هفتم شهریور ماه، سالروز تولد کیومرث صابری، ملقب به «گل آقا»ست؛ طنزپردازی که پس از انقلاب به گل آقای ملت ایران تبدیل شد و تاکنون نیز گل آقایی هم شأن وی پیدا نشده است. هفتم شهریور، سالروز تولد مردی است که به ویژه در دوران جنگ ایران و عراق، خنده را به اخلاقی ترین […]
هفتم شهریور ماه، سالروز تولد کیومرث صابری، ملقب به «گل آقا»ست؛ طنزپردازی که پس از انقلاب به گل آقای ملت ایران تبدیل شد و تاکنون نیز گل آقایی هم شأن وی پیدا نشده است.
هفتم شهریور، سالروز تولد مردی است که به ویژه در دوران جنگ ایران و عراق، خنده را به اخلاقی ترین شکل ممکن و با پرهیز از لودگی و تمسخر بر زبان مردمانی نشاند که به جبر زمان و به اقتضای شرایط جنگ، روی در هم کشیده بودند.
باید گفت «دو کلمه حرف حساب» روزنامه اطلاعات – که به مقتضای شرایط از سال ۱۳۵۹ تعطیل شده بود – با گشایشی دوباره در سال ۱۳۶۳، در فضای حزن انگیز آن زمان ایران، فرصتی برای نفس کشیدن مردمی بود که روزها و شب های خویش را با دلهره و اضطراب جنگ و غم و ناراحتی وداع با عزیزان می گذراند.
دو کلمه حرف حساب روزنامه اطلاعات که بعدها به مجلات گل آقا تبدیل شد، پس از دوران جنگ با زبانی صریح تر و با بی پروایی درخور، کژی های مسئولان را با زبانی تلخ و شیرین به آنان یادآوری می کرد تا شاید در پناه لحظه ای خندیدن، آنان را به فکر اصلاحی اساسی می انداخت.
گشایش ستون “دوكلمه حرف حساب” در روزنامه اطلاعات و طنز جسورانه او نام « گل‌آقا » را بر سر زبان‌ها انداخت. سفر او به حج در سال ۱۳۶۳ و نوشتن ستونی طنز با عنوان داستان‌های جعفرآقا در خبرنامه این سفر، او را پس از بازگشت از حج، به كار كردن روی طرح این ستون واداشت كه درنهایت ۲۳ دی‌ماه سال ۶۳ عنوان “دو كلمه حرف حساب”و نام مستعار “گل‌آقا” را برای خود برگزید و طنزهایش را در روزنامه اطلاعات به چاپ رساند. طنز سیاسی كه تقریبا از سال ۵۹ به این سو تعطیل شده بود، با شكل‌گیری این ستون طنز دوباره احیا شد.
از مهمترین ویژگی طنز گل آقایی، ویژگی اصلاح گرانه این طنز بود. طنز گل آقایی، طرف مقابل را به گارد گرفتن، موضعگیری و یا تلافی خشک و خشن وانمی داشت و این گونه بود که آبدارخانه گل آقا و شاغلام، با وجود زبان صریح و نقادشان، پذیرای هر ساله فعالان سیاسی چپ و راست آن زمان بود و به ویژه سیاسیونی که همچون الآن حوصله دیدن همدیگر را هم ندارند، در آبدارخانه گل آقایی چنان به گفت وگو می نشستند که گویی، نه چپی وجود داشته و نه راستی در میان بوده است و گل آقا نیز خود، هرچند در ظاهر چپ می نمود، در واقع در درون نظام سیاسی و برای نظام سیاسی کار می کرد.
گل آقا با طنز ناب خویش و با آن خاصیت بی بدیل اصلاح گرانه خود، ظرفیت مردم و مسئولان را به گونه ای باور نکردنی بالا برده بود که با جسم نحیف، ظرفیت مسئولین با اندک بادی به خود نمی لرزید و این گونه که اکنون رایج است، به جان هم نمی افتادند.
اما متأسفانه باید افزود، هرچند یاد و نام گل آقا تا سالیان سال در اذهان ایرانیان باقی خواهد ماند، نه راه و نه منش او پس از فوتش در ایران دوامی نیاورده و با فوت گل آقا، طنز گل آقایی هم گویی رخ در نقاب خاک کشید.
اولین شماره هفته‌نامه گل‌آقا در ۲۳ دی ۶۹ منتشر و آخرین شماره آن در سیزدهمین سال انتشار در سال ۸۱، پس از آن دیگر منتشر نشد و صابری فومنی بنا به علتی اعلام نكرده، انتشار این نشریه را متوقف كرد. او قول داده بود عاقبت روزی دلیل تعطیل كردن هفته‌نامه را به شرطی كه عمری باقی بود، بگوید كه اجل به او مهلت این كار را نداد. شعرهای طنز صابری برای بچه‌ها كه با شعرهای او بزرگ شدند و بزرگسالان كه با شعرهایش زیستند، همیشه باقی بوده و خواهد ماند.
… و امروز سالیانی است که از این بیت معروف گل آقایی گذشته است که:
یک زبان دارم دو تا دندان لق
می زنم تا می توانم حرف حق
