محمدملاعلی اکبری روزنامه نگار طی روزهای گذشته موضوع مذاکره احتمالی میان ایران و آمریکا به یکی از موضوعات اصلی محافل سیاسی و خبری تبدیل شده است. این موضوع پس از آن در صدر اخبار قرار گرفت که در حاشیه اجلاس جی ۷، وزیر امور خارجه کشورمان بدون اعلان قبلی به فرانسه و محل اجلاس مذکور […]
محمدملاعلی اکبری
روزنامه نگار
طی روزهای گذشته موضوع مذاکره احتمالی میان ایران و آمریکا به یکی از موضوعات اصلی محافل سیاسی و خبری تبدیل شده است. این موضوع پس از آن در صدر اخبار قرار گرفت که در حاشیه اجلاس جی ۷، وزیر امور خارجه کشورمان بدون اعلان قبلی به فرانسه و محل اجلاس مذکور سفر کرد و در پی آن امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه در گفت و گو با خبرگزاری ها از طرحی سخن به میان آورد که بر اساس آن فرانسه قرار است نقش میانجی را بین تهران و واشنگتن ایفا کند. طرحی که به گفته او می تواند تا حد زیادی می تواند تنش های موجود را برطرف کرده و به نوعی برجام را احیا کند.
به گزارش «جمله» پس از ساعت ها گفت و گوی تلفنی میان روسای جمهور ایران و فرانسه طی هفته های اخیر، تحرکات دیپلماتیک وزارت خارجه کشورمان شکل فزاینده ای به خود گرفته تا جایی که روز دوشنبه به طور همزمان دو تیم عالی رتبه دیپلماتیک در مسکو و پاریس، سیاست های خارجی کشورمان را در خصوص برجام و تعهدات طرف های دیگر این توافقنامه پیگیری می کردند. از سوی دیگر رئیس جمهور کشورمان در همایش دستاوردهای دولت تدبیر و امید در توسعه زیرساخت‌های روستایی، طی سخنانی اظهار کرده بود:« اگر من بدانم در جلسه‌ای با کسی ملاقات کنم، مشکل کشورم حل می‌شود، دریغ نخواهم کرد زیرا اصل منافع ملی کشور است».
این اظهارات رئیس جمهور واکنش های متفاوتی در پی داشت. جریان دلواپسان که هرگونه کاهش تنش میان ایران و غرب و همچنین از بین رفتن تحریم ها را برخلاف منافع خود می داند، به شدت از این سخنان انتقاد کرد. در مقابل بسیاری از تحلیلگران بین المللی، اظهارات رئیس جمهور را روزنه ای امیدبخش برای بهبود شرایط داخلی و بین المللی ایران ارزیابی کردند. معرفی وزاری پیشنهادی میراث فرهنگی و آموزش پرورش به مجلس فرصتی را ایجاد کرد تا رئیس جمهور در حضور نمایندگان ملت به تبیین سیاست های جمهوری اسلامی در عرصه بین الملل بپردازد.
موضوع مذاکره دو جانبه مردود است
دکتر حسن روحانی که روز گذشته برای شرکت در جلسه بررسی صلاحیت وزیران پیشنهادی آموزش و پرورش و میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در مجلس حضور یافته بود یادآور شد که ایران «تصمیمی برای مذاکره دوجانبه با آمریکا نداشته و ندارد» و مسیر استراتژی کشورش در این خصوص بر پایه «مقاومت داخلی و دیپلماسی فعال استوار» است.
حسن روحانی در عین حال با تاکید بر اینکه ایران هیچگاه «درهای دیپلماسی را نبسته و نخواهد بست»، تاکید کرد: «سیاست این دولت از آغاز دولت یازدهم و ادامه آن در دولت دوازدهم تعامل سازنده با جهان بوده و این را ادامه خواهیم داد. ما معتقد نیستیم که از این دو ابزار یکی را باید استفاده کنیم، یا دیپلماسی یا مقاومت، معتقد نیستیم که مقاومت ملی با دیپلماسی فعال در تضاد است ما این دو را مکمل همدیگر می‌دانیم.»
رئیس جمهوری کشورمان در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به گفتگوهای پیشین ایران با نمایندگان دولت قبلی آمریکا در چارچوب مذاکراتی که به برجام منتهی شد باردیگر تصریح کرد که آمریکا «اگر تمام تحریم خود را بردارد باز هم امکان پذیر است در جلسه ۱+۵ مثل قدیم حضور پیدا کند.»
