خود پافشاری می کند یا آماده است تا به جمع موافقان برجام بپیوندد.