آقای روحانی همچنین تحلیل های صورت گرفته از سخنان اخیر خود درباره امکان گفتوگو با هر طرفی به شرط تامین شدن منافع ملی را که همتای فرانسوی اش نیز پیش از طرح احتمال ملاقات میان روسای جمهوری ایران و آمریکا در بیاریتز به آن اشاره کرده بود، نوعی سوء برداشت تلقی کرد و گفت: «چون این حرف را در سخنرانی ها نمی توانیم کاملا باز کنیم، برخی فکر می کنند مقصود از مذاکره، گفت و گوی ۲ جانبه است؛ خارجی ها معمولا برداشت های خود را دارند اما اصول سیاست های ما را رهبری مشخص می کند؛ همه ما مسیر واحدی را طی می کنیم و در مسائل ملی اختلافی وجود ندارد.»
امروز نگاه دنیا به ایران است
رئیس دستگاه اجرایی ایران در ادامه با بی سابقه توصیف کردن تحریم هایی که پس از اردیبهشت ۹۸ با هدف به زانو درآوردن اقتصاد ایران از سوی آمریکا اعمال شد بار دیگر بر موفقیت آمیز بودن مقاوت داخلی در برابر این فشارها اشاره کرد و مراجعه به شاخص های اقتصادی را بهترین راه برای موثر بودن مقاومت ملت ایران در برابر تحریم های یاد شده دانست. رئیس جمهوری ایران در این خصوص همچنین با تاکید بر اینکه تحریم های همه جانبه نفتی، بانکی، تجاری، کشتی رانی، بیمه و غیره تنها برای مقاومتی شش ماهه طراحی شده بود و هیچ کشور معمولی نمی توانست بیش از شش ماه در برابر آنها تاب بیاورد، یادآور شد: «امروز نگاه دنیا نسبت به ایران بعد از ۱۶ ماه مقاومت حتی نگاه آمریکا نسبت به ملت ایران عوض شده است. آنها هم به این نتیجه رسیده اند که با فشار حداکثری نمی توانند ملت ایران را به زانو درآورند. این همه پیغام با واسطه با سراسر جهان که امروز مشاهده می کنیم به خاطر همین یاسی است که بر نقشه دشمن و افکار دشمن مستولی شده است.»
سخنان رئیس جمهوری ایران درباره عدم گفتگوی دوجانبه با آمریکا پیش از برداشته شدن کلیه تحریم ها در حالی بار دیگر تکرار می شود که دونالد ترامپ بارها در مناسبت های مختلف که آخرین آن نشست گروه هفت در فرانسه بود برای مذاکره مستقیم با طرف های ایرانی اعلام آمادگی کرده است.
مقامات کاخ سفید همواره گفته اند که توافق هسته ای قدرت های جهانی با ایران را بدترین توافق می دانند و حاضر نیستند بار دیگر به آن بازگردند ضمن آنکه هیچ برنامه ای نیز برای تغییر رژیم ایران ندارند.
تهران هشتم ماه مه سال جاری، در سالگرد خروج یکجانبه آمریکا از برجام با تعیین ضرب الاجل برای اروپا و درخواست از کشورهای باقیمانده در توافق هسته ای برای عمل کردن به وعده های داده شده ذیل این توافق، روند کاهش تعهدات برجامی خود را اعلام کرد و تاکنون دو مرحله نیز در این مسیر پیش رفته است.
مرحله سوم کاهش تعهدات برجامی ایران که هنوز جزئیات آن مشخص نشده قرار است از روز جمعه آینده به اجرا درآید. این درحالیست که امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه در ادامه تلاش ها و رایزنی های گذشته خود با حسن روحانی جهت جلوگیری از پیشرفت بیشتر ایران در نقض تعهدات برجامی و در نهایت نجات این توافقنامه روز دوشنبه با عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه دیدار و گفتگو کرده است.
آقای ماکرون که هنوز جزئیات دقیق طرح پیشنهادی اش به رئیس جمهوری ایران برای خارج کردن برجام از بحران توسط الیزه منتشر نشده اینک برای منصرف کردن تهران از برداشتن سومین گام کاهش تعهدات برجامی و البته راضی کردن رئیس جمهوری آمریکا برای تعامل بیشتر در این خصوص تنها سه روز دیگر فرصت در اختیار دارد. گفته می شود که هیئتی که آقای عراقچی را در سفر به پاریس همراهی می کند متشکل از نمایندگان بلند پایه دو بخش بانکی و نفتی ایران است و بر این اساس می توان پیش بینی کرد که اساس گفتگوهای جاری در پاریس بر پایه عملیاتی کردن ساز و کار مالی و تحرک بخشیدن به معاملات نفتی ایران پایه ریزی شده باشد.
